ปัจจัยเสี่ยงต่อภาวะโลหิตจางในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มีค่าการทำงานของไตเสื่อมปานกลาง
คำสำคัญ:
ภาวะโลหิตจางในเบาหวาน, ภาวะโลหิตจางจากการอักเสบเรื้อรัง, เบาหวานชนิดที่ 2, ภาวการณ์ทำงานของไตเสื่อมบทคัดย่อ
ความเป็นมา ภาวะโลหิตจางเป็นภาวะที่พบบ่อยในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 โดยพบว่าความชุกของภาวะโลหิตจางในผู้ปวยที่มีค่าการทำงานของไตปานกลาง (GFR 15-59 mL/min/1.73m2) สูงถ้ามีโรคเบาหวานร่วมด้วย พบว่ามีหลายปัจจัยที่เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะโลหิตจาง ได้แก่ ภาวะแทรกซ้อนทางตาในเบาหวาน (Diabetic retinopathy) ภาวะแทรกซ้อนทางไตในเบาหวาน (Diabetic
nephropathy) ภาวะดื้อต่ออีรีโทรพอยอีติน (erythropoietin) ภาวะอ้วนและภาวะน้ำตาลที่สูงในผู้ปวยที่เป็นโรคเบาหวาน ดังนั้น
การศึกษาเพื่อหาปัจจัยที่มีผลต่อภาวะโลหิตจางในผู้ป่วยกลุ่มนี้ซึ่งจะทำให้ผลลัพธ์ของการรักษาดีขึ้น วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาปัจจัยที่
มีความเสี่ยงต่อภาวะโลหิตจางในผู้ปวยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มีค่าการทำงานของไตปานกลาง วิธีการ เป็นการศึกษาย้อนหลังแบบภาค
ตัดขวาง โดยทบทวนจากเวชระเบียนของผู้ป่วยนอกที่ได้รับการวินิจฉัยเป็นโรคเบาหวานที่เข้ารับการรักษาในศูนย์การแพทย์สมเด็จพระ
เทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีรหว่างปี 2552 ถึงปี 2557 จะได้รับการวินิจฉัยว่ามีภาวะโลหิตจางเมื่อมีระดับฮีโมโกลบินน้อย
กว่า 13 g/dL ในผูช้ าย และน้อยกว่า 12 g/dL ในผู้หญิง ผลการศึกษา จากการทบทวนเวชระเบียนของผู้ป่วยทั้งหมด 699 ราย พบ
ผู้ป่วยที่เป็นเบาหวานที่มีค่าไตเสื่อมปานกลางทั้งหมด 120 คน คิดเป็นร้อยละ 17.7 โดยมีภาวะโลหิตจางอยู่ที่ร้อยละ 54.2 สำหรับค่า
มัธยฐานของอายุผู้ปวยคือ 62.3 ปี (ช่วง 43-86 ปี) มีผู้ปวย 92 ราย คิดเป็นร้อยละ 76.7 มีภาวะแทรกซ้อนทางไตจากเบาหวาน และมี
ผู้ป่วย 15 ราย คิดเป็นร้อยละ 12.5 มีภาวะแทรกซ้อนทางตาจากเบาหวาน สำหรับค่าเฉลี่ยฮีโมโกลบินคือ 12.4 g/dL ค่าเฉลี่ยการก
รองของไตอยู่ที่ 48.5 mL/min/1.73m2 (ช่วง 15.6-59.9). จากการวิเคราะห์ทางพหุตัวแปรพบว่าปัจจัยเสี่ยงต่อภาวะโลหิตจางคือ เพศ
หญิงโดย (p = 0.001) และ ภาวะแทรกซ้อนเบาหวานทางตา (p = 0.05 ) สรุป ภาวะโลหิตจางในผู้ปวยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มีค่าการ
ทำงานของไตปานกลางอยู่ที่ร้อยละ 54.2 โดยพบว่าเพศหญิง และ ภาวะแทรกซ้อนทางตาเบาหวานเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อภาวะโลหิตจาง
Downloads
เอกสารอ้างอิง
El-AChkar TM, Ohmit SE, McCullough PA, Crook ED, Brown WW, GrimmR, et al. Higher prevalence of anemia with diabetes mellitus in moderate kidney insufficiency. The Kidney Evaluation Program. Kidney Inter 2005;67:1483-88.
Abate A, Birhan W, Alemu A. Association of anemia and renal function test among diabetes mellitus patients attending Fenote Selam Hospital, West Gojam, Northwest Ethiopia: a cross sectional study. BMC Hematol. 2013; 13: 6.
Hosseini MS, Rostami Z, Saadat A, Saadatmand SM, Naeimi E. Anemia and microvascular complications in patients with type 2 diabetes mellitus. Nephro Urol Mon. 2014;6(4) e19976.
Thomas M, Tsalamandris C, Maclsaac R, Jerums G. Anemia in diabetes: an emerging complication of microvascular disease. Curr Diabetes Rev 2005;1:107-26.
Anand I, McMurray JJ, Whitmore J, Warren M, Pham A, McCamish MA, et al. Anemia and its relationship to clinical outcome in heart failure. Circulation 2004;110:149-54.
Vlagopoulos PT, Tighiouart H, Weiner DE, Griffith J, Pettitt D, Salem ND, et al. Anemia as a risk factor for cardiovascular disease and all-cause mortality in diabetes: the impact of chronic kidney disease. J Am Soc Nephrol. 2005;16:3403-10.
Joss N, Patel R, Paterson K, Simpson K, Perry C, Stirling C. Anaemia is common and predicts mortality in diabetic nephropathy.
QJM. 2007;100:641-7.
Thomas MC, Cooper ME, Rossing K, Parving HH. Anaemia in diabetes: Is there a rationale to TREAT? Diabetologia. 2006;49:1151-7.
Bonakdaran SH, Gharebagi M, Vahedian M. Prevalence of anemia in type 2 diabetic patients and the role of nephrophathy. Irn J Endrocrinol Metab. 2009;11:127-33.
Thomas MC, MacIsaac RJ, Tsalamandris C, Molyneaux L, Goubina I, Fulcher G, et al. The burden of anaemia in type 2 diabetes and the role of nephropathy: a cross-sectional audit. Nephrol Dial transplant. 2004;19:1792-7.
Adejumo BI, Dimkpa U, Ewenighi CO, Onifade AA, Mokogwu AT, Erhabor TA, et al. Incidence and risk of anemia in type-2 diabetic
patients in the absence of renal impairment. Health. 2012;304-8.
King DE, Mainous A3, Buchanan TA, Pearson WS. C-reactive protein and glycemic control in adults with diabetes. Diabetes Care 2003;26:1535-9.
Shaheen FA, Souqiyyeh MZ, Al-Attar BA, Karkar A, Al Jazairi AM, Badawi LS, et al. Prevalence of Anemia in Predialysis Chronic Kidney Disease Patients. Saudi J Kidney Dis Transpl. 2011;22:456-63
Feteh VF, Choukem S-P, Kengne A-P, Nebongo DN, Ngowe-Ngowe M. Anemia in type 2 diabetic patients and correlation with kidney function in a tertiary care sub-Saharan African hospital: a cross-sectional study. BMC Nephrol. 2016;17:29.
Traveset A, Rubinat E, Ortega E, Alcubierre N, Vazquez B, Hernández M, et al. Lower Hemoglobin Concentration Is Associated
with Retinal Ischemia and the Severity of Diabetic Retinopathy in Type 2 Diabetes. J Diabetes Res. 2016;2016:3674946.
He B Bin, Xu M, Wei L, Gu YJ, Han JF, Liu YX, et al. Relationship between Anemia and Chronic Complications in Chinese Patients
with Type 2 Diabetes Mellitus. Arch Iran Med. 2015;18:277-83.
Early Treatment Diabetic Retinopathy Study design and baseline patient characteristics. ETDRS report number 7. Ophthalmology.
;98(5 Suppl):741-56.
Bedwell RM, Spielvogel H, Bellido D, Vitzthum VJ. Factors Influencing the Use of Biomedical Health Care by Rural Bolivian Anemic Women: Structural Barriers, Reproductive Status, Gender Roles, and Concepts of Anemia. PLoS One 2017;12:e0170475.
Ajmal A, Gessert CE, Johnson BP, Renier CM, Palcher JA. Effect of angiotensin converting enzyme inhibitors and angiotensin receptor blockers on hemoglobin levels. BMC Res Notes. 2013;6:443.
Pflipsen M, Oh R, Saguil A, Seehusen D, Topolski R. The Prevalence of Vitamin B12 Deficiency in Patients with Type 2 Diabetes: a Cross-Sectional Study. J Am Board Fam Med. 2009;22:528-34.
Reinstatler L, Qi Y, Williamson R, Garn J, Oakley-Jr G. Association of Biochemical B12 Deficiency With Metformin Therapy and Vitamin B12 Supplements. The National Health and Nutrition Examination Survey, 1999-2006. Diabetes Care. 2012;35:327-33.
Qureshi S, Ainsworth A, Winocour P. Metformin therapy and assessment for vitamin B12 deficiency: is it necessary? Practical Diabetes. 2011;28:302-4.
De-Jager J, Kooy A, Lehert P. Long term treatment with metformin in patients with type 2 diabetes and risk of vitamin B-12 deficiency: randomised placebo controlled trial. BMJ. 2010;340:c2181.
Ting R, Szeto C, Chan M, Ma K, Chow K. Risk Factors of Vitamin B12 Deficiency in Patients Receiving Metformin. Arch Intern Med. 2006;166:1975-9.
Wulffele M, Kooy A, Lehert P. Effects of short-term treatment with metformin on serum concentrations of homocysteine, folate
and vitamin B12 in type 2 diabetes mellitus: a randomized, placebo-controlled trial. J Intern Med. 2003;254:455-63.
Andre`s E, Noel E, Goichot B. Metformin-associated vitamin B12 deficiency. Arch Intern Med. 2002;162:2251-2.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 วารสารโลหิตวิทยาและเวชศาสตร์บริการโลหิต
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
