ความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันของผู้สูงอายุ ในกรุงเทพมหานคร

บทคัดย่อ

          การวิจัยเชิงพรรณนาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ประเมินความสามารถในการดำเนินชีวิตในสังคมของผู้สูงอายุในชุมชนเมือง 2) เปรียบเทียบระดับความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันของผู้สูงอายุระหว่าง เพศ อายุ สถานภาพการสมรส ระดับการศึกษา และรายได้ 3) วิเคราะห์ปัจจัยที่ส่งผลต่อความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันของผู้สูงอายุ คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบแบ่งชั้นภูมิกลุ่มผู้สูงอายุในเขตกรุงเทพมหานครที่มีภูมิลำเนาอยู่ในชุมชนประเภทต่าง ๆ ดังนี้ 1) ชุมชนแออัด 2) ชุมชนเมือง 3) ชุมชนชานเมือง และ 4) ชุมชนอาคารสูงรวมทั้งสิ้นจำนวน 888 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือ แบบสอบถามข้อมูลทั่วไป และแบบประเมินความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน ดัชนีบาร์เธล เอดีแอล ทำการเก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา การวิเคราะห์ความแปรปรวน การวิเคราะห์ต่อด้วยวิธีการของดันแคน

          ผลการวิจัยพบว่า มากกว่าร้อยละ 90 ของผู้สูงอายุสามารถปฏิบัติกิจวัตรประจำวันได้ดีด้วยตัวเอง ทั้งกิจกรรมพื้นฐานและกิจกรรมที่ซับซ้อน ในเรื่องการกลั้นอุจจาระและปัสสาวะพบว่า 8 ใน 10 ของผู้สูงอายุสามารถทำได้ดีด้วยตัวเอง แต่ในกลุ่มผู้สูงอายุในชุมชนเมืองพบว่ามีปัญหาในเรื่องนี้มากที่สุด นอกจากนี้ยังพบว่า ความสามารถในการซื้อของ การจ่ายตลาด และการใช้บริการระบบขนส่งสาธารณะในชุมชนชานเมืองจะน้อยกว่าชุมชนอื่น ๆ เมื่อพิจารณาตัวแปรพบว่า เพศ สถานภาพสมรส ระดับการศึกษาไม่มีผลต่อการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันของผู้สูงอายุ รายได้และอายุส่งผลต่อความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน โดยกลุ่มที่มีรายได้สูงกว่ามีแนวโน้มที่จะปฏิบัติกิจวัตรประจำวันได้ดีกว่าอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .05) เมื่อเปรียบเทียบความสามารถในกลุ่มอายุ พบว่ากลุ่มผู้สูงอายุที่มีอายุ 80 ปีขึ้นไป ความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันทำได้น้อยกว่ากลุ่มที่มีอายุน้อยกว่าอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .05) ข้อเสนอแนะจากผลวิจัยครั้งนี้คือ ภาครัฐควรเพิ่มสวัสดิการและเบี้ยยังชีพให้แก่กลุ่มผู้สูงอายุ และควรมีการวางแผนร่วมกันระหว่างทีมสุขภาพและผู้ดูแลผู้สูงอายุในการจัดกิจกรรมเพื่อให้ผู้สูงอายุที่อายุเพิ่มขึ้นสามารถปฏิบัติกิจวัตรประจำวันได้ดีดังเดิม