ประสิทธิผลของโปรแกรมการสร้างเสริมความรอบรู้ทางสุขภาพต่อความตระหนักรู้ และพฤติกรรมการป้องกันปัจจัยเสี่ยงของโรคไข้เลือดออกในนักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลาย เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร
คำสำคัญ:
ความรอบรู้ทางสุขภาพ, โรคไข้เลือดออก, นักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลายบทคัดย่อ
การวิจัยในครั้งนี้ เป็นการวิจัยกึ่งทดลองแบบสองกลุ่ม วัดผลก่อนหลังการทดลอง และระยะติดตาม เพื่อเปรียบเทียบความตระหนักรู้ และพฤติกรรมการป้องกันปัจจัยเสี่ยงของโรคไข้เลือดออกในนักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลาย เขตดุสิต กรุงเทพฯ กลุ่มตัวอย่าง อายุ 14 - 17 ปี สุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน จำนวน 76 ราย โดยกลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมการส่งเสริมความรอบรู้ทางสุขภาพ ระยะเวลา 12 สัปดาห์ กลุ่มเปรียบเทียบได้รับการดูแลตามปกติจากครูของโรงเรียน พยาบาลอนามัยโรงเรียน เก็บข้อมูลก่อนหลังการทดลอง และระยะติดตามผล ด้วยแบบสอบถามความตระหนักรู้ และพฤติกรรมในการป้องกันปัจจัยเสี่ยงของโรคไข้เลือดออก ค่าดัชนีความตรงเชิงเนื้อหา (content validity index: CVI) เท่ากับ .82 และ .85 ตามลำดับ และค่าความเชื่อมั่น (Cronbach’s alpha coefficient) เท่ากับ .93 และ .90 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และการวิเคราะห์ความแปรปรวนแบบวัดซ้ำ (repeated - measures ANOVA)
ผลการวิจัย พบว่า ภายหลังการทดลอง และระยะติดตามผลกลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยคะแนนพฤติกรรมการป้องกันปัจจัยเสี่ยงสูงกว่าก่อนการทดลอง (F = 36.08, p-value < .001) และมีความแตกต่างจากกลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (F = 8.20, p-value = .005) ดังนั้น โปรแกรมการสร้างเสริมความรอบรู้ทางสุขภาพ สามารถเพิ่มพฤติกรรมการป้องกันปัจจัยเสี่ยงของโรคไข้เลือดออกได้ และสามารถนำไปใช้กับนักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลาย เพื่อส่งเสริมความรอบรู้ ความตระหนักรู้ และพฤติกรรมในการป้องกันปัจจัยเสี่ยงของโรคไข้เลือดออกได้
เอกสารอ้างอิง
Siripanumas P, Phumruang P, Thueansukhon M, Prompukde B, Bunngamchairat A. The development of the desired model of the urban disease prevention and control system of Thailand. Disease Control Journal 2019;45(3):281-92. (in Thai)
Animal and Insect Disease Control Group, Department of Disease Control, Health Department. Dengue fever situation in Bangkok for the 49th week of 2020, data from 5 January - 12 December 2020 [Internet]. 2020 [cited 2023 Apr 20]. Available from: https://webportal.bangkok.go.th/upload/user/00000319/pdf/2563/Dengue_wk49_2020.pdf (in Thai)
Institute for Urban Disease Control and Prevention. Epidemiological event report for the 52nd week of 2023, data from 24 - 30 December 2023 [Internet]. 2023 [cited 2024 Aug 24]. Available from: https://ddc.moph.go.th/uploads/publish/1518020240108030514.pdf (in Thai)
Yoryuenyong C, Cheryklinput N, Chiangkhong A. Health literacy for occupational diseases prevention among workers in Bangkok metropolitan: development and validation of health literacy scale. Kuakarun Journal of Nursing 2019;26(2):7-21. (in Thai)
Tantranont K, Wisutthananon A, Suthakorn W, Supavititpatana B, Lirtmunlikaporn S, Kampoun S. Factors associated with health literacy among working population, Nong Pa Krang subdistrict, Mueang district, Chiang Mai province. Lanna Public Health Journal 2020;16(2):61-71. (in Thai)
Lhaosupab N, Prueksaanantakal N, Yaprom C, Chiangkhong A. Health literacy for chronic illness prevention among adult in Bangkok metropolitan: development and validation of health literacy scale. Thai Journal of Cardio-Thoracic Nursing 2020;31(1):78-92. (in Thai)
Konsnan W, Poum A. Health literacy associated with preventing and controlling behavior of dengue hemorrhagic fever among village health volunteers in Nong Yai sub-district, Prasat district, Surin province. Journal of Health Science and Community Public Health 2020;3(1):35-44. (in Thai)
Saengphet W, Suwanaphant K, Khotnala F, Duangkanya P, Saensunon C. Health literacy factors associated with quality of life among type 2 diabetes mellitus patients in Nikhom Nam-Un district, Sakon Nakhon province. Journal of Health and Nursing Education 2020;26(2):126-40. (in Thai)
Roma W, Kloyiam S, Sookawong W, Kaew-Amdee T, Tunnung A, Khampang R, et al, editors. Thai health literacy survey (THL-S) of Thais aged 15 years and above. Nonthaburi: Health System Research Institute; 2019.
Thai Health Literacy Promotion Association. Usual manual of criteria community knowledgeable about health. Nonthaburi: Thansumrit 249; 2021. (in Thai)
Chayyaphong A, Onmasen P. Factors related to health literacy for prevention of dengue hemorrhagic fever of school age children in Nadee district, Prachin Buri province. Disease Control Journal 2020;46(2):152-61. (in Thai)
Kokanha S, Thongkomut A, Sribenchamas N. Effects of dengue hemorrhagic disease prevention program by the participation of the community in Ban Na sub-district, Wachirabaramee district, Pichit province. EAU Heritage Journal Science and Technology 2021;15(1):142-54 (in Thai)
Arahung R, Hoontrakul S, Roojanavech S. The effects of health literacy enhancement program on hypertensive prevention behavior of pre-hypertension risk group at a community in Nakhon Pathom province. Royal Thai Navy Medical Journal 2018;45(3):509-26. (in Thai)
Sookpool A, Kingmala C, Pangsuk P, Yeanyoun T, Wongmun W. Effectiveness of health literacy and health behavior development program for working people. Journal of Health Science 2020;29(3):419-29. (in Thai)
Tachavijitjaru C, Srisupornkornkul A, Changtej S. Selected factors related with the health literacy of village health volunteer. Journal of The Royal Thai Army Nurses 2018;19 Suppl 1:320-32. (in Thai)
Sanloa P, Lalun A. The study of non-communicable disease prevention behaviors of students of Chaiyaphum Rajabhat university. Journal of Health Research and Innovation 2019;2(2):21-33. (in Thai)
Vajira P. The concept of health literacy. Office of DOH 4.0 and Health Literacy; 2018. (in Thai)
Polit DF, Hunger BP. Nursing research: principles and methods. 5th ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 1995.
Krajaiklang N. The relationship between health belief and behavior to prevent hemorrhagic fever of high school student, Muang district, Chonburi province [Dissertation]. Chonburi: Burapha University; 2016.
Jakkujantr C, Kaeodumkoeng K, Kengganpanich T. Effects of the health literacy promotion program on dengue hemorrhagic fever prevention by applying IMB model for grade 5 students, Bangkok Metropolitan Administration schools. Disease Control Journal 2021;47(3):479-89 (in Thai)
Ngoenyen R. Casual factors affecting high-school student self-awareness in local administration organization schools, Chiang Rai province. Graduate School Journal 2015;8(18):183-8. (in Thai)
Muangchang Y, Pongcharoen C, Sanongyard J, Sripituk S, Chantorn A. Effects of school health program on dengue hemorrhagic fever disease preventive behaviors in secondary school students. Journal of Nursing Science Christian University of Thailand 2023;10(2):20-34 (in Thai)
Nutbeam D. The evolving concept of health literacy. Social Science and Medicine 2008;67(12):2072-8. doi: 10.1016/j.socscimed.2008.09.050.
Kamsi S, Riamrimmadan Y. Knowledge and preventive behaviors for dengue hemorrhagic fever among secondary school students, Watsothonwararamworawiharn School, Na Muang sub-district, Muang Chachoengsao district, Chachoengsao province. Journal of Health Sciences and Wellness 2018;22(43-44):43-56. (in Thai)
Thuethong C, Eksirinimit T, Kusol K, Jaihow S. Knowledge towards school-based dengue prevention and control program among students with and without previous dengue infection experience in Nakhon Si Thammarat province. Disease Control Journal 2021;47(3):609-20. doi: 10.14456/dcj.2021.54. (in Thai)
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2024 วารสารเกื้อการุณย์
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
