ผลของโปรแกรมส่งเสริมพัฒนาการต่อพฤติกรรมของมารดาในการส่งเสริมพัฒนาการทารกเกิดก่อนกำหนด
คำสำคัญ:
ทารกเกิดก่อนกำหนด, พัฒนาการ, พฤติกรรมของมารดาในการส่งเสริมพัฒนาการบทคัดย่อ
ทารกเกิดก่อนกำหนดเป็นกลุ่มทารกที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดปัญหาพัฒนาการล่าช้า การส่งเสริมให้มารดามีพฤติกรรมในการส่งเสริมพัฒนาการทารกเกิดก่อนกำหนดได้อย่างเหมาะสมจึงเป็นเรื่องที่จำเป็น การวิจัยครั้งนี้เป็นแบบกึ่งทดลองสองกลุ่มวัดซ้ำหลังการทดลอง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมส่งเสริมพัฒนาการต่อพฤติกรรมของมารดาในการส่งเสริมพัฒนาการทารกเกิดก่อนกำหนด กลุ่มตัวอย่าง คัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจงจำนวน 20 ราย เป็นมารดาที่มีบุตรคนแรกเป็นทารกเกิดก่อนกำหนดมีอายุครรภ์ระหว่าง 28-36 สัปดาห์ ขณะเก็บข้อมูลทารกมีอายุที่ปรับแล้ว (อายุที่นับจำนวนวันหลังจากทารกมีอายุครรภ์ ครบ 40 สัปดาห์) ตั้งแต่ 0-2 เดือน และเข้ารับการรักษาในหอผู้ป่วยทารกแรกเกิดป่วยและคลอดก่อนกำหนด โรงพยาบาลตากสิน กรุงเทพมหานคร ทำการเก็บรวบรวมข้อมูลระหว่างเดือนธันวาคม พ.ศ. 2560 ถึง เดือนมีนาคม พ.ศ. 2561 แบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม กลุ่มละ 10 ราย มารดากลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมส่งเสริมพัฒนาการ ส่วนกลุ่มควบคุมได้รับการพยาบาลตามปกติ เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบสอบถามข้อมูลทั่วไป และแบบสอบถามพฤติกรรมของมารดาในการส่งเสริมพัฒนาการ มีค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ .84 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนา การทดสอบไคสแควร์ การทดสอบทีแบบสอง กลุ่มที่เป็นอิสระต่อกันและการวิเคราะห์ความแปรปรวนแบบวัดซ้ำ
ผลการวิจัยพบว่ากลุ่มทดลอง คะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมของมารดาในการส่งเสริมพัฒนาการทารกเกิดก่อนกำหนดระยะหลังการทดลองและระยะติดตาม 1 เดือน สูงกว่าระยะก่อนการทดลอง และภายหลังจากการได้รับโปรแกรม กลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมของมารดาในการส่งเสริมพัฒนาการทารกเกิดก่อนกำหนดสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .05) ข้อเสนอแนะ พยาบาลที่ดูแลมารดาและทารกเกิดก่อนกำหนดสามารถนำโปรแกรมนี้ไปใช้เพื่อส่งเสริมมารดาให้มีพฤติกรรมที่เหมาะสมในการส่งเสริมพัฒนาการทารกเกิดก่อนกำหนด
เอกสารอ้างอิง
จันท์ฑิตา พฤกษานานนท์. (2551). การติดตามทารกแรกเกิดที่มีปัจจัยเสี่ยง. ใน นิชรา เรืองดารกานนท์, ชาคริยา ธีรเนตร, รวิวรรณ รุ่งไพรวัลย์, ทิพวรรณ หรรษคุณาชัย และนิตยา คชภักดี (บรรณาธิการ). ตำราพัฒนาการและพฤติกรรมเด็ก (หน้า 36-43). กรุงเทพฯ: โฮลิสติก พับลิชชิ่ง.
ชูชาติ มีรอด. (2550). ผลของโปรแกรมการส่งเสริมพัฒนาการเด็ก ต่อความรู้ การปฏิบัติของมารดาและพัฒนาการเด็กอายุ 1-3 ปี. ปริญญาวิทยาศาตรมหาบัณฑิต (สาธารณสุขศาสตร์), สาขาวิชาเอกอนามัยครอบครัว, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยามหิดล.
