ผลการอมน้ำแข็งร่วมกับการได้รับสมุดพกเพื่อป้องกันเยื่อบุช่องปากอักเสบในผู้ป่วยที่ได้รับ 5-Fluorouracil (5-FU)

Main Article Content

ปุณฑริกา วันชูเสริม
ฝนทิพย์ สิงห์ทอง
ไพรินทร์ ปาเส
ศุภกฤต สวัสดิรักษ์
วิระพล ภิมาลย์
เบญจมาศ คุชนี

Abstract

บทคัดย่อ


บทนำ: ภาวะเยื่อบุช่องปากอักเสบ  จัดเป็นอาการไม่พึงประสงค์ที่พบบ่อยในผู้ป่วยที่ได้รับ 5-fluorouracil  (5-FU)  โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลของระยะเวลาในการอมน้ำแข็งร่วมกับการได้รับคู่มือการดูแลช่องปาก คุณภาพชีวิตและการเกิดเยื่อบุช่องปากอักเสบในผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับ 5–FU วิธีวิจัย: ศึกษาเชิงทดลอง (experimental study) แบบ clinical controlled trial ได้ทำการศึกษา ณ ตึกเคมีบำบัด โรงพยาบาลศูนย์ขอนแก่น  ระหว่างเดือนธันวาคม 2554 และกุมภาพันธ์ 2555  โดยผู้ป่วยได้รับยาเคมีบำบัดมาก่อนอย่างน้อย 1 รอบการรักษา มีผู้เข้าร่วมการศึกษาทั้งสิ้น 60 คน กลุ่มที่ 1 (n=20, ไม่อมน้ำแข็ง) เป็นกลุ่มควบคุม  ส่วนกลุ่มที่ 2 (n=20) และกลุ่มที่ 3 (n=20) เป็นกลุ่มศึกษา ซึ่งได้รับการอมน้ำแข็งก่อนให้ 5-FU 5 นาที จากนั้นให้อมอย่างต่อเนื่องอีก 15 และ 30 นาที ตามลำดับ  ผู้ป่วยทุกกลุ่มได้รับการประเมินความรู้และประเมินคุณภาพชีวิตก่อนได้รับยาเคมีบำบัดและหลังได้รับยาเคมีบำบัดในรอบการรักษาที่ 2 และที่ 3 ถัดมา โดยมีการติดตามประเมินการเกิดเยื่อบุช่องปากอักเสบในวันที่ 5 และวันที่ 10  หลังการได้รับยาในแต่ละรอบ เนื่องจากการเกิดเยื่อบุช่องปากอักเสบจะเกิดขึ้นหลังได้รับยาไปแล้วประมาณ 1 สัปดาห์  ผลการศึกษา: พบว่ามีการป้องกันการเกิดเยื่อบุช่องปากอักเสบในผู้ป่วยมะเร็งเต้านมและมะเร็งอื่นๆ ในกลุ่มที่ 2 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) แต่ไม่พบในผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่และทวารหนัก  ส่วนผลการประเมินคุณภาพชีวิตนั้นไม่พบความแตกต่างทางสถิติในทั้ง 3 กลุ่ม อย่างไรก็ตาม หลังให้สุขศึกษาเรื่องการดูแลช่องปากแก่ผู้ป่วย พบว่าผู้ป่วยมีความรู้เพิ่มมากขึ้น เมื่อเปรียบเทียบคะแนนความรู้ก่อนและหลังให้สุขศึกษาภายในกลุ่มที่ 1 กลุ่มที่ 2 และกลุ่มที่ 3 มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.001, p<0.001 และ p<0.001 ตามลำดับ) และเมื่อเปรียบเทียบคะแนนความรู้ก่อนและหลังให้สุขศึกษาระหว่างกลุ่มที่ 1 กลุ่มที่ 2 และกลุ่มที่ 3 มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.001, p=0.011 และ p=0.026 ตามลำดับ)  สรุปผล: การอมน้ำแข็งก่อนให้ 5-FU 5 นาทีและให้อย่างต่อเนื่องเป็นเวลา 15 นาที ร่วมกับการให้สุขศึกษาโดยเภสัชกร สามารถช่วยป้องกันการเกิดเยื่อบุช่องปากอักเสบได้ แต่ทั้งนี้ต้องพิจารณายาเคมีบำบัดที่ให้ร่วมกับ 5-FU ด้วย

Article Details

Section
Appendix