การศึกษาตัวชี้วัดความเข้มแข็งของชุมชนด้านสุขภาพ และการใช้ยา

Abstract

บทคัดย่อ

บทนำ: การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาตัวชี้วัดความเข้มแข็งของชุมชนด้านสุขภาพและการใช้ยา วิธีการศึกษา: แบ่งเป็น 2 ระยะ ระยะที่ 1 เป็นการทบทวนตัวชี้วัด โดยการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบจากฐานข้อมูลในประเทศไทย และการระดมความคิดเห็นของประชาชนในชุมชนเป้าหมายของคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคามจำนวน 3 แห่ง ทำการสรุปตัวชี้วัดออกเป็น 2 กลุ่ม คือ ด้านสุขภาพและการใช้ยา และด้านเศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรม และทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ระยะที่ 2 เป็นการประเมินความครอบคลุมและความเหมาะสมของตัวชี้วัดที่ได้จากระยะที่ 1 โดยผู้ทรงคุณวุฒิที่ทำงานด้านเภสัชกรรมชุมชนและเครือข่ายเภสัชศาสตร์ร่วมสร้างสุขภาพชุมชน จำนวน 6 ท่าน ทำการสรุปผลการประเมินและจัดทำชุดตัวชี้วัดขั้นสุดท้าย วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและการจัดกลุ่มเนื้อหาเป็นหมวดหมู่ ผลการศึกษา: จากการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ พบเอกสารทั้งหมด 226 เรื่อง เป็นเอกสารที่เกี่ยวข้อง 14 เรื่อง มีตัวชี้วัดทั้งหมด 239 ตัวชี้วัด (สุขภาพ 74, การใช้ยา 22, เศรษฐกิจ 54, สังคม 62, ทรัพยากร 27) จากการระดมความคิดเห็นของประชาชนได้ตัวชี้วัดทั้งหมด 26 ตัวชี้วัด (สุขภาพ 5, การใช้ยา 4, เศรษฐกิจ 4, สังคมฯ 9, ทรัพยากรฯ 4) เมื่อรวมตัวชี้วัดที่ได้จากทั้งสองส่วนแล้วทำการจัดกลุ่มตัวชี้วัดที่ได้ทั้งหมด พบว่ามีตัวชี้วัดทั้งหมด 151 ตัวชี้วัด (สุขภาพ 63, การใช้ยา 17, เศรษฐกิจ 25, สังคมฯ 41, ทรัพยากรฯ 5) เมื่อทำการประเมินโดยผู้ทรงคุณวุฒิพบว่า มีตัวชี้วัดที่เสนอให้เพิ่มเติม 8 ตัวชี้วัด และตัดออก 64 ตัวชี้วัด มีข้อแนะนำให้เพิ่มตัวชี้วัดในประเด็นการใช้ยาเมื่อจำเป็น การใช้ผลิตภัณฑ์สุขภาพในชุมชน กลไกการเฝ้าระวังการกระจายยาผิดกฎหมาย และความเหมาะสมของตัวชี้วัดในบริบทของชุมชนเมืองและชุมชนชนบท โดยชุดตัวชี้วัดขั้นสุดท้ายที่ผ่านการปรับปรุงแก้ไขจนได้ตัวชี้วัดชุดสุดท้ายทั้งหมด 94 ตัวชี้วัด (สุขภาพ 37, การใช้ยา 13, เศรษฐกิจ 9, สังคมฯ 26, ทรัพยากรฯ 9) สรุปผล: การวิจัยนี้ได้ศึกษาตัวชี้วัดในเบื้องต้นเพื่อใช้ในการประเมินความเข้มแข็งของชุมชนด้านสุขภาพและการใช้ยา ซึ่งควรจะนำไปทดลองใช้และพัฒนาให้สามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้กับชุมชนอื่นๆ ต่อไป