ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมสุขภาพแบบชีวิตวิถีใหม่ของผู้ป่วยโรคเบาหวานในชุมชน

ภูษณิศา มีนาเขตร; เบญจมาภรณ์ วิชัยพล

ผู้แต่ง

ภูษณิศา มีนาเขตร คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
เบญจมาภรณ์ วิชัยพล คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

คำสำคัญ:

การรับรู้อุปสรรคของการปฏิบัติ, การรับรู้ความสามารถของตนเอง, การสนับสนุนทางสังคม, พฤติกรรมสุขภาพแบบชีวิตวิถีใหม่, ผู้ป่วยโรคเบาหวาน

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงพรรณนาแบบการศึกษาเชิงทำนายนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพฤติกรรมสุขภาพแบบชีวิตวิถีใหม่ และปัจจัยทำนายพฤติกรรมสุขภาพแบบชีวิตวิถีใหม่ของผู้ป่วยโรคเบาหวานในชุมชน โดยใช้แนวคิดแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ ตัวอย่าง คือ ผู้ป่วยโรคเบาหวานในชุมชน คัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง จำนวน 148 คน เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูล คือ แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล แบบสอบถามการรับรู้ตามแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ และแบบสอบถามพฤติกรรมสุขภาพแบบชีวิตวิถีใหม่ ผ่านการตรวจสอบความตรงตามเนื้อหาโดยผู้ทรงคุณวุฒิ 3 ท่าน มีค่าดัชนีความตรงตามเนื้อหาเท่ากับ .83 และ .97 ได้ค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาค ได้เท่ากับ .70 และ .85 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติวิเคราะห์ถดถอยพหุคูณแบบขั้นตอน

ผลการศึกษาพบว่า พฤติกรรมสุขภาพแบบชีวิตวิถีใหม่อยู่ในระดับมาก ( $gif.latex?\bar{x}$ = 3.22, S.D = .40) ปัจจัยการรับรู้อุปสรรคของการปฏิบัติ ( $gif.latex?\beta$ = .185) ปัจจัยการรับรู้ความสามารถของตนเอง ( $gif.latex?\beta$ = .542) และปัจจัยการได้รับการสนับสนุนทางสังคม ( $gif.latex?\beta$ = .218) สามารถร่วมกันทำนายพฤติกรรมสุขภาพแบบชีวิตวิถีใหม่ได้ ร้อยละ 50.60 (R2 adj= .506) การศึกษาครั้งนี้พยาบาลชุมชนสามารถนำข้อมูลที่ได้ไปวางแผนกิจกรรมเพื่อส่งเสริมให้ผู้ป่วยโรคเบาหวานในชุมชนมีพฤติกรรมสุขภาพ แบบชีวิตวิถีใหม่ที่เหมาะสม รวมทั้งการสร้างแรงจูงใจให้ผู้ป่วยสามารถดูแลสุขภาพของตนเองได้ จะช่วยให้เกิดผลลัพธ์ทางสุขภาพที่ดี และยั่งยืน อันจะช่วยลดภาวะแทรกซ้อนในผู้ป่วยโรคเบาหวาน

เอกสารอ้างอิง

World Health Organization. Coronavirus disease (COVID-19) questions and answers (general) [Internet]. 2021 [cited 2021 Aug 29]. Available from: https://www.who.int/thailand/emergencies/novel-coronavirus-2019/q-a-on-covid-19/q-a-on-covid-19-general (in Thai)

Department of Disease Control. Coronavirus disease 2019 [Internet]. 2021 [cited 2021 Aug 29]. Available from: https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/index.php (in Thai)

Chidnayee S. Nursing care people with diabetes: nurses’ role in pandemic of covid 19. Boromarajonani College of Nursing, Uttaradit Journal 2021;13(1):30-46. (in Thai)

