การพัฒนารูปแบบการเฝ้าระวังและดูแลผู้ป่วยโรคจิตเวชอย่างมีส่วนร่วมของชุมชน อำเภอเก้าเลี้ยว จังหวัดนครสวรรค์

บทคัดย่อ

     การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและประเมินประสิทธิผลของรูปแบบการมีส่วนร่วมของชุมชนในการเฝ้าระวังและดูแลผู้ป่วยจิตเวช อำเภอเก้าเลี้ยว จังหวัดนครสวรรค์ กลุ่มตัวอย่าง  คือ กลุ่มอำนวยการ ได้แก่ นายอำเภอ ปลัดอาวุโส ผู้กำกับการสถานีตำรวจ ผู้อำนวยการโรงพยาบาล สาธารณสุขอำเภอ และกลุ่มปฏิบัติการ ได้แก่ พยาบาล นักวิชาการสาธารณสุข คณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอ อาสาสมัครสาธารณสุข ผู้นำชุมชน ผู้ดูแลและญาติผู้ป่วย เครื่องมือเก็บรวบรวมข้อมูลใช้แนวประเด็นคำถามการสนทนากลุ่ม แนวประเด็นคำถามเชิงลึก และแบบสอบถาม และรูปแบบการเก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสนทนากลุ่ม การสัมภาษณ์เชิงลึก และการสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยสถิติร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ Paired t-test และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยวิธีวิเคราะห์เชิงเนื้อหา

     ผลการศึกษา พบว่า  รูปแบบการมีส่วนร่วมของชุมชนในการเฝ้าระวังและดูแลผู้ป่วยจิตเวช ประกอบด้วย 2 ส่วนคือ 1) โครงสร้างสนับสนุนการปฏิบัติงาน  ได้แก่ ศูนย์อำนวยการ ศูนย์ข้อมูล ทีม 5 กัลยาณมิตร และทีมปฏิบัติการฉุกเฉิน 2) แนวทางการดำเนินงาน ประกอบด้วย การเฝ้าระวังในชุมชน รับ-ส่งต่อผู้ป่วย และการเตรียมชุมชน  โดยแบ่งเป็นแนวทางการเฝ้าระวังดูแลผู้ป่วยจิตเวช แนวทางการส่งต่อผู้ป่วยจิตเวชโดยทีม 5 กัลยาณมิตร แนวทางการส่งต่อผู้ป่วยโดยทีมปฏิบัติการฉุกเฉิน และแนวทางการเตรียมชุมชนเพื่อรองรับผู้ป่วยกลับบ้าน ผลลัพธ์หลังการใช้รูปแบบ พบว่า ผู้ป่วยมีความจำเป็นในการดูแลลดลง รับประทานยาต่อเนื่องเพิ่มขึ้นและมีอาการกำเริบและก้าวร้าวรุนแรงน้อยกว่าก่อนการนำรูปแบบไปใช้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ p-value < 0.05 จะเห็นว่า รูปแบบการดูแลผู้ป่วยจิตเวชที่มีประสิทธิผลต้องการการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายหลายระดับ เพื่อให้ผู้ป่วยสามารถดำรงชีวิตกับครอบครัวได้อย่างเหมาะสม