คุณภาพการตรวจหมู่เลือด ABO และ Rh(D) ของห้องปฏิบัติการในประเทศไทย ปีงบประมาณ พ.ศ. 2545-2548

Abstract

บทคัดย่อ 

การ วิจัย นี้ มี จุด ประสงค์ หลัก เพื่อ แสดง ผล การ ประเมิน คุณภาพ การ ตรวจ หมู่ เลือด ABO และ Rh(D) ของ ห้อง
ปฏิบัติ การ สมาชิก ของ สำนัก มาตรฐาน ห้อง ปฏิบัติ การ กรม วิทยาศาสตร์ การ แพทย์ ระหว่าง ปี งบประมาณพ.ศ. 2545-
2548  ซึ่ง ดำเนิน การ โดย ส่ง ตัวอย่าง เลือด และ ซีรัมให้ แก่ ห้อง ปฏิบัติ การ สมาชิก ใน โรงพยาบาล ทั้ง ภาค รัฐ และ ภาค เอกชน
จำนวน 622, 654, 568 และ 636 แห่ง ใน ปี งบประมาณพ.ศ. 2545-2548 ตาม ลำดับ ผล การ ตรวจ วิเคราะห์ จะ ถูก นำ มา
รวบรวม วิเคราะห์ และ จัด ระดับ ประเมิน คุณภาพ ด้วย คะแนน มาตรฐาน เป็น excellent (= 4), very good (<4 ≥ 3.5),
borderline  (< 3.5 ≥ 3.0) และ unacceptable (< 3.0) การ วิจัย นี้ พบ สมาชิก รายงาน ผล กลับ อย่าง ต่อ เนื่อง ใน ปี
งบประมาณพ.ศ. 2545-2548 มี จำนวน 331 แห่ง ( ร้อยละ 53), 452 แห่ง ( ร้อยละ 69), 456 แห่ง ( ร้อยละ 80) และ 496
แห่ง ( ร้อยละ 78) ตาม ลำดับ สมาชิก ผ่าน เกณฑ์ การ ประเมิน ระดับ borderline to excellentใน แต่ ละ ปี งบประมาณ ใน
การ ตรวจ หมู่ เลือด ABO ร้อยละ 94 (311/331), 93 (420/452), 95 (432/456) และ 95 (473/496) และ การ ตรวจ หมู่ เลือด
Rh(D) ร้อยละ 97 (281/289), 99 (397/400), 100 (421/421) และ 99 (470/476) ตาม ลำดับ ดังนั้น แสดง ว่า ใน ช่วง ปี
งบประมาณ ดัง กล่าว มี ห้อง ปฏิบัติ การ ไม่ ผ่าน เกณฑ์ การ ประเมิน (unacceptable) ร้อยละ 8 (28/331), 6 (26/452), 5 (23/
456) และ 5 (23/496) สำหรับ การ ตรวจ หมู่ เลือด ABO และ ร้อยละ 3 (8/289), 0.7 (3/400), 0 และ 1 (6/496) ของ การ
ตรวจ หมู่ เลือด Rh(D) ตาม ลำดับ แต่ การ วิจัย นี้ ยัง พบ ว่า ใน ช่วง ปี งบประมาณ เดียว กัน มี ห้อง ปฏิบัติ การ จำนวน หนึ่ง
ไม่ ผ่าน การ ประเมิน การ ตรวจ หมู่ เลือด ทั้ง ABO และ Rh(D) จำนวน ร้อยละ 1 (3/289), 0.2 (1/400), 0 (0/421) และ 0.8
(4/476) ตาม ลำดับ สาเหตุ หลัก ของ ข้อ ผิดพลาด ได้แก่ ข้อ ผิดพลาด ด้าน ผู้ ปฏิบัติ งาน (human errors) เช่น การ
รายงาน ผล หมู่ เลือด ผิด การ ตรวจ ตัวอย่าง สลับ หมายเลข การ บันทึก ผล การ ตรวจ ไม่ ครบ การ แปล ผล หมู่ เลือด ผิด ผล
การ ทดลอง และ การ แปล ผล หมู่ เลือด ไม่ สัมพันธ์ กัน และ ด้าน การ บริหาร จัดการ เช่น ไม่ สามารถ ให้ บริการ ครบ ตาม วิธี
มาตรฐาน เพราะ ไม่ มี เครื่อง ปั่น เพื่อ อ่าน ปฏิกิริยา และ ความ ไม่ สะดวก ใน การ จัดหา เซลล์ มาตรฐาน เป็นต้น อย่างไร ก็ ตาม
หาก นำ ระบบ คุณภาพ มา ใช้ อย่าง เต็ม รูปแบบ และ ต่อ เนื่อง รวม ทั้ง พัฒนา ความ สัมพันธ์ ตลอด จน ความ เข้าใจ ระหว่าง ห้อง
ปฏิบัติ การ กับ ผู้ บริหาร ให้ ดีขึ้น ปัญหา ต่างๆ ที่ เกิด ขึ้น ทั้ง ทาง ตรง และ ทาง อ้อม ควร จะ ได้รับ การ แก้ไข อย่าง แน่นอน