World Health Organization. COVID-19 and risk factor of non-communicable disease [Internet]. 2021 [cited 2021 Aug 29]. Available from: https://cdn.who.int/media/docs/default-source/thailand/ncds/uniatf_policy-brief_ncds-and-covid_final_th.pdf?sfvrsn=5c166f07_3 (in Thai)

Department of Disease Control, Ministry of Public Health. Suggestions for diabetic patients [Internet]. 2021 [cited 2021 Sep 2]. Available from: https://ddc.moph.go.th/brc/news.php?news=20276&deptcode=brc (in Thai)

Glomjai T, Kaewjiboon J, Chachvarat T. Knowledge and behavior of people regarding self-care prevention from novel coronavirus 2019 (COVID-19). Nursing Public Health and Education Journal 2020;21(2):29-39. (in Thai)

Bunthan W, Whaikit P, Soysang V, Soynahk C, Akaratanapol P, Kompayak J. Factor influencing to health promotion behavior for coronavirus disease 2019 (COVID-19) prevention of older adults. Journal of the Police Nurses 2020;12(2):323-37. (in Thai)

Strecher VJ, Rosenstock IM. The health belief model. In: Glanz K, Lewis FM, Rimer BK, editors. Health behavior and health education: theory, research, and practice. 2nd ed. San Francisco: Jossey. Bass; 1997. p.41-59.

Pradubthong O, Sanpaung S, Kanungpiarn T. Relationship between health perception and health care behavior among diabetes mellitus type 2 people. Nursing Public health and Education Journal 2020;21(1):55-67. (in Thai)

Pongpumma L, Himananto S. Knowledge and self care behavior among type 2 diabetes living in Bangsai, Maung, Chonburi, Chonburi province. HCU Journal of Health Science 2017;20(40):67-76. (in Thai)

Chaimay B. Sample size determination in descriptive study in public health. Thaksin Journal 2013;16(2):9-18. (in Thai)

Diabetes Association of Thailand. Suggestion self-care for diabetes patients in viral infection epidemic situation corona 2019 (COVID-19) [Internet]. 2020 [cited 2020 Jun 20]. Available from: https://www.dmthai.org/attachments/article/1004/covid-19_in_dm.pdf (in Thai)

Orem DE. Nursing: concept of practice. 3rd ed. New York: Mc Graw-hill; 1985.

Siangdung S. Self - care behaviors of patients with uncontrolled DM. The Southern College Network Journal of Nursing and Public Health 2017;4(1):191-204. (in Thai)

Jaiyungyuen U, Khumsaen N, Vandee P, Kaewnan S. Health care among aging population with type 2 diabetes mellitus in community. Journal of Humanities and Social Sciences Mahasarakham University 2016;35(6):214-22. (in Thai)

Bandura A. Social foundations of thought and action: a social cognitive theory. New Jersey: Prentice-Hall Inc, Englewood Cliffs; 1986.

Riangkam C, Wattanakitkrileart D, Ketcham A. Health literacy, self-efficacy, age and visual acuity predicting on self-care behaviors in patients with type 2 diabetes. Journal of Nursing Science 2016;34(4):35-46. (in Thai)

Caplan G. Support systems and community mental health: Lectures on concept development. New York: Behavioral Publications; 1974.

Pangsuk P, Sookpool A, Pinyo P. Factors predicting preventive behaviors of diabetes and hypertension among people in community. Songklanagarind Journal of Nursing 2020;40(1):71-83. (in Thai)

Ngamyingyod J, Kerdmongkol P, Amnatsatsue K, Rawiworrakul T, Boonyamalik P. Predicting factors of health behavior among primary teacher. Kuakarun Journal of Nursing 2021;28(1):45-55. (in Thai)

Wiersma W, Jurs SG. Research methods in education. 9th ed. Boston: Pearson; 2009.

Department of Disease Control. Coronavirus disease 2019 [Internet]. 2021 [cited 2021 Dec 23]. Available from: https://ddc.moph.go.th/vaccine-covid19/pages/รายงานความก้าวหน้าการให้บริการฉีดวัคซีนโควิด-19 (in Thai)