ฉันทิกา จันทร์เปีย. (2555). พัฒนาการ. ใน ศรีสมบูรณ์ มุสิกสุคนธ์, ฟองคำ ดิลกสกุลชัย, วิไล เลิศธรรมเทวี, อัจฉรา เปรื่องเวทย์, พรรณรัตน์ แสงเพิ่ม และสุดาภรณ์ พยัคฆเรือง. ตำราการพยาบาลเด็กเล่ม 1 (พิมพ์ครั้งที่ 3) (หน้า 9-36). กรุงเทพฯ: ห้างหุ้นส่วนจำกัดพรี-วัน.
นิตยา คชภักดี. (2554). พัฒนาการเด็ก. ใน ทิพวรรณ หรรษคุณาชัย, รวิวรรณ รุ่งไพรวัลย์, ชาคลิยา ธีรเนตร, อดิศร์สุดา เฟื่องฟู, สุรีย์ลักษณ์ สุจริตพงศ์ และพงษ์ศักดิ์ น้อยพยัคฆ์ (บรรณาธิการ). ตำราพัฒนาการและพฤติกรรมเด็กสำหรับเวชปฏิบัติทั่วไป (หน้า 1-25). กรุงเทพฯ: บียอนด์ เอ็นเทอร์ไพรซ์.
พูลสิน เจริญศรี. (2555). การศึกษาพัฒนาการทารกคลอดก่อนกำหนด โรงพยาบาลตำรวจ. วารสารพยาบาลตำรวจ, 4(1), 114-125.
รัมภา โสดจำปา. (2552). ผลของโปรแกรมการส่งเสริมพฤติกรรมมารดาในการกระตุ้นพัฒนาการ ทารกแรกเกิด-2 เดือน. วิทยานิพนธ์พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาการพยาบาลสาธารณสุข, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยามหิดล.
ลาวัลย์ ทาวิทะ. (2557). พฤติกรรมการส่งเสริมพัฒนาการทารกเกิดก่อนกำหนดของผู้ดูแลหลักและปัจจัยที่เกี่ยวข้อง. วิทยานิพนธ์พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาการพยาบาลกุมารเวชศาสตร์, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
วนิสา หะยีเซะ, นุชสรา ทรัพย์อินทร์, ธิดารัตน์ หวังสวัสดิ์, และนุจรี ไชยมงคล. (2558). คุณภาพชีวิตของทารกเกิดก่อนกำหนดมุสลิมในพื้นที่สามจังหวัดชายแดนใต้ของประเทศไทย. วารสารมหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์, 7(1), 1-14.
American Academy of Pediatrics [AAP]. (2015). Corrected age for Preemies. Retrieved from www.healthychildren.org
Ballantyne, M., Benzies, K.M., McDonald, S., Magill-Evans, J., & Tough, S. (2016). Risk of developmental delay: Comparison of late preterm and full term Canadian infants at age 12 months. Early Human Development, 101, 27-32.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W.H. Freeman and company.
Gianní, M.L., Picciolini, O., Ravasi, M., Gardon, L., Vegni, C., Fumagalli, M., & Mosca, F. (2006). The effects of an early developmental mother-child intervention program on neurodevelopment outcome in very low birth weight infants: A pilot study. Early Human Development, 82(10), 691-695.
Lekskulchai, R., & Cole, J. (2001). Effect of a developmental program on motor performance in infants born preterm. Australian Journal of Physiotherapy, 47, 169-176.
Namprom, N., Picheansathian, W., Jintrawet, U., & Chotibang, J. (2018). The effect of maternal participation in preterm's care and improved short-term growth and neurodevelopment outcomes. Journal of Neonatal Nursing. doi.org/10.1016/j.jnn.2018.03.003
Orton, J., Spittle. A., Doyle, L., Anderson, P., & Boyd, R. (2009). Do early intervention programmes improve cognitive and motor outcomes for preterm infants after discharge? A systematic review. Developmental Medicine & Child Neurology, 51, 851-859.
Pender, N.J., Murdaugh, C.L., & Parsons, M.A. (2006). Health Promotion in Nursing Practice. Norwalk, CT: Appleton & Lange.
Polit, D.F., & Hungler, B.P. (1999). Nursing research: Principles & methods (6th ed.). Philadelphia: J.B. Lippincott.
Vergara, E. R., & Bigsby, R. (2004). Developmental and therapeutic intervention in the NICU. Baltimore: Paul H. Brookes.
World Health Organization. (2016). Preterm birth, fact sheet reviewed November 2016. Retrieved from https://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs363/en/
Yaari, M., Mankuta, D., Harel-Gadassi, A., Friedlander, E., Bar-Oz, B., Eventov-Friedman, S., Maniv, N., Zucker, D., & Yirmiya, N. (2017). Early developmental trajectories of preterm infants. Research in Developmental Disabilities. doi: 10.1016/j.ridd.2017.10.018
