ผลการพัฒนารูปแบบการกำจัดโรคไข้มาลาเรียแบบบูรณาการมีส่วนร่วม ของภาคีเครือข่ายเขตสุขภาพที่ 6

ผู้แต่ง

  • วัลภา ศรีสุภาพ สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 6 จังหวัดชลบุรี
  • ปราณี ถาวรศิริ สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 6 จังหวัดชลบุรี
  • สราวุฒิ นาสวรรค์ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดปราจีนบุรี
  • สุพจน์ กังใจ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดฉะเชิงเทรา

คำสำคัญ:

การกำจัดโรคไข้มาลาเรีย, บูรณาการเครือข่าย, เขตสุขภาพที่ 6

บทคัดย่อ

        การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบริบท พัฒนารูปแบบ และประเมินผลรูปแบบการกำจัดโรคไข้มาลาเรียบูรณาการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายเขตสุขภาพที่ 6 รูปแบบการวิจัยเชิงปฏิบัติการประยุกต์แนวคิดของ Kemmis และ McTaggart ประกอบด้วย 3 ระยะ คือระยะที่ 1 ศึกษาบริบทและสถานการณ์โรคไข้มาลาเรียจากการวิเคราะห์เอกสาร สถานการณ์โรค พ.ศ.2559-2561 ร่วมกับประชุมระดมสมองการวางแผน กำหนดเป้าหมาย และผลลัพธ์การดำเนินงานกับผู้เกี่ยวข้องจำนวน 30 คน คัดเลือกพื้นที่แบบเจาะจงตามเกณฑ์คือพื้นที่ที่มีการแพร่ระบาด ความพร้อมและสมัครใจเข้าร่วมโครงการคืออำเภอนาดี จังหวัดปราจีนบุรี และอำเภอท่าตะเกียบ จังหวัดฉะเชิงเทรา เครื่องมือที่ใช้คือแบบบันทึก ระยะที่ 2 การพัฒนารูปแบบการกำจัดโรคแบบบูรณาการเป็นการวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมกับพื้นที่กลุ่มเป้าหมายผู้เกี่ยวข้องในพื้นที่แห่งละ 23 คน รวม 46 คน วิธีดำเนินการ 4 ขั้นตอน ดังนี้ 1)วางแผนดำเนินการพื้นที่ละ1วันในเดือนม.ค.,ก.พ.2562 2) ปฏิบัติการตามแผน 3) สังเกตติดตามปัญหาอุปสรรคและ 4) สะท้อนกลับ คืนข้อมูล ยกระดับดำเนินการระหว่างปีงบประมาณพ.ศ.2562–2566 เครื่องมือที่ใช้คือ แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง แบบบันทึก และแบบสังเกตและระยะที่ 3 สรุปและประเมินผลการใช้รูปแบบเป็นการวิจัยเชิงปริมาณและคุณภาพ เครื่องมือที่ใช้คือแบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง และแบบบันทึก วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและเชิงเนื้อหา ผลการศึกษาพบว่า 1) บริบทและสถานการณ์โรค ประชาชนขาดความรู้ ความตระหนัก มีการอพยพเคลื่อนย้ายแรงงานและหน่วยงานในพื้นที่ขาดความรู้ในการกำจัดโรคไข้มาเลเรีย 2) รูปแบบการกำจัดโรคไข้มาลาเรียแบบบูรณาการมีส่วนร่วมมีองค์ประกอบดังนี้ 1.คณะกรรมการ/คณะทำงานป้องกันควบคุมโรค 2.ระบบการเฝ้าระวังโรค 3.ระบบการตรวจรักษาและติดตามผู้ป่วย 4. ระบบการวางแผน กำกับติดตามและประเมินผล 5.ระบบการสนับสนุนระดมทรัพยากรและงบประมาณอย่างเป็นรูปธรรม การปรับบทบาทภารกิจการดำเนินการเฝ้าระวังควบคุมโรค สสจ.และ ศตม.สคร.6 ชลบุรีเป็นพี่เลี้ยงสนับสนุนและกำกับติดตามการดำเนินงานบูรณาการงานประจำ 3) สรุปและประเมินผลการใช้รูปแบบ ปราจีนบุรีได้รับรองเป็นจังหวัดต้นแบบปลอดมาลาเรียในปีพ.ศ. 2566 และฉะเชิงเทราขอรับรองในปีพ.ศ.2569

References

กองโรคติดต่อนำโดยแมลง กรมควบคุมโรค. แผนปฏิบัติการกําจัดโรคไข้มาลาเรียปี 2564-2568 [อินเทอร์เน็ต]. 2562. [เข้าถึงเมื่อ10 กุมภาพันธ์ 2066]. เข้าถึงได้จาก: https://malaria.ddc.moph.go.th/downloadfiles/Elimination_malaria_y2564-2568_plan.PDF

สำนักโรคติดต่อนำโดยแมลง. ยุทธศาสตร์การกำจัดโรคไข้มาลาเรียประเทศไทย พ.ศ. 2560-2569 และ แผนปฏิบัติการกำจัดโรคไข้มาลาเรียประเทศไทย พ.ศ. 2560-2564. กรุงเทพฯ: อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์; 2559.

กองโรคติดต่อนำโดยแมลง. แนวทางการปฏิบัติงานกำจัดโรคไข้มาลาเรีย สำหรับบุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุขประเทศไทย. กรุงเทพฯ: อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์; 2562.

สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 6 ชลบุรี. เอกสารประกอบการประชุมเชิงปฏิบัติการพัฒนาศักยภาพบุคลากร เพื่อการป้องกันการกลับมาแพร่เชื้อใหม่ของโรคไข้มาลาเรีย; 6-8 กรกฎาคม 2565; ณ โรงแรมเดอะไทด์ บางแสน. ชลบุรี; สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 6 ชลบุรี; 2565. หน้า 5-9.

Kemmis S, McTaggart R. The Action Research Planner. 3rd ed. Australia: Deakin University Press.; 1988.

สำนักโรคติดต่อนำโดยแมลง กรมควบคุมโรค. คู่มือการกำจัดโรคไข้มาลาเรีย สำหรับเจ้าหน้าที่สาธารณสุขระดับอำเภอและตำบล (CDCU/SRRT). กรุงเทพฯ: อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์; 2562.

กองโรคติดต่อนำโดยแมลง กรมควบคุมโรค. แผนปฏิบัติการโรคไข้มาลาเรีย (Malaria Hazard Specific Plan) [อินเทอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ 10 กุมภาพันธ์ 2066]. เข้าถึงได้จาก: https://malaria.ddc.moph.go.th/downloadfiles/MalariaHazardSpecificPlan.PDF

สำนักพัฒนาและส่งเสริมการบริหารงานท้องถิ่น กรมส่งเสริมการปกครองส่วนท้องถิ่น. คู่มือการจัดทำแผนพัฒนาท้องถิ่น แผนยุทธศาสตร์การพัฒนา แผนพัฒนาสามปีแผนปฏิบัติการและการติดตามประเมินผล. กรุงเทพฯ: กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น; 2565.

ปิยะพร หวังรุ่งทรัพย์, สุพจน์ รัตนเพียร, สุธน คุ้มเพชร, สถิต บุญเป็ง, ปรีชา เปรมปรี. การประเมินศักยภาพความพร้อมของบุคลากรสาธารณสุขด้านมาลาเรียเพื่อรองรับงานกำจัดโรคมาลาเรียในประเทศไทย. วารสารวิชาการสาธารณสุข 2561; 27(4): 663-72.

จอมขวัญ โยธาสมุทร, วิไลลักษณ์ แสงศรี, วิลาวรรณ ล้วนคงสมจิตร, ศรีเพ็ญ ตันติเวส. การประเมินผลยุทธศาสตร์การสร้างความร่วมมือระหว่างภาคีเครือข่ายระดับประเทศ และระดับนานาชาติเพื่อขับเคลื่อนงานกําจัดโรคไข้มาลาเรีย (ยุทธศาสตร์ที่ 3) ภายใต้ยุทธศาสตร์การกำจัดโรคไข้มาลาเรียประเทศไทย พ.ศ.2560-2569. รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์. [อินเทอร์เน็ต]. 2563. [เข้าถึงเมื่อ 11 กันยายน 2564]. เข้าถึงได้จาก: https://www.hitap.net/documents/183244.

จุฬารัตน์ ห้าวหาญ, อรชร อินทองปาน. การวิจัยและพัฒนารูปแบบการโค้ชเพื่อพัฒนาความสามารถในการปฏิบัติงานด้านการบริการสุขภาพ. วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข 2558; 25(1): 167–77.

กองโรคติดต่อนำโดยแมลง กรมควบคุมโรค. คู่มือประเมินรับรองจังหวัดปลอดโรคไข้มาลาเรีย ปี 2565.กรุงเทพฯ: อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์; 2565.

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2024-12-28

How to Cite

1.
ศรีสุภาพ ว, ถาวรศิริ ป, นาสวรรค์ ส, กังใจ ส. ผลการพัฒนารูปแบบการกำจัดโรคไข้มาลาเรียแบบบูรณาการมีส่วนร่วม ของภาคีเครือข่ายเขตสุขภาพที่ 6. jdpc7kk [อินเทอร์เน็ต]. 28 ธันวาคม 2024 [อ้างถึง 10 กุมภาพันธ์ 2025];31(3):66-79. available at: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/jdpc7kk/article/view/269472