บริบทที่ส่งเสริมการดูแลสุขภาพตนเองเพื่อชะลอความเสื่อมของไตในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง
คำสำคัญ:
บริบทที่ส่งเสริมการดูแลสุขภาพตนเอง, ผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง, การชะลอความเสื่อมของไตบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เพื่อศึกษาบริบทที่ส่งเสริมการดูแลสุขภาพตนเองเพื่อชะลอความเสื่อมของไตในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง ผู้ให้ข้อมูลเป็นผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะ 3b–ระยะ 4 ในพื้นที่ 6 ภาค ภาคละ 15 คน รวมจำนวน 90 คน เครื่องมือการวิจัยประกอบด้วย ผู้วิจัย แบบบันทึกข้อมูลส่วนบุคคลของผู้ให้ข้อมูล แนวคำถามในการสัมภาษณ์ และแบบบันทึกภาคสนาม เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เชิงลึกและการสังเกต ในช่วงเดือนพฤษภาคมถึงเดือนสิงหาคม 2564 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และวิธีการวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า บริบทสำคัญที่ส่งเสริมให้ผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังใส่ใจในการดูแลสุขภาพตนเองเพื่อชะลอความเสื่อมของไต มี 7 ประการ ได้แก่ 1) การมีข้อมูลด้านสุขภาพเพียงพอ 2) ความรู้สึกมีคุณค่าในตนเอง 3) การเข้าถึงบริการได้ง่าย ใกล้บ้าน 4) ความเชื่อมั่นในแพทย์และพยาบาลผู้ให้บริการ 5) การได้รับการสนับสนุนจากครอบครัว 6) การมีที่ยึดเหนี่ยวทางจิตใจ/ช่องทางผ่อนคลายความเครียด และ 7) การมีเป้าหมายในชีวิต
การวิจัยครั้งนี้มีข้อเสนอแนะว่า บุคลากรสุขภาพในหน่วยบริการของรัฐระดับปฐมภูมิและทุติยภูมิควรพิจารณานำบริบททั้ง 7 ประการ มาเป็นแนวทางในการจัดระบบบริการหรือกิจกรรมการพยาบาล เพื่อส่งเสริมให้ผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังที่ใช้สิทธิหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ใส่ใจดูแลสุขภาพตนเอง เพื่อชะลอความเสื่อมของไต
เอกสารอ้างอิง
เกษฎาภรณ์ นาขะมิน, มาลี ล้วนแก้ว, ทอฝัน ทองสมบัติ, และบุษกร ทิ้งชั่ว. (2561). การมีส่วนร่วมของครอบครัวในการดูแลเพื่อชะลอความเสื่อมของไตในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง. วารสารมหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์ สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 5(พิเศษ), 160–171.
คณะอนุกรรมการการลงทะเบียนการบำบัดทดแทนไตในประเทศไทย (TRT) สมาคมโรคไตแห่งประเทศไทย. (2562). ข้อมูลการบำบัดทดแทนไตในประเทศไทย พ.ศ. 2559–2562. สืบค้นจาก https://www.nephrothai.org/wp-content/uploads/2021/01/1.TRT-Annual-report-2016-2019.pdf
คณะอนุกรรมการลงทะเบียนการบำบัดทดแทนไต (TRT) สมาคมโรคไตแห่งประเทศไทย. (2563). ข้อมูลการบำบัดทดแทนไตในประเทศไทย พ.ศ. 2563. สืบค้นจาก https://www.nephrothai.org/wp-content/uploads/2021/10/Final-TRT-report-2020.pdf
คณิน จินตนาปราโมทย์, และพรชัย สิทธิศรัณย์กุล. (2562). สรีรวิทยาความเครียดจากการทำงาน และการแก้ปัญหาเมื่อเผชิญความเครียดในอาชีพแพทย์. Journal of Medical and Health Sciences, 26(2), 112–123.
จตุพร จันทะพฤกษ์, และลักขนา ชอบเสียง. (2563). ความสัมพันธ์ระหว่างความฉลาดทางสุขภาพและพฤติกรรมการดูแลตนเองในการชะลอไตเสื่อมของผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง ระยะที่ 1–2. วารสารศูนย์อนามัยที่ 9, 14(34), 243–258.
