ปัจจัยที่ทำให้ไม่สามารถเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จนครบ 6 เดือนแรก

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อหาความชุกในการให้นมแม่เพียงอย่างเดียวในทารกอายุ 6 เดือนแรกและศึกษาปัจจัยที่ทำให้การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ไม่สำเร็จใน 6 เดือนแรก

วิธีวิจัย: การศึกษาเชิงสำรวจแบบภาพตัดขวาง ดำเนินการช่วงเดือนมกราคม ถึงธันวาคม พ.ศ. 2562 โดยใช้แบบสอบถามจากมารดาซึ่งพาบุตรอายุ 6 เดือนมาตรวจในโรงพยาบาลนครพิงค์ทุกรายที่มีคุณสมบัติเข้าได้กับเกณฑ์คัดเลือกประชากรเข้าสู่งานวิจัย ได้จำนวน 300 คน วิเคราะห์ข้อมูลหาความสัมพันธ์ระหว่างสองกลุ่มโดยใช้สถิติเชิงพรรณา จากนั้นหาขนาดความสัมพันธ์รายตัวแปรผ่าน univariated logistic regression ตามด้วยการคัดเลือกตัวแปร เพื่อเข้าสมการ multivariated logistic regression แสดงผลการวิเคราะห์ผ่าน explanatory model ในรูปของโอกาสของการเกิดผลลัพธ์จากปัจจัยต่างๆ ที่ได้รับการควบคุมตัวแปรอื่น ให้ไม่แตกต่างกันแล้ว (adjusted odds ratio) มีนัยสำคัญทางสถิติที่ p-value < 0.05

ผลการวิจัย: จากข้อมูลของมารดาจำนวน 300 คน พบว่ามารดาที่เลี้ยงลูกด้วยนมแม่ไม่ครบ 6 เดือน มีจำนวน 171 คน คิดเป็นร้อยละ 57 ซึ่งปัจจัยที่ทำให้การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ไม่ครบ 6 เดือน ได้แก่ มารดาที่ไม่รู้ว่าการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ลดการเกิดมะเร็งเต้านมและรังไข่ (OR 1.86; 95%CI 1.02-3.36;  p=0.042), คะแนนรวมกลุ่มย่อยด้านความสะดวกที่เพิ่มขึ้น 1 คะแนน (OR 0.88; 95%CI 0.88-0.97;  p=0.013), และมารดาที่ไม่ได้รับการสนับสนุนและไม่มีอิทธิพลของครอบครัวต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ (OR 2.81; 95%CI 1.35-5.83; p=0.006)

สรุปผลการศึกษา: มารดาที่เลี้ยงลูกด้วยนมแม่ไม่ครบ 6 เดือน คิดเป็นร้อยละ 57 โดยปัจจัยที่สำคัญที่สุดที่ทำให้การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ไม่ครบ 6 เดือน คือมารดาที่ไม่ได้รับการสนับสนุนและไม่มีอิทธิพลของครอบครัว ซึ่งปัจจัยทางครอบครัวมีผลต่อการให้นมแม่มากที่สุด ในช่วงเดือนที่ 2 และบุคคลที่มีอิทธิพลมากที่สุด ได้แก่ สามี