ผลการให้คำแนะนำและการใช้ยาในการเลิกบุหรี่ในร้านยามหาวิทยาลัยโดยความร่วมมือของหน่วยบริการ ระดับปฐมภูมิ

Abstract

บทคัดย่อ

บทนำ: การให้คำแนะนำปรึกษาโดยบุคลากรทางการแพทย์ช่วยให้ผู้สูบบุหรี่สามารถเลิกบุหรี่ได้ การศึกษาก่อนหน้านี้ส่วนใหญ่ทำเฉพาะในโรงพยาบาลและร้านยา อย่างไรก็ตามการศึกษาที่ทำโดยความร่วมมือระหว่างร้านยากับหน่วยบริการระดับปฐมภูมิยังมีค่อนข้างจำกัด โดยการศึกษานี้เป็นการศึกษาเพื่อเปรียบเทียบผลก่อนและหลังการให้คำแนะนำปรึกษาและการใช้ยาช่วยในการเลิกบุหรี่ในร้านยามหาวิทยาลัยสาขา 1 อำเภอเมือง สาขา 2 และสาขา 3 อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม ร่วมกับศูนย์แพทย์ชุมชนสามัคคี ศูนย์แพทย์ชุมชนบูรพา และโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลท่าขอนยาง วิธีวิจัย: การศึกษาเป็นแบบกึ่งทดลอง (Quasi-experimental study) ทำการศึกษาระหว่างตุลาคม พ.ศ. 2554 ถึงมกราคม พ.ศ. 2555 โดยผู้เข้าร่วมการศึกษาจะได้รับการให้คำแนะนำปรึกษาและอาจมีการใช้ยาในการช่วยเลิกบุหรี่ โดยเภสัชกรในร้านยา มีแผ่นพับประกอบการให้ความรู้เรื่องบุหรี่ คู่มือเลิกบุหรี่ และติดตามผลการให้คำปรึกษาทางโทรศัพท์ 5 ครั้ง โดยติดตามจำนวนมวนบุหรี่ที่สูบและอัตราการเลิกสูบบุหรี่ ประเมินแรงจูงใจและอุปสรรคในการเลิกสูบบุหรี่ ผลการศึกษา: ผู้เข้าร่วมการศึกษาทั้งหมด 36 คน พบว่า จำนวนมวนบุหรี่ที่สูบเฉลี่ยต่อวันลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.001) โดยก่อนให้บริการเลิกบุหรี่มีจำนวนมวนบุหรี่ที่สูบเฉลี่ยต่อวันเป็น 14.19±13.79 มวนต่อวัน และหลังให้บริการเลิกบุหรี่มีจำนวนมวนบุหรี่ที่สูบเฉลี่ยต่อวันลดลงเป็น 5.83±6.95 มวนต่อวัน พบว่าผู้ที่สามารถเลิกสูบบุหรี่ได้สำเร็จหลังให้คำแนะนำปรึกษามีจำนวน 11 คน (ร้อยละ 30.6) ซึ่งแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.001) โดยแรงจูงใจที่ช่วยให้เลิกสูบบุหรี่ได้สำเร็จมากที่สุดคือ การได้รับกำลังใจจากครอบครัวหรือคนรอบข้าง รองลงมาคือ การพยายามเบี่ยงเบนความสนใจหรือเลิกทำสิ่งที่เคยชินเมื่ออยากสูบบุหรี่ ส่วนอุปสรรคในการเลิกบุหรี่ที่พบมากที่สุดคือ การทนต่ออาการถอนนิโคตินไม่ได้ สรุปผล: การให้คำแนะนำปรึกษาและการใช้ยาในการเลิกบุหรี่โดยเภสัชกรในร้านยามหาวิทยาลัยมีส่วนช่วยให้ผู้สูบบุหรี่ลดจำนวนมวนบุหรี่ที่สูบเฉลี่ยต่อวันลง และสามารถช่วยให้เลิกสูบบุหรี่ได้สำเร็จ