การศึกษาต้นทุนประสิทธิผลของการใช้ยา warfarin และ direct oral anticoagulant ในการรักษาผู้ป่วยลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำในโรงพยาบาลรามาธิบดี

บทคัดย่อ

บทนำ ยาต้านการแข็งตัวของเลือดชนิดรับประทานที่ออกฤทธิ์โดยตรง (direct oral anticoagulant, DOAC) มีประสิทธิภาพไม่ด้อยกว่ายา warfarin ในการรักษาภาวะหลอดเลือดดำอุดตัน (venous thromboembolism, VTE) อย่างไรก็ตาม DOAC มีราคาสูงกว่า warfarin ในบริบทของประเทศไทย ความคุ้มค่าของ DOAC จึงยังไม่แน่ชัด วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาต้นทุนประสิทธิผล (cost-effectiveness analysis) ของการใช้ยา DOAC และ warfarin ในการรักษาผู้ป่วย VTE ในมุมมองทางสังคม (societal perspective) ในการลดภาวะเลือดออกและภาวะหลอดเลือดดำกลับเป็นซ้ำ วัสดุและวิธีการ การศึกษานี้ประกอบด้วยการศึกษาย้อนหลังในกลุ่มผู้ป่วยระหว่างปี พ.ศ. 2558–2562 และการศึกษาแบบไปข้างหน้าในกลุ่มผู้ป่วยระหว่างปี พ.ศ. 2563–2564 โดยคัดเลือกผู้ป่วยที่ได้รับการวินิจฉัย VTE รายใหม่ และได้รับการรักษาด้วย warfarin หรือ DOAC ข้อมูลต้นทุนทางตรงถูกรวบรวมจากฐานข้อมูลการเบิกจ่ายค่ารักษาพยาบาลของโรงพยาบาล ส่วนข้อมูลต้นทุนทางอ้อมได้จากการสัมภาษณ์ผู้ป่วย ทั้งนี้ ได้ทำการวิเคราะห์อัตราส่วนต้นทุนต่อประสิทธิผลส่วนเพิ่ม (incremental cost-effectiveness ratio: ICER) ต่อจำนวนกรณีเลือดออกที่สามารถหลีกเลี่ยงได้ โดยพิจารณาจากมุมมองของสังคม ผลการศึกษา จากผู้ป่วยจำนวน 135 คน ผู้ป่วย 87 ราย (64.4%) รักษาด้วย warfarin และ 48 ราย (35.5%) รักษาด้วย DOAC ผู้ป่วยที่รักษาด้วย warfarin และ DOAC เกิดภาวะเลือดออก 15 ครั้ง (17%) และ 4 ครั้ง (8%) ตามลำดับ ผู้ป่วยที่รักษาด้วย warfarin มีภาวะเลือดออกรุนแรง 1 ครั้ง (1%) โดยไม่มีภาวะเลือดออกรุนแรงในผู้ป่วยที่รักษาด้วย DOAC ผู้ป่วยที่รักษาด้วย warfarin และ DOAC มีการเกิดภาวะหลอดเลือดดำอุดตันกลับเป็นซ้ำ 5 ราย (5.7%) และ 4 ราย (8.3%) ตามลำดับ อัตราส่วนต้นทุนต่อประสิทธิผลส่วนเพิ่ม (ICER) เท่ากับ 373,572.67 บาท (11,181.63 USD) สามารถป้องกันการเกิดภาวะเลือดออกได้ 1 คน สรุป DOAC และ warfarin มีประสิทธิภาพในการรักษา VTE ไม่ต่างกัน  อย่างไรก็ตามในบริบทของประเทศไทย DOAC มีความคุ้มค่าน้อยกว่า warfarin ดังนั้นหากในอนาคตราคา DOAC ลดลงก็อาจจะนำมาใช้เป็นยาพื้นฐานในเวชปฏิบัติอย่างแพร่หลายมากขึ้น