ชมพูนุท สิงห์มณี, ทวีลักษณ์ วรรณฤทธิ์, และจิราภรณ์ เตชะอุดมเดช. (2560). ผลของการสนับสนุนของครอบครัวต่อพฤติกรรมสุขภาพของผู้ที่เป็นโรคไตระยะสุดท้ายที่ได้รับการล้างไตทางช่องท้องแบบต่อเนื่อง. พยาบาลสาร, 44(2), 78–88.
ตวัน ประทุมสุวรรณ, และบัวทอง สว่างโสภากุล. (2564). การเห็นคุณค่าในตนเอง ความแข็งแกร่งของจิตใจ กับการดูแลตนเองของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย โรงเรียนบดินทรเดชา (สิงห์ สิงหเสนี) 2 กรุงเทพมหานคร. วารสารสมาคมนักวิจัย, 26(1), 308–323.
ประเสริฐ ธนกิจจารุ. (2558). สถานการณ์ปัจจุบันของโรคไตเรื้อรังในประเทศไทย. วารสารกรมการแพทย์, 40(5), 5–18.
พัชนี สมกำลัง, และมาริสา ไกรฤกษ์. (2552). ความผาสุกทางจิตวิญญาณจากการแสวงหาความหมายของชีวิต: กรณีศึกษาชีวิตฟลอเรนซ์ ไนติงเกล ผู้นำทางการพยาบาล. Journal of Nursing Science, 27(3), 23–32.
ภทรพรรณ อุณาภาค, และขวัญชัย รัตนมณี. (2558). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการดูแลตนเองเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนทางไต ในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังของโรงพยาบาลสมเด็จพระพุทธเลิศหล้า จังหวัดสมุทรสงคราม. วารสารสาธารณสุขมหาวิทยาลัยบูรพา, 10(2), 44–54.
เยาวรัตน์ มัชฌิม, วราภรณ์ คงสุวรรณ, และกิตติกร นิลมานัต. (2559). ประสบการณ์การสวดมนต์ของผู้ป่วยมะเร็ง: การศึกษาเชิงปรากฏการณ์วิทยา. วารสารพยาบาลสงขลานครินทร์, 36(3), 23–35.
เริงฤทธิ์ ทองอยู่, ดวงพร ปิยะคง, และสมลักษณ์ เทพสุริยานนท์. (2562). ผลของโปรแกรมการพยาบาลอย่างมีเป้าหมายร่วมกันต่อความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ, 37(2), 103–112.
ศิริวรรณ พิริยคุณธร, ขวัญตา บาลทิพย์, และขนิษฐา นาคะ. (2557). ประสบการณ์การนำหลักคำสอนทางพุทธศาสนามาใช้ในการดำเนินชีวิตของผู้สูงอายุที่มีโรคเรื้อรังในชุมชนชนบท. วารสารพยาบาลสงขลานครินทร์, 34(2), 39–52.
โสภณ เมฆทน. (2561). คนเชียงรายไตวายสูงรองจากกรุงเทพฯ. สืบค้นจาก http://www.thaihealth.or.th/Content/46330-คนเชียงรายไตวายสูงรองจากกรุงเทพฯ.html
อติพร อิงค์สาธิต, ชัยรัตน์ ฉายากุล, อำนาจ ชัยประเสริฐ, ประไพพิมพ์ ธีรคุปต์, ทวี ศิริวงศ์, พรเพ็ญ แสงถวัลย์, ... รัตนา ชวนะสุนทรพจน์. (2560). โครงการศึกษาการดำเนินโรคและผลลัพธ์ทางคลินิกของโรคไตเรื้อรังในประชากรไทย (รายงานผลการวิจัย). กรุงเทพฯ: สมาคมโรคไตแห่งประเทศไทย.
อรทัย มานะธุระ. (2555). การให้บริการปฐมภูมิของเครือข่ายบริการสุขภาพจากมุมมองผู้รับบริการ อําเภอจักราช จังหวัดนครราชสีมา. วารสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี นครราชสีมา, 18(1), 17–28.
Cohen, L., & Manion, L. (1994). Research methods in education (4th ed.). London: Routledge.
