ภาวะ Pure Red Cell Aplasia ที่เกิดจากภูมิต้านทานต่อ Erythropoietin ในโรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า

Abstract

บทคัดย่อ 

ภาวะ pure red cell aplasia (PRCA) เป็นภาวะความผิดปกติที่เซลล์ต้นกำเนิดของเม็ดเลือดแดง (erythroid precursor) หายไปจากไขกระดูก ส่งผลให้เกิดโลหิตจางอย่างรุนแรง โดยที่ปริมาณเม็ดเลือดขาวและเกร็ดเลือดในไขกระดูกอยู่ในเกณฑ์ปกติ ภาวะนี้เกิดได้จากหลายปัจจัย เช่น การติดเชื้อ Parvovirus B19, โรคภูมิต้านทานผิดปกติ (autoimmune diseases), โรคมะเร็งต่อมน้ำเหลืองหรือเกิดจากยาบางชนิด โดยทั่วไปการเกิด PRCA หลังใช้ erythropoietin มักเกิดในผู้ป่วยไตวายที่ได้ยาทางใต้ผิวหนัง โดยเกิดจากร่างกายสร้างภูมิต้านทานต่อฮอร์โมน erythropoietin (anti-recombinant human erythropoietin antibody, anti-r-HuEpo) ทำให้ร่างกายไม่ตอบสนองต่อการฉีดฮอร์โมน จึงพบเม็ดเลือดแดงตัวอ่อนในกระแสเลือดต่ำ และตรวจไขกระดูกจะไม่พบเม็ดเลือดแดงต้นกำเนิดโดยที่เซลล์ชนิดอื่นๆ ปกติ สมมติฐานการเกิดโรคอาจเกิดจากภาวะทางระบบภูมิคุ้มกัน, ภาวะทางพันธุกรรม เช่น human leukocyte antigen (HLA), การเก็บหรือการขนย้ายยา เป็นต้น ผู้วิจัยได้ทำการศึกษาผู้ป่วยโรค PRCA ที่เกิดจาก anti-r-HuEpo ในโรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า ในเวลา 5 ปี (พ.ศ. 2547 – 2551) พบผู้ป่วยทั้งสิ้น 5 รายแต่สามารถติดตามข้อมูลรายละเอียดต่างๆรวมทั้งการรักษาได้เพียง 3 ราย โดยผู้ป่วยมีอายุเฉลี่ย 71 ปี (48-80) ระยะเวลาตั้งแต่การได้รับการรักษาด้วย erythropoietin จนเกิด pure red cell aplasia โดยเฉลี่ย 18 เดือน (4-39 ปี) ผู้ป่วยทุกรายมี anti HIV negative, ทุกรายไม่พบก้อนจากการตรวจภาพรังสีทรวงอก ผู้ป่วยทุกรายได้รับยา erythropoietin แบบฉีดเข้าใต้ผิวหนัง โดยให้ในขนาดตั้งแต่ 4,000-10,000 unit ต่อสัปดาห์ ผู้ป่วยทุกรายได้รับการประเมินเรื่องของยาที่อาจมีผลต่อการเกิดภาวะ PRCA, เจาะเลือดตรวจ reticulocyte และการตรวจไขกระดูก เมื่อผู้ป่วยได้รับการวินิจฉัยแล้วจะทำการตรวจเลือดเพื่อหา HLA ว่ามีความสัมพันธ์กับการเกิดโรคหรือไม่ รายละเอียดของผู้ป่วยรวมทั้งการรักษาได้กล่าวไว้ในรายงาน