ประสิทธิผลของโปรแกรมการป้องกันโรคไตเรื้อรังในชุมชน อำเภอปางศิลาทอง จังหวัดกำแพงเพชร

บทคัดย่อ

การวิจัยกึ่งทดลองนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิผลของการชะลอความเสื่อมของไตในผู้ป่วย โรคไตเรื้อรังในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลและในชุมชนจัดโดยทีมสหวิชาชีพและรับการสนับสนุน จากคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอประชากรศึกษา คือผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3-4 จำนวน 936 คน ของอำเภอปางศิลาทอง จังหวัดกำแพงเพชร กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3 และ 4 ของ อำเภอปางศิลาทองจังหวัดกำแพงเพชร 77 คน แบ่งออกเป็น2 กลุ่ม ได้แก่กลุ่มทดลอง เป็นผู้ป่วยโรคไต เรื้อรังโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลท่าขึ้น จำนวน 47 คน และกลุ่มควบคุม เป็นผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหนองหล่ม จำนวน 30 คน ระยะเวลาวิจัย 6 เดือน ระหว่างเดือนพฤษภาคม ถึงตุลาคม 2561 กลุ่มทดลองได้รับบริการตามปกติและมีการอบรมและเยี่ยมบ้านโดยทีมสหวิชาชีพในขณะที่ กลุ่มควบคุมได้รับบริการตามปกติ เครื่องมือที่ใช้เก็บข้อมูลคือแบบสอบถามข้อมูลทั่วไปและข้อมูลด้านสุขภาพ แบบทดสอบความรู้ และแบบประเมินพฤติกรรม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ paired t-test ผลการศึกษา พบว่าหลังจบการวิจัยทั้งกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม มีค่าเฉลี่ยซีรั่มคริอะตินินเฉลี่ยเพิ่มขึ้น และอัตรากรองไตลดลงอย่างไม่มีนัยทางสถิติ (p > .01) อย่างไรก็ตามกลุ่มทดลองมีช่วงการเปลี่ยนแปลงของระดับซีรั่มคริอะตินินเฉลี่ย และ อัตรากรองไตเฉลี่ยที่ลดลงน้อยกว่ากลุ่มควบคุม กลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม มีระดับความรู้เฉลี่ยเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ (p < .01) ทั้งสองกลุ่ม กลุ่มทดลองมีพฤติกรรมป้องกันโรคไต เฉลี่ยดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ (p < .01) แต่กลุ่มควบคุมพฤติกรรมการป้องกันโรคไตดีขึ้นอย่างไม่มีนัยสำคัญ (p > .01) จากการวิจัยชี้ให้เห็นว่า การอบรมและเยี่ยมบ้านในระยะสั้นยังไม่สามารถชะลอการเสื่อมไตได้อย่าง มีนัยสำคัญ แต่สามารถเพิ่มระดับความรู้และมีพฤติกรรมป้องกันโรคไตเรื้อรังให้ดีขึ้นได้