Dewalt, D. A., Berkman, N. D., Sheridan, S., Lohr, K. N., & Pignone, M. P. (2004). Literacy and health outcomes: A systematic review of the literature. Journal of General Internal Medicine, 19(12), 1228–1239. doi:10.1111/j.1525-1497.2004.40153.x
European Renal Association. (2015). Chronic kidney disease–a challenge for European healthcare systems. Retrieved from http://www.era-edta2015.org/press/1_150526_18.00_Press%20Release_CKD_Challenge.pdf
Farag, V. M. K., Kari, J. A., & Singh, A. K. (2012). Chronic kidney disease in the Arab world: A call for action. Nephron, Clinical Practice, 121(3–4), c120–123. doi:10.1159/000345149
Fisher, J. (2010). Development and application of a spiritual well-being questionnaire called SHALOM. Religions, 1(1), 105–121. doi:10.3390/rel1010105
Halbert, C. H., Armstrong, K., Gandy, O. H., & Shaker, L. (2006). Racial differences in trust in health care providers. Archives of Internal Medicine, 166(8), 896–901. doi:10.1001/archinte.166.8.896
Holloway, I., & Galvin, K. (2017). Qualitative research in nursing and healthcare (4th ed.). West Sussex: WILEY Blackwell.
Horrigan-kelly, M., Millar, M., & Dowling, M. (2016). Understanding the key tenets of Heidegger’s Philosophy for interpretive phenomenological research. International Journal of Qualitative Methods, 15(1), 1–4. doi:10.1177/1609406916680634
Ingsathit, A., Thakkinstian, A., Chaiprasert, A., Sangthawan, P., Gojaseni, P., Kiattisunthorn, K., … Singh, A. K. (2010). Prevalence and risk factors of chronic kidney disease in the Thai adult population: Thai SEEK study. Nephrology, Dialysis, Transplantation, 25(5), 1567–1575. doi:10.1093/ndt/gfp669
Jain, D., & Green, J. A. (2016). Health literacy in kidney disease: Review of the literature and implications for clinical practice. World Journal of Nephrology, 5(2), 147–151. doi:10.5527/wjn.v5.i2.147
Kaze, A. D., Llori, T., Jaar, B. G., & Echouffo-Tcheugui, J. B. (2018). Burden of chronic kidney disease on the African continent: A systematic review and meta-analysis. BMC Nephrology, 19(1), 1–11. doi:10.1186/s12882-018-0930-5
Musich, S., Wang, S. S., Kraemer, S., Hawkins, K., & Wicker, E. (2018). Purpose in life and positive health outcomes among older adults. Population Health Management, 21(2), 139–147. doi:10.1089/pop.2017.0063
Nastasi, B. K., & Schensul, S. L. (2005). Contributions of qualitative research to the validity of intervention research. Journal of School Psychology, 43(3), 177–195. doi:10.1016/j.jsp.2005.04.003
National Kidney Foundation. (2021). About chronic kidney disease. Retrieved from https://www.kidney.org/atoz/content/about-chronic-kidney-disease
Poorgholami, F., Javadpour, S., Saadatmand, V., & Jahromi, M. K. (2015). Effectiveness of self-care education on the enhancement of the self-esteem of patients undergoing hemodialysis. Global Journal of Health Science, 8(2), 132–136. doi:10.5539/gjhs.v8n2p132
Vejakama, P., Ingsathit, A., Attia, J., & Thakkinstian, A. (2015). Epidemiological study of chronic kidney disease progression: A large-scale population-based cohort study. Medicine, 94(4), 1–8. doi:10.1097/MD.0000000000000475
Venuthurupalli, S. K., Hoy, W. E., Healy, H. G., Cameron, A., & Fassett, R. G. (2017). CKD screening and surveillance in Australia: Past, present, and future. Kidney International Reports, 3(1), 36–46. doi:10.1016/j.ekir.2017.09.012
Young, C., & Koopsen, C. (2011). Spirituality, health, and healing: An integrative approach (2nd ed.). Sudbury, MA: Jones and Bartlett.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
เนื้อความ ข้อมูล และรายการอ้างอิงที่ผู้เขียนใช้ในการเขียนบทความเพื่อลงตีพิมพ์ในวารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี ถือเป็นความคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียน คณะผู้จัดทำวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นพ้องด้วยหรือร่วมรับผิดชอบ
บทความที่ได้รับการลงตีพิมพ์ในวารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี หากหน่วยงานหรือบุคคลใดต้องการนำส่วนหนึ่งหรือทั้งหมดของบทความไปเผยแพร่ต่อเพื่อวัตถุประสงค์ใด ๆ จะต้องได้รับอนุญาตจากบรรณาธิการวารสารก่อน
