ผลของโปรแกรมการส่งเสริมการกำกับตนเองต่อการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้

บทคัดย่อ

          การวิจัยกึ่งทดลองนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการส่งเสริมการกำกับตนเอง ต่อการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่รับบริการที่ศูนย์บริการสาธารณสุข สำนักอนามัย กรุงเทพมหานคร คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างจำนวน 58 รายซึ่งเป็นผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 อายุตั้งแต่ 40 ปีขึ้นไป มีระดับ HbA1c มากกว่าร้อยละ 7.5 และรักษาด้วยยารับประทาน โดยแบ่งเป็นกลุ่มทดลอง 29 รายเข้ารับการฝึกตามโปรแกรมการส่งเสริมการกำกับตนเองต่อการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ส่วนกลุ่มเปรียบเทียบ 29 รายเข้ารับการดูแลตามแนวปฏิบัติของศูนย์บริการสาธารณสุข เครื่องมือที่ใช้ในงานวิจัยเป็นแบบสอบถามทั้งหมด 5 ชุดได้แก่ (1) ข้อมูลทั่วไป (2) การรับรู้ความสามารถตนเองในการ ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด (3) พฤติกรรมการรับประทานอาหาร (4) การมีกิจกรรมทางกาย (5) พฤติกรรม การรับประทานยาโดยผ่านการตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหาจากผู้ทรงคุณวุฒิ 3 ท่าน ได้ค่าดัชนีความตรง เท่ากับ 1 และตรวจสอบความน่าเชื่อถือ ได้ค่าสัมประสิทธิ์ครอนบาคแอลฟา เท่ากับ 0.83, 0.72, 0.82, 0.68 ตามลำดับ ทำการเก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติ Chi-Squares, Independent t-test, pair t-test, Mann-Whitney U test และ Repeated measure ANOVA

          ผลการศึกษาพบว่าหลังการทดลองสัปดาห์ที่ 8 และระยะติดตามผลสัปดาห์ที่ 12 กลุ่มทดลอง มีคะแนนเฉลี่ยการรับรู้ความสามารถตนเองและคะแนนเฉลี่ยด้านพฤติกรรมการรับประทานอาหาร การมีกิจกรรมทางกายและการรับประทานยา เพิ่มขึ้นมากกว่าก่อนการทดลอง และมากกว่ากลุ่มเปรียบเทียบ (p-value < 0.05) และพบว่าระดับ HbA1c ลดลงมากกว่าก่อนการทดลอง และลดลงมากกว่ากลุ่ม เปรียบเทียบ (p-value < 0.05) ข้อเสนอแนะจากผลการวิจัยครั้งนี้สนับสนุนให้เจ้าหน้าที่สาธารณสุข นำโปรแกรมการส่งเสริมการกำกับตนเองไปดูแลผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ไม่ได้ เพื่อลดระดับน้ำตาลสะสมในเลือดและส่งเสริมการรับรู้ความสามารถตนเองในการควบคุมระดับน้ำตาล ในเลือดของผู้ป่วย การรับประทานอาหาร การออกกำลังกาย และการรับประทานยาของผู้ป่วยได้