การศึกษาