ผลของโปรแกรมการออกกำลังกายขาร่วมกับการนวดกดจุดสะท้อนฝ่าเท้า ต่อความเร็วในการไหลเวียนกลับของเลือดดำบริเวณขาหนีบ ในผู้ป่วยหลังผ่าตัดช่องท้อง* The Effect of Leg Exercise Combined with Reflexology on Femoral Venous Blood Flow Velocity in Post Abdominal...

Abstract

การศึกษานี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการออกกำลังกายขาร่วมกับการนวดกดจุดสะท้อนฝ่าเท้าต่อความเร็วในการไหลเวียนกลับของเลือดดำบริเวณขาหนีบในผู้ป่วยหลังผ่าตัดช่องท้อง กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยวัยผู้ใหญ่เพศชายและเพศหญิง อายุ 18-59 ปี ที่ได้รับการผ่าตัดเปิดช่องท้องบริเวณหน้าท้องถึงเชิงกรานและใช้ระยะเวลาในการผ่าตัดมากกว่า 45 นาที ที่หอผู้ป่วยศัลยกรรมหรือหอผู้ป่วยนรีเวช โรงพยาบาลตำรวจ คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง แบ่งเป็นกลุ่มควบคุมและกลุ่มทดลอง กลุ่มละ 22 คน โดยจับคู่ ระดับความเสี่ยงการเกิดภาวะหลอดเลือดดำอุดตัน อายุ และเพศ กลุ่มควบคุมได้รับการพยาบาลตามปกติ กลุ่มทดลองได้รับการพยาบาลตามปกติร่วมกับโปรแกรมการออกกำลังกายขาและการนวดกดจุดสะท้อนฝ่าเท้า เป็นเวลา 4 วัน วัดความความเร็วในการไหลเวียนกลับของเลือดดำบริเวณขาหนีบทั้งก่อนและหลังการทดลอง เครื่องมอื วิจัยประกอบด้วย 1) โปรแกรมการออกกำลังกายขาร่วมกับการนวดกดจุดสะท้อนฝ่าเท้า ที่ผ่านการตรวจสอบความตรงตามเนื้อหาจากผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 5 คน 2) แบบสังเกตการออกกำลังกายขาร่วมกับการนวดกดจุดสะท้อนฝ่าเท้า หาค่าความเที่ยงด้วยค่าสหสัมพันธ์ระหว่าง ผู้สังเกตเท่ากับ 1 และ 3) เครื่องฟังเสียงสะท้อนการไหลเวียนเลือด และ4) แบบบันทึกข้อมูลส่วนบุคคลวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและสถิติทดสอบค่าที

ผลการวิจัยสรุปได้ดังนี้
1. ความเร็วเฉลี่ยในการไหลเวียนกลับของเลือดดำบริเวณขาหนีบในผู้ป่วยหลังผ่าตัดช่องท้อง หลังได้รับโปรแกรมการออกกำลังกายขาร่วมกับการนวดกดจุดสะท้อนฝ่าเท้าสูงกว่าก่อนได้รับโปรแกรมการออกกำลังกายขาร่วมกับการนวดกดจุดสะท้อนฝ่าเท้า อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
2. ความเร็วเฉลี่ยในการไหลเวียนกลับของเลือดดำบริเวณขาหนีบในผู้ป่วยหลังผ่าตัดช่องท้อง กลุ่มที่ได้รับโปรแกรมการออกกำลังกายขาร่วมกับการนวดกดจุดสะท้อนฝ่าเท้า สูงกว่ากลุ่มที่ได้รับการพยาบาลตามปกติ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05

ผลการวิจัยนี้สามารถนำไปประยุกต์เป็นแนวปฏิบัติการพยาบาลเพื่อเพิ่มความเร็วในการไหลเวียนกลับของเลือดดำบริเวณขาหนีบเข้าสู่หัวใจ ลดความเสี่ยงการเกิดภาวะหลอดเลือดดำอุดตันในผู้ป่วยหลังผ่าตัดช่องท้อง

This quasi-experimental research aimed to investigate the effect of leg exercise combined with reflexology program on femoral venous blood flow velocity in post abdominal surgery patients. Adult patients, males and females aged 18-59 years underwent the opened abdominal surgery with the length of operation more than 45 minutes were recruited and admitted to the general surgery department or gynecology department, the Police General Hospital. This study was a purposive sampling composed of the control groups (n = 22) and the experimental groups (n = 22), using a matched pair for the risk of deep vein thrombosis, age, and gender. The control group received usual nursing care while the intervention group received usual nursing care and the exercise program combined with reflexology on femoral venous blood flow velocity for 4 days and measured the velocity of venous blood circulation entering to the heart at the femoral vein before and after the experiment. The research tools were composed of the exercise program combined with reflexology on femoral venous blood flow, velocity vascular doppler detector and questionnaire. The content of the questionnaire was validated by the 5 experts. The inter-rater reliability was 1.0. Descriptive statistics and t-test were used to analyze data.

The results revealed that
1. The average of venous blood flow velocity in the group of patients with post abdominal surgery receiving the leg exercise combined with reflexology program was significantly higher than before receiving the program at the statistical level of .05
2. After receiving the leg exercise combined with reflexology program, the average of the experimental group was significantly higher than the control group at the statistical level of .05.
This research could be applied as a guideline for increasing venous blood flow velocity to decrease risk of deep vein thrombosis in post abdominal surgery patients.