การติดเชื้อของตัวอ่อนระยะเมตาเซอร์คาเรียพยาธิใบไม้ในปลาน้ำจืดเกล็ดขาววงศ์ปลาตะเพียนตามพื้นที่ ลุ่มน้ำมูลตอนกลางและลุ่มน้ำชีตอนบนด้วยวิธีการทางจุลพยาธิวิทยาและอณูชีววิทยา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ปลาน้ำจืดเกล็ดขาววงศ์ปลาตะเพียนมีส่วนสำคัญในการแพร่กระจาย และเพิ่มจำนวนตัวอ่อนระยะเมตาเซอร์คาเรียพยาธิใบไม้ในระบบนิเวศ และเป็นตัวกลางสำคัญที่ส่งผ่านโรคพยาธิใบไม้ตับในคน แต่ยังขาดการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาของโฮสต์ตัวกลางที่สองตามลุ่มน้ำในพื้นที่เสี่ยงของจังหวัดนครราชสีมา บุรีรัมย์ สุรินทร์ และชัยภูมิ ดังนั้นข้อมูลการติดเชื้อในสัตว์รังโรคจึงมีความสำคัญ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการติดเชื้อของตัวอ่อนระยะเมตาเซอร์คาเรียพยาธิใบไม้ในปลาน้ำจืดเกล็ดขาววงศ์ปลาตะเพียน และสร้างแนวทางการเฝ้าระวังแบบเฉพาะพื้นที่ด้วยวิธีการตรวจทางจุลพยาธิวิทยาและอณูชีววิทยา พื้นที่ทำการศึกษา 11 ตำบล ตามพื้นที่ลุ่มน้ำมูลตอนกลางและลุ่มน้ำชีตอนบน ปลาสดจำนวน 813 ตัวอย่าง เป็นวงศ์ปลาตะเพียนทั้งหมด 4 ชนิดพันธุ์ ตรวจวิเคราะห์ด้วยวิธี pepsin HCL digestion และยืนยันด้วยวิธี PCR ช่วงฤดูหนาวพบ Haplorchoides sp. metacercariae 5 ตำบลในจังหวัดบุรีรัมย์ และ Opisthorchis viverrini (Ov) metacercariae 2 ตำบลในจังหวัดชัยภูมิ ช่วงฤดูฝน พบ Unknown metacercariae 4 ตำบลในจังหวัดนครราชสีมา ชัยภูมิ สุรินทร์ และ Ovmetacercariae 1 ตำบลในจังหวัดนครราชสีมา การตรวจทางจุลพยาธิวิทยาของ Haplorchoides sp. metacercariae และสร้างภาพวิธานประกอบคำบรรยายเป็นแหล่งอ้างอิง การศึกษานี้ชี้ให้เห็นว่าปลาน้ำจืดเกล็ดขาววงศ์ปลาตะเพียนเป็นโฮสต์ตัวกลางพยาธิใบไม้ได้หลายชนิด และปลาในพื้นที่ลุ่มน้ำชีตอนบนยังคงพบการปนเปื้อนของ Ov metacercariae และการมีส่วนร่วมของหน่วยงานในพื้นที่สามารถเฝ้าระวังการระบาดของโฮสต์ตัวกลางพยาธิใบไม้ที่ส่งผ่านโรคสู่คนในเขตสุขภาพที่ 9
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
Morakote N, Sukontason K. editors. Medical parasitology: II. helminths. 3rd ed. Chiang Mai: Chiang Mai University; 2011. (in Thai)
Ampan P. Prevalence of opisthorchis viverrini infection in intermediate hosts in Hua Na dam area, Sisaket province: 2014. Disease Control Journal 2015; 4(3): 227-40. (in Thai)
Suntaravitun P, Dokmaikaw A. Prevalence of trematode metacercariae in Cyprinoid fish from Rim Kok subdistrict, Mueang Chiang Rai district, Chiang Rai province. Journal of Mahanakorn Veterinary Medicine 2014; 9(2): 113-20. (in Thai)
IARC. Biological agents. Vo. 100 B. a review of human carcinogens. IARC Monogr Eval Carcinog Risks Hum. 2012; 100: 1–441.
Boonpan T, Kantongdang T. The detection of Opisthorchis viverrini metacercaria in Cyprinoid fish by polymerase chain reaction (PCR) [Research project B.Sc.Medical Technology]. Khon Kaen: Khon Kaen University; 2015. (in Thai)
Kamchoo K, Chai JY. Trematode metacercariae and adults in cyprinoid fish from Khun Thale Swamp in Surat Thani province, Thailand. Parasites Hosts Dis. 2023; 61(2): 163-71. doi:10.3347/PHD.23030
Suntaravitun P. Trematode metacercariae in freshwater fishes of Thailand. Burapha Science Journal 2014; 19(2): 237-49. (in Thai)
Purivirojkul W. A survey of fish species infected with trematode metacercariae from some areas in northeast Thailand. Journal of Fisheries Technology Research 2011; 5(2): 75-86. (in Thai)
Nelson J, Grande T, Wilson M. Fishes of the world, fifth edition. John Wiley & Sons, New York, USA,601 pp. Available from: https://doi.org/10.1002/9781119174844
Shameem U, Madhavi R. The morphology, life-history and systematic position of Haplorchoides mehrai Pande & Shukla, 1976 (Trematoda: Heterophyidae). Systematic Parasitology 2004; 11:73-83. Available from: https://doi.org/10.1007/BF00006979
Scholz T, Ditrich O, Giboda M. Differential diagnosis of opisthorchid and heterophyid metacercariae (Trematoda) infection of flesh cyprinoid fish from Nam Ngum Dam Lake in Laos. Southeast Asian J Trop Med Public Health 1991; 22:171-3.
Phyo Myint EE, Sereemaspun A, Rocklöv J, Nithikathkul C. Discovery of carcinogenic liver fluke metacercariae in second intermediate hosts and surveillance on fish-borne trematode metacercariae infections in Mekong Region of Myanmar. Int J Environ Res Public Health. 2020; 17(11): 4108. doi: 10.3390/ijerph17114108. PMID: 32526911; PMCID: PMC7312695.
