Adverse Reactions in Blood Donors at National Blood Centre, Thai Red Cross Society and Mobile Units
คำสำคัญ:
ผู้บริจาคโลหิต, การบริจาคโลหิต, การเกิดปฏิกิริยาจากการบริจาคโลหิต, Blood donor, Blood donation, Adverse donor reactionsบทคัดย่อ
บทคัดย่อ
ศูนย์บริการโลหิตแห่งชาติ สภากาชาดไทย มีหน้าที่ในการจัดหาโลหิตที่มีคุณภาพ ปลอดภัยทั้งผู้ให้และผู้รับ การคัดกรอง เพื่อให้ได้ผู้บริจาคโลหิตที่มีสุขภาพดี มีความพร้อมที่จะบริจาคโลหิต และลดการเกิดปฏิกิริยาไม่พึงประสงค์ จากการบริจาคโลหิต (Adverse donor reaction, ADR) วัตถุประสงค์ เพื่อเฝ้าระวังปฏิกิริยาจากการบริจาคโลหิตและพัฒนาการดูแลผู้บริจาคโลหิต วิธีการ เก็บรวบรวมข้อมูลการเกิดปฏิกิริยาจากการบริจาคโลหิต ณ ศูนย์บริการโลหิตแห่งชาติฯและหน่วยเคลื่อนที่ต่างๆ ระหว่างวันที่
1 ตุลาคม 2552 – 30 กันยายน 2554 รวม 2 ปี มีจำนวนผู้บริจาคโลหิตทั้งสิ้น 1,129,526 ราย บริจาคที่ศูนย์บริการโลหิต 505,816 ราย และที่หน่วยเคลื่อนที่ 623,708 ราย ผู้บริจาคโลหิตทุกคนมีคุณสมบัติเหมาะสมที่จะบริจาคโลหิต ได้ผ่านการคัดกรองของแพทย์หรือพยาบาล และได้รับคำแนะนำให้ดื่มน้ำ จำนวนประมาณ 300 – 400 ลบ.ซม. ก่อนการบริจาคโลหิตประมาณ 20 – 30 นาที ทำการเก็บรวบรวมข้อมูลของการเกิดปฏิกิริยาในขณะ หรือภายหลังการบริจาค ระหว่างนั่งพักรับประทานเครื่องดื่ม รวมทั้งกำลังเดินทางออกจากสถานที่ที่บริจาคโลหิต โดยแบ่งเป็นการเกิดปฏิกิริยาเฉพาะที่ประกอบด้วย problem with blood flow, hematoma, arterial puncture, nerve injury, allergy และการเกิด vasovagal reaction (VVR) ซึ่งได้แยกชนิดตามความความรุนแรงของอาการ ดังนี้ mild VVR, moderate VVR, severe VVR และ VVR with injury ผลการศึกษา พบอัตราการเกิด ADR ร้อยละ 3.30 เกิดภายในศูนย์บริการโลหิตฯ ร้อยละ 1.67 และในหน่วยเคลื่อนที่ ร้อยละ 4.63 อัตราการเกิด ADR ชนิดต่างๆที่ศูนย์บริการโลหิตฯประกอบด้วย VVR, VVR with injury, problem with blood flow, hematoma, nerve injury, arterial puncture และ allergy ร้อยละ 1.02, 0.0016, 0.22, 0.43, 0.0004, 0 และ 0.0006 ตามลำดับ ส่วนในหน่วยเคลื่อนที่ พบอัตราการเกิด ADR ชนิดต่างๆดังนี้ VVR, VVR with injury, problem with blood flow, hematoma, nerve injury, arterial puncture และ allergy ร้อยละ 3.74, 0.0035, 0.17, 0.70, 0.0041, 0.0011, และ 0.0058 ตามลำดับ สรุป ผลการศึกษาพบว่าผู้บริจาคโลหิตในหน่วยเคลื่อนที่เกิดปฏิกิริยาทั้งหมดจากการบริจาคโลหิตมากกว่าผู้บริจาคโลหิต ณ ศูนย์บริการโลหิตแห่งชาติฯ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.0001) เนื่องจากสถานที่ อุปกรณ์และบรรยากาศภายในศูนย์บริการโลหิตฯ ดีและเหมาะสมกว่าหน่วยเคลื่อนที่ ผู้บริจาคโลหิตในศูนย์บริการโลหิตฯส่วนใหญ่เป็นผู้บริจาคประจำ มีความตั้งใจมาบริจาค จึงเตรียมตัวมาอย่างดี ส่วนผู้บริจาคโลหิตในหน่วยเคลื่อนที่ส่วนใหญ่เป็นผู้บริจาคครั้งแรก และบางรายไม่ได้มีความตั้งใจจะบริจาคโลหิต จึงไม่ได้เตรียมความพร้อม นอกจากนี้ยังมีปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุจาก VVR มากกว่า นอกจากนี้ยังพบว่า VVR ชนิดรุนแรงและ VVR ที่มีบาดเจ็บร่วมด้วย รวมทั้งการเกิด hematoma พบที่หน่วยเคลื่อนที่บ่อยกว่าภายในศูนย์บริการโลหิตฯ ข้อมูลเหล่านี้จะมีประโยชน์อย่างมากในการพัฒนาการ ดูแลผู้บริจาคโลหิตของศูนย์บริการโลหิตฯ ต่อไป เพื่อเพิ่มความปลอดภัย และส่งเสริมให้มีการบริจาคโลหิตประจำเพิ่มขึ้น
Downloads
เอกสารอ้างอิง
2. Pathak C, Pujani M, Pahuja S, Jain M. Adverse reactions in whole blood donors: an Indian scenario. Blood Transfus 2011;9:46-9.
3. Wee JH, Joung ES, Seo HS. The effect of the blood-donating environment on vasovagal reaction. Korean J Blood Transfus 2007;18:39-48.
4. Soisaang Phikulsod, Ubolwan Charoonruangrit, Pimol Chiewsilp et al, eds. Standard for Blood Banks and Transfusion Services, 3rd edition. Pimdee Kanpim Printing House, Bangkok, 2010.
5. Zervou EK, Ziciadis K, Karabini F, Xanthi E, Chrissostomou E, Tzolou A. Vasovagal reactions in blood donors during or immediately after blood donation. Transfus Med 2005;15:389-94.
6. Mahbub-ul-Alam M, Shamim Hyder M, Karim Khan M, Answarul Islam M. Adverse donor reaction during and immediately after venesection. TJA 2007;20:39–47.
7. Newman BH, Pichette S, Pichette D, Dzaka E, Adverse effects in blood donors after whole blood donation: A study of 1,000 blood donors interviewed 3 weeks after whole – blood donation. Transfusion 2003;43:598-603.
