ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับภาวะเหนื่อยล้าในการปฏิบัติงานของนักศึกษาแพทย์ชั้นคลินิก ในโรงพยาบาลมหาราช นครศรีธรรมราช

บทคัดย่อ

บทนำ : นักศึกษาแพทย์ที่พบปัญหาจากภาวะหมดไฟจากการปฏิบัติงานอาจมีผลต่อสุขภาพจิตของนักศึกษาแพทย์ชั้นคลินิกได้ มีผลให้ประสิทธิภาพในการเรียนและการปฏิบัติงานดูแลผู้ป่วยลดลง ตลอดจนอาจพัฒนาเป็นโรคทางจิตเวชได้ในอนาคต การเข้าใจถึงปัจจัยที่มีผลต่อภาวะเหนื่อยล้าจากการปฏิบัติงานของนักศึกษาแพทย์จึงมีประโยชน์ในการนำข้อมูลมาใช้ในการพัฒนาการดูแลนักศึกษาแพทย์ชั้นคลินิกให้มีสุขภาพจิตที่ดียิ่งขึ้น

วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาระดับความเหนื่อยล้าจากการปฏิบัติงานและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับภาวะเหนื่อยล้าจากการปฏิบัติงานของนักศึกษาแพทย์ชั้นคลินิก

วัสดุและวิธีการศึกษา: การศึกษาเชิงวิเคราะห์ภาคตัดขวางมีกลุ่มตัวอย่างคือ นักศึกษาแพทย์ชั้นคลินิกในโรงพยาบาลมหาราช นครศรีธรรมราชในปีการศึกษา 2567 จำนวน 80 คน   เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วยข้อมูล  5 ส่วน  คือ   ข้อมูลส่วนบุคคล  ปัจจัยด้านการปฏิบัติงาน  ข้อมูลปัจจัยด้านการศึกษา แบบวัดความพึงใจ แบบทดสอบภาวะเหนื่อยล้าในการปฏิบัติงาน Maslach Burnout Inventory (MBI)      ตั้งแต่วันที่ 1 กรกฎาคม 2567 – 30 กรกฎาคม 2567วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนาได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย  ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานและสถิติอนุมานได้แก่  Chi-Square Test , Fisher’s Exact Test

ผลการศึกษา : นักศึกษาแพทย์ส่วนใหญ่มีความเหนื่อยล้าในการปฏิบัติงานในมิติของด้านความอ่อนล้าทางอารมณ์และการลดความเป็นบุคคลส่วนด้านมิติความสำเร็จส่วนบุคคลที่พบว่าอยู่ในระดับสูง ร้อยละ 96.3 ด้านความสัมพันธ์กับปัจจัยต่างๆ พบว่า ความพึงพอใจในการนอนและความเพียงพอในเวลาส่วนตัวทั้งคู่อยู่ในระดับต่ำจะพบความอ่อนล้าทางอารมณ์และการลดความเป็นบุคคลในระดับสูง (p<0.05) ส่วนความพึงพอใจด้านการสนับสนุนทางจิตใจของศูนย์แพทย์และการสนับสนุนของอาจารย์แพทย์ส่วนใหญ่อยู่ในระดับความพึงพอใจที่สูงสัมพันธ์กับความอ่อนล้าทางอารมณ์และการลดความเป็นบุคคลที่ต่ำ (p<0.05) ความคิดลาออก แรงจูงใจในการเข้าศึกษาแพทย์มาจากบิดา มารดา และมีปัญหาความสัมพันธ์กับเพื่อนร่วมวอร์ด จะพบว่าส่งผลต่อความอ่อนล้าทางอารมณ์ที่สูงการปฏิบัติงานในหอผู้ป่วยสาขาหลักและนักศึกษาที่ออกกำลังกายน้อยกว่ากว่า 3 วันต่อสัปดาห์ จะพบมิติการลดความเป็นบุคคลในระดับสูง (p<0.05)

สรุป : ผลการศึกษานี้แสดงให้เห็นว่านักศึกษาแพทย์ชั้นคลินิกในโรงพยาบาลมหาราช นครศรีธรรมราชมีความเหนื่อยล้าจากการปฏิบัติงานในมิติต่างๆ อยู่ในระดับปานกลางถึงสูงจึงควรมีระบบการดูแลนักศึกษาแพทย์จากศูนย์แพทย์ที่เหมาะสมและสอดคล้องกับปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการเกิดภาวะเหนื่อยล้าจากการปฏิบัติงาน ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการนอนพักผ่อนและมีเวลาส่วนตัวเพียงพอ การสร้างความสัมพันธ์ที่ดีในระหว่างเพื่อนร่วมปฏิบัติงาน รวมทั้งระบบให้การคำปรึกษาทางจิตใจที่เข้าถึงง่ายและทั่วถึง มีระบบการติดตามคัดกรองภาวะเหนื่อยล้าจากการปฏิบัติงานโดยเฉพาะผู้ที่ปฏิบัติงานในหอผู้ป่วยสาขาหลัก