ความสัมพันธ์ของความรอบรู้ด้านสุขภาพกับการป้องกันควบคุมโรคพิษสุนัขบ้า ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน อำเภอยางตลาด จังหวัดกาฬสินธุ์

ผู้แต่ง

  • สุพัตรา ถิ่นไผ่บูรณ์ สำนักงานสาธารณสุขอำเภอยางตลาด
  • ทศพล ใจทาน โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านหนองตอกแป้น อำเภอยางตลาด จังหวัดกาฬสินธุ์

คำสำคัญ:

ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, การควบคุมป้องกันโรค, โรคพิษสุนัขบ้า

บทคัดย่อ

        สถานการณ์โรคพิษสุนัขบ้าจังหวัดกาฬสินธุ์ ปี พ.ศ.2561 - 2566 พบผลตรวจยืนยันสัตว์หัวบวก จำนวน 14, 9, 1, 0, 0 และ 4 ตัว ตามลำดับ ปี พ.ศ.2561 อำเภอยางตลาด มีผู้เสียชีวิต 1 ราย ซึ่งอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านเป็นบุคลากรทางสาธารณสุขที่สำคัญในการสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพให้กับประชาชน การป้องกันควบคุมโรคในพื้นที่และเป็นต้นแบบด้านสุขภาพให้กับประชาชนและชุมชน การวิจัยเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวางในครั้งนี้ จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ของความรอบรู้ด้านสุขภาพกับการป้องกันควบคุมโรคพิษสุนัขบ้าของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน อำเภอยางตลาด จังหวัดกาฬสินธุ์ โดยศึกษาในกลุ่มอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านอำเภอยางตลาด กำหนดกลุ่มตัวอย่างโดยใช้ตารางของเครจซี่และมอร์แกนได้ขนาดตัวอย่าง จำนวน 331 คน สุ่มตัวอย่างแบบแบ่งชั้นภูมิ เครื่องมือที่ใช้คือ แบบสอบถามและแนวทางการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และหาความสัมพันธ์ด้วยสถิติสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ของเพียร์สัน กำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05

        ผลการศึกษาพบว่า ระดับความรอบรู้ด้านสุขภาพภาพรวมอยู่ในระดับมาก ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 2.63 (S.D.=0.28) ระดับการป้องกันควบคุมโรคพิษสุนัขบ้าภาพรวมอยู่ในระดับมาก ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 2.67 (S.D.=0.31) จากผลการวิเคราะห์พบว่า ภาพรวมความรอบรู้ด้านสุขภาพมีความสัมพันธ์ระดับสูงกับการป้องกันควบคุมโรคพิษสุนัขบ้าของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน อำเภอยางตลาด จังหวัดกาฬสินธุ์ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r=0.684, p-value<0.001) ดังนั้นหน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรมีการส่งเสริมให้อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน มีความรอบรู้ในการป้องกันควบคุมโรคพิษสุนัขบ้า เพื่อจะได้ถ่ายทอดความรู้ให้แก่ประชาชนและชุมชนในการปฏิบัติตนและตระหนักในการป้องกันและควบคุมโรคพิษสุนัขบ้าที่ถูกต้องมากยิ่งขึ้น

References

กรมควบคุมโรค. กรมควบคุมโรคแนะประชาชนหากถูกสุนัขกัดให้รีบไปฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าให้ครบทุกเข็ม เผยปีนี้พบผู้เสียชีวิตแล้ว 3 ราย [อินเทอร์เน็ต]. 2566 [เข้าถึงเมื่อ 18 มิถุนายน 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://ddc.moph.go.th/brc/news.php?news=34650&deptcode=brc&news_views=4368;%202566.

กรมปศุสัตว์. แผนยุทธศาสตร์การดำเนินโครงการสัตว์ปลอดโรค คนปลอดภัย จากโรคพิษสุนัขบ้า ตามพระปณิธานศาสตราจารย์ ดร.สมเด็จพระเจ้าน้องนางเธออัครราชกุมารี กรมพระศรีสวางควัฒน วรขัตติยราชนารี ปี 2560–ปี 2563 [อินเทอร์เน็ต]. 2559 [เข้าถึงเมื่อ 18 มิถุนายน 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://pvlo-pre.dld.go.th/webnew/images/stories/report/rebies2566/301Yuttasart60-63.pdf

กรมปศุสัตว์. ระบบสารสนเทศเพื่อการเฝ้าระวังโรคพิษสุนัขบ้า [อินเทอร์เน็ต]. 2566 [เข้าถึงเมื่อ 15 มิถุนายน 2566]. เข้าถึงได้จาก: http://www.thairabies.net/trn/

เจริญ จิระชีวะนันท์. สถานการณ์โรคพิษสุนัขบ้าในจังหวัดกาฬสินธุ์ ปี2561-2566. จำนวนผลยืนยันสัตว์หัวบวกในจังหวัดกาฬสินธุ์; 13 มิถุนายน 2566; สำนักงานปศุสัตว์จังหวัดกาฬสินธุ์.จังหวัดกาฬสินธุ์: สำนักพิมพ์ปศุสัตว์จังหวัดกาฬสินธุ์; 2566.

