การคาดคะเนระยะเวลาการให้ยาลิวโคโวรินในผู้ป่วยโรคมะเร็งต่อมน้ำเหลือง ชนิดนอนฮอดจ์กินที่ได้รับยาเมทโทเตรกเสทขนาดสูง

ผู้แต่ง

  • ทิยะพงศ์ เนติวงษ์ ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล
  • ยิ่งยง ชินธรรมมิตร์ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล https://orcid.org/0000-0003-1690-4656

คำสำคัญ:

ยาเมทโทเตรกเสทขนาดสูง, มะเร็งต่อมน้ำเหลือง, ลิวโคโวริน

บทคัดย่อ

บทนำ สูตรยาเมทโทเตรกเสทขนาดสูง (HDMTX) นิยมใชรั้กษาโรคมะเร็งต่อมน้ำเหลืองในสมองหรือเพื่อป้องกันมะเร็งต่อมน้ำเหลือง
เข้าสมอง ทั้งนี้ควรติดตามวัดระดับยาเมทโทเตรกเสทเพื่อปรับขนาดและระยะเวลาของยาลิวโคโวรินจนกว่าระดับยาเมทโทเตรกเสท
เหลือน้อยกว่า 0.05 ไมโครโมลต่อลิตร อย่างไรก็ตามการวัดระดับยาเมทโทเตรกเสทในประเทศไทยทำได้ในโรงพยาบาลบางแห่งเท่านั้น
วัตถุประสงค์ เพื่อคาดคะเนระยะเวลาการให้ยาลิวโคโวรินที่เหมาะสมในผู้ป่วยโรคมะเร็งต่อมน้ำเหลืองที่ได้รับ HDMTX วิธีการศึกษา
ศึกษาข้อมูลเวชระเบียนย้อนหลังของผู้ป่วยโรคมะเร็งต่อมน้ำเหลืองที่ได้รับ HDMTX ตั้งแต่เดือนมกราคม 2559 ถึงเดือนธันวาคม 2562
โดยแบ่งผู้ป่วยเป็น 3 กลุ่มตามระดับการทำงานของไต (eGFR) ก่อนได้รับยา HDMTX คือ 30-59, 60-89 และ ≥ 90 มิลลิลิตรต่อนาทีต่อ 1.73 ตารางเมตร ผู้ป่วยที่เกิดภาวะไตเสียหายเฉียบพลันหลังได้รับยา DMTX ถูกคัดออก ผลลัพธ์หลักคือจำนวนวันตั้งแต่ได้รับยา HDMTX จนระดับยาเมทโทเตรกเสทต่ำ กว่า 0.05 ไมโครโมลต่อลิตร (ΔDay0.05) ผลการศึกษา ผู้ป่วย 66 ราย (ชาย 36 ราย) มีอายุเฉลี่ย 60±12 ปี มีผู้ป่วยจำนวน 23 รายในแต่ละกลุ่มของ eGFR ขนาดยา HDMTX เฉลี่ยเท่ากับ 4.0 กรัมต่อตารางเมตร (พิสัย 1.0 ถึง 4.8) ปัจจัยที่สัมพันธ์กับ ΔDay0.05 อย่างมีนัยสำคัญคือ eGFR (p-value < 0.001) โดยค่าเฉลี่ยของ ΔDay0.05 ในกลุ่มหนึ่ง (eGFR 30-59) เท่ากับ 6.7±1.7 วัน (พิสัย 4-10) ในกลุ่มสอง (eGFR 60-89) เท่ากับ 4.6±1.3 วัน (พิสัย 3-7) และในกลุ่ม 3 (eGFR ≥ 90) เท่ากับ 3.5±0.5 วัน (พิสัย 3-4) สรุป ระยะเวลาที่ระดับยาเมทโทเตรกเสทต่ำกว่า 0.05 ไมโครโมลต่อลิตรภายหลัง
การให้ยา HDMTX ขึ้นกับระดับการทำงานของไต (eGFR) เป็นหลัก ซึ่งอาจนำไปคาดคะเนวันหยุดยาลิวโคโวรินในโรงพยาบาลที่ไม่สามารถติดตามวัดระดับยาเมทโทเตรกเสทได้

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

Jolivet J, Cowan KH, Curt GA, Clendeninn NJ, Chabner BA. The pharmacology and clinical use of methotrexate. N Engl J Med. 1983;309:1094-104.

Bleyer WA. The clinical pharmacology of methotrexate: new applications of an old drug. Cancer. 1978;41:36-51.

Ackland SP, Schilsky RL. High-dose methotrexate: a critical reappraisal. J Clin Oncol. 1987;5:2017-31.

Howard SC, McCormick J, Pui CH, Buddington RK, Harvey RD. Preventing and Managing Toxicities of High-Dose Methotrexate. Oncologist. 2016;21:1471-82.

Abelson HT, Fosburg MT, Beardsley GP, Goorin AM, Gorka C, Link M, et al. Methotrexate-induced renal impairment: clinical studies and rescue from systemic toxicity with high-dose leucovorin and thymidine. J Clin Oncol. 1983;1:208-16.

Shen DD, Azarnoff DL. Clinical pharmacokinetics of methotrexate. Clin Pharmacokinet. 1978;3:1-13.

Garnick M, Mayer R, Abelson H. Acute renal failure associated with cancer treatment. In: Brenner BM, Lazarus JM, editors. Acute Renal Failure. New York: Churchill Livingstone; 1988. p. 621-657.

Pitman SW, Parker LM, Tattersall MH. Clinical trial of high-dose methotrexate (NSC-740) with citrovorum factor (NSC-3590)-toxicologic and therapeutic observations. Cancer Chemother Rep. 1975;6:43-9.

Wan SH, Huffman DH, Azarnoff DL, Stephens R, Hoogstraten B. Effect of route of administration and effusions on methotrexate pharmacokinetics. Cancer Res. 1974;34:3487-91.

Li J, Gwilt P. The effect of malignant effusions on methotrexate disposition. Cancer Chemother Pharmacol. 2002;50:373-82.

Levêque D, Santucci R, Gourieux B, Herbrecht R. Pharmacokinetic drug-drug interactions with methotrexate in oncology. Expert Rev Clin Pharmacol. 2011;4:743-50.

Aumente D, Buelga DS, Lukas JC, Gomez P, Torres A, García MJ. Population pharmacokinetics of high-dose methotrexate in children with acute lymphoblastic leukaemia. Clin Pharmacokinet. 2006;45:1227-38.

Kintzel PE, Dorr RT. Anticancer drug renal toxicity and elimination: Dosing guidelines for altered renal function. Cancer Treat Rev. 1995;21:33-64.

Aronoff GR, Berns JS, Brier ME, Golper TA, Morrison G, Singer I, et al, eds. Drug prescribing in renal failure: dosing guidelines for adults. Philadelphia: American College of Physicians; 1999.

Kristensen LO, Weismann K, Hutters L. Renal function and the rate of disappearance of methotrexate from serum. Eur J Clin Pharmacol. 1975;8:439-44.

Sand TE, Jacobsen S. Effect of urine pH and flow on renal clearance of methotrexate. Eur J Clin Pharmacol. 1981;19:453-6.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2023-03-17

ฉบับ

ประเภทบทความ

นิพนธ์ต้นฉบับ (Original article)