ความรู้ ทัศนคติ พฤติกรรม และปริมาณโซเดียมในอาหารที่ครัวเรือนปรุงรับประทาน ต่อการดำเนินงานชุมชนต้นแบบลดเค็ม เขตภาคเหนือตอนบนประเทศไทย

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยแบบกึ่งทดลองนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อหาความสัมพันธ์และเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยความรู้ ทัศนคติ พฤติกรรม และปริมาณโซเดียมในอาหารที่ปรุงรับประทาน ระหว่างระยะก่อนดำเนินการและหลังดำเนินการชุมชนลดเค็ม กลุ่มตัวอย่างมาจากพื้นที่ 4 จังหวัดในเขตภาคเหนือตอนบน สุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน จำนวน 238 คน เครื่องมือที่ใช้ประกอบด้วยแนวทางการดำเนินงานป้องกันควบคุมโรคไม่ติดต่อเรื้อรังโดยใช้ชุมชนเป็นฐานและแบบสอบถามการประเมินชุมชนลดเค็มเขตภาคเหนือ เก็บข้อมูลระหว่างเดือนพฤษภาคมถึงสิงหาคม 2564 ใช้สถิติการวิเคราะห์ด้วยค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ของเพียร์สันและ Paired sample T-test ผลการศึกษาพบว่า คะแนนเฉลี่ยความรู้เรื่องเกลือและโซเดียม และคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมในการลดบริโภคอาหารรสเค็มเพิ่มสูงขึ้น และค่าเฉลี่ยปริมาณโซเดียมในอาหารที่ปรุงรับประทานเองลดลงจากระยะก่อนดำเนินการอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 แต่คะแนนเฉลี่ยทัศนคติไม่มีการเปลี่ยนแปลง ในด้านความสัมพันธ์ พบว่า ความรู้มีความสัมพันธ์ทางบวกในระดับต่ำมากกับทัศนคติ และทัศนคติมีความสัมพันธ์ทางบวกระดับต่ำกับพฤติกรรมการบริโภคอาหาร ที่ระดับนัยสำคัญทางสถิติ 0.05 แต่ความรู้และพฤติกรรมไม่มีความสัมพันธ์กัน เช่นเดียวกับปริมาณโซเดียมในอาหารที่ปรุงรับประทานเองไม่มีความสัมพันธ์กับความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรม จึงเสนอให้มีการดำเนินงานชุมชนลดเค็ม ในด้านการสร้างความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรม ควบคู่ไปกับการสร้างความตระหนักในการลดการบริโภคเค็ม พร้อมกำหนดมาตรการระดับชุมชนและการจัดสิ่งแวดล้อมทั้งในบ้านและในชุมชนที่จะช่วยสนับสนุนให้เกิดการเปลี่ยนแปลงด้านความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมลดการบริโภคเค็ม และเพิ่มช่องทางในการสื่อสารข้อมูลให้มากขึ้น ทั้งจากบุคลากรทางด้านสาธารณสุขและผู้นำชุมชน