วันวิสาข์ วะชุม. ปัจจัยเสี่ยงและรูปแบบเชิงพื้นที่และเวลาของโรคพิษสุนัขบ้าในสุนัขในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบนของประเทศไทย 2558-2562 [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อ18 มิถุนายน 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://pvlo-kop.dld.go.th/Academic%20work/WW_Rabies_HOT_REG4_pdf.pdf

Kanj M, Mitic W. Health literacy and health promotion definitions, concepts and examples in the Eastern Mediterranean Region, Individual Empowerment Conference Working Document. Nairobi, Kenya: World Health Organization; 2009.

Nutbeam D. Health literacy as a public health goal: a challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promot Int 2000; 15(3): 259-67.

ชะนวนทอง ธนสุกาญจน์. แนวคิดหลักการขององค์กรรอบรู้ด้านสุขภาพ. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานโครงการขับเคลื่อนกรมอนามัย 4.0 เพื่อความรอบรู้ด้านสุขภาพของประชาชชน(สขรส); 2561.

กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. ความฉลาดทางสุขภาพ. กรุงเทพมหานคร: ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย; 2556.

ขวัญเมือง แก้วดำเกิง, นฤมล ตรีเพชรศรีอุไร. ความฉลาดทางสุขภาพ. กรุงเทพมหานคร: สามเจริญพาณิชย์; 2554.

โก๊ะ อาไก, จิราพร ชมพิกุล, ชีระวิทย์ รัตนพันธ์. พฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าของเจ้าของสุนัขในจังหวัดนครปฐม ประเทศไทย. วารสารสาธารณสุขและการพัฒนา 2558; 13(1): 17-28.

สายชล เพชรล้ำ. รายงานสรุปสถานการณ์การปฏิบัติงาน ทีมตระหนักรู้สถานการณ์โรคพิษสุนัขบ้า. สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 นครราชสีมา; 2561.

จันทกานต์ วลัยเสถียร, เบญจมาศ อุนรัตน์. ความรอบรู้ด้านสุขภาพกับการป้องกันควบคุมโรคพิษสุนัขบ้าแกนนำชุมชนในพื้นที่อำเภอศรีณรงค์ จังหวัดสุรินทร์. วารสารสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 ขอนแก่น 2563; 27(1): 86-95.

ปานแก้ว รัตนศิลป์กัลชาญ, กาญจนา เหลืองอุบล. ความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันควบคุมโรคพิษสุนัขบ้า ของแกนนำชุมชนพื้นที่ปลอดโรคพิษสุนัขบ้า และพื้นที่ไม่ปลอดโรคพิษสุนัขบ้า เขตสาธารณสุขที่ 7. วารสารศูนย์อนามัยที่ 7 ขอนแก่น 2565; 14(1): 1-28.

กนกวรรณ เอี่ยมชัย, ดลนภา ไชยสมบัติ, แดนชัย ชอบจิตร. ความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมการป้องกันและควบคุมโรคพิษสุนัขบ้าของประชาชน ในเขตอำเภอเมือง จังหวัดพะเยา. วารสารวิชาการสุขภาพภาคเหนือ 2565; 9(2): 155-69.

ประเวช ชุ่มเกสรกูลกิจ, นิรันตา ไชยพาน, สุจิตรา บุญกล้า, จักรกฤษณ์ พลราชม. ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมการป้องกันโรคและภัยสุขภาพของประชาชนไทย. วารสารวิจัยทางวิทยาศาสตร์สุขภาพ 2564; 15(3): 25-36.

อารีย์ แร่ทอง. ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ 3อ 2ส ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน กรณีศึกษาตำบลหินตก อำเภอร่อนพิบูลย์ จังหวัดนครศรีธรรม ราช.วารสารวิชาการ กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ 2562; 15(3): 62-70.

Best JW. Research in Education. 3 ed. New Jersey: Prentice Hall, Inc; 1977.

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2024-12-28

How to Cite

1.
ถิ่นไผ่บูรณ์ ส, ใจทาน ท. ความสัมพันธ์ของความรอบรู้ด้านสุขภาพกับการป้องกันควบคุมโรคพิษสุนัขบ้า ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน อำเภอยางตลาด จังหวัดกาฬสินธุ์. jdpc7kk [อินเทอร์เน็ต]. 28 ธันวาคม 2024 [อ้างถึง 15 มีนาคม 2025];31(3):104-16. available at: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/jdpc7kk/article/view/270220