Analysis of pre-donation deferred blood donors: characteristics and causes at Phuket Regional Blood Centre, Thai Red Cross Society

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

บทนำ  ความปลอดภัย ของผู้บริจาคโลหิตและผู้รับผลิตภัณฑ์ของโลหิต คือสิ่งสำคัญสูงสุดของงานบริการโลหิต การบริจาคโลหิตโดยไม่หวังผลตอบแทน (voluntary non remunerated blood donor) จึงเป็นหลักการที่องค์การอนามัยโลกใช้เป็นแนวคิดสำหรับการรับบริจาคโลหิตทั่วโลก สำหรับประเทศไทยคุณสมบัติการคัดเลือก ผู้บริจาคโลหิตต้องผ่านเกณฑ์ข้อกำหนดตามคู่มือ การคัดเลือกผู้บริจาคโลหิต (Blood donor selection guideline) ของศูนย์บริการโลหิตแห่งชาติ สภากาชาดไทย วัตถุประสงค์ เพื่อวิเคราะห์สาเหตุการปฏิเสธผู้บริจาคโลหิตจากกระบวนการคัดกรองผู้บริจาคโลหิตของภาคบริการโลหิตแห่งชาติ จังหวัดภูเก็ต วัสดุและวิธีการ การศึกษานี้เป็นการศึกษาย้อนหลัง (retrospective study) ในข้อมูลการลงทะเบียนของผู้ถูกปฏิเสธเป็นผู้บริจาคโลหิต ของภาคบริการโลหิตแห่งชาติ จังหวัดภูเก็ต ระหว่าง เดือนมกราคม พ.ศ. 2559 ถึงเดือนธันวาคม พ.ศ. 2563 รวมระยะเวลา 5 ปี ข้อมูลการลงทะเบียนบริจาคโลหิตจัดเก็บในโปรแกรมสารสนเทศงานบริการโลหิตของศูนย์บริการโลหิตแห่งชาติ (Hematos II G) สาเหตุการถูกปฏิเสธแบ่งเป็น 4 กลุ่ม (category) กลุ่ม 1 : คุณสมบัติของผู้บริจาคโลหิต กลุ่ม 2 : การตอบแบบสอบถาม กลุ่ม 3 : ประวัติสุขภาพ กลุ่ม 4 : ความเข้มข้นของเลือด  ผลการศึกษา มีผู้ลงทะเบียนบริจาคโลหิตทั้งหมด  65,397 คน  เป็นเพศหญิงร้อยละ 56.58 (37,004 คน) และเป็นเพศชาย  ร้อยละ 43.42 (28,393 คน) เป็นผู้บริจาคโลหิตครั้งแรกร้อยละ 47.82 (31,272 คน) และเป็นผู้บริจาคโลหิตประจำร้อยละ  52.18 (34,125 คน) ช่วงอายุที่มีผู้บริจาคโลหิตมากที่สุดคือ 31-40 ปี ร้อยละ 27.94  จากจำนวนผู้บริจาคโลหิต 65,397 คน มีการลงทะเบียนบริจาคโลหิต ทั้งหมด 230,370 ครั้ง ผู้บริจาคที่สามารถบริจาคโลหิตได้ร้อยละ 73.57 (169,475 ครั้ง) และไม่สามารถบริจาคโลหิตได้ร้อยละ 26.43 (60,859 ครั้ง) ในจำนวนผู้บริจาคโลหิตที่ถูกปฏิเสธเป็น ผู้บริจาคครั้งแรกและบริจาคประจำร้อยละ  38.57 ( 19,636 ครั้ง) และ 22.99  (41,259 ครั้ง) ตามลำดับ เป็นผู้บริจาคเพศหญิงและชายร้อยละ 77.93 (47,458 ครั้ง) และ 22.07  (13,437 ครั้ง) ตามลำดับ การจำแนกสาเหตุการถูกปฏิเสธในกลุ่มที่ 1, 2 , 3 และ 4 คิดเป็นร้อยละ 6.81 (4,146 ครั้ง) 30.58 (18,260 ครั้ง) 16.94 (10,316 ครั้ง) และ 46.57 (27,813 ครั้ง) ตามลำดับ  สรุป สถิติการปฏิเสธผู้บริจาคโลหิต คิดเป็นร้อยละ 26.43 ซึ่งเป็นสถิติที่สูงกว่าการศึกษาอื่นๆ และ พบในผู้บริจาคโลหิตครั้งแรกมากกว่าผู้บริจาคโลหิตประจำร้อยละ 38.57 และ 22.99 ตามลำดับ   และพบในผู้บริจาคเพศหญิงมากกว่าเพศชายร้อยละ 77.93 และ 22.07 ตามลำดับ ซึ่งเหมือนกับการศึกษาอื่นๆ ที่มีการรายงาน ส่วนสาเหตุหลักที่ผู้บริจาคโลหิตถูกปฏิเสธคือความเข้มข้นของเลือดไม่ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 45.67 ของการปฏิเสธทั้งหมด ดังนั้นการจ่ายยาธาตุเหล็กให้ผู้ที่บริจาคโลหิตได้จึงมีความจำเป็นในการช่วยให้ผู้บริจาคโลหิตสามารถกลับมาบริจาคได้อย่างต่อเนื่องและยั่งยืน อย่างไรก็ตามโปรแกรมการลงทะเบียนข้อมูลประวัติของผู้บริจาคโลหิตที่ถูกปฏิเสธในกระบวนการคัดกรองไม่ว่าขั้นตอนใดหรือสาเหตุใดก็ตามควรได้รับการดูแลรักษาและพัฒนาเพื่อสุขภาพของผู้บริจาคโลหิตและผลิตภัณฑ์ของโลหิตที่ปลอดภัย  

Abstract:  

Introduction: Safety of blood components is the main goal of blood transfusion services (BTS). To achieve this, blood must be obtained from voluntary non-remunerated blood donors (VNRD). Donor screening process is one of the most important steps to protect both donors and patients safety. On the other hand, the deferral leads to precious loss of donors and blood units, moreover rates and reasons are different and vary from region to region. Objective: To analyze the rates and reasons for deferral of blood donors at Phuket Regional Blood Centre. Materials and Methods: This retrospective study was conducted by using the data from the donor deferral registry, Hematos II G program, basing on the criteria of the donor guideline, National Blood Centre, Thai Red Cross Society, during a 5 years period from January 2016 to December 2020. The reasons for deferral of these disqualified blood donors were evaluated. The deferred donors were further classified into 4 categories as (1) donor criteria, (2) questionnaire, (3) medical examination, and (4) hemoglobin level. Results: Of the potential 65,397 donors who registered for blood donation 37,004 (56.58%) were female and 28,393 (43.42%) were male. The majority of the age group were 31-40 years (27.94%). All of these blood donors were voluntary non-remunerated blood donors (VNRD) from walk-in and mobile. Among a donation registered of 230,370, only 169,457 (73.57%) could pass the donor screening criteria and, the 60,859 (26.43%) were deferred. The deferral rate (%) of categories 1, 2, 3 and 4 were 6.81, 30.58, 16.94 and 45.67, respectively    Conclusion: The overall deferral rate for any reason in this study was 26.43% which was higher than other studies, especially in first five donor (38.57%) compared to repeated donors (22.99%) and female was much higher (77.93%) than male (22.07%) which were similar to the previous studies. The main reasons for deferral were low hemoglobin level (45.67%) and failed to pass the questionnaire (30.58%). However, the nutritional advice and iron supplement should be given to all  blood donors in order to become regular repeated donors. It might also note that the donor deferral registry program should be maintained to improve the donor safety and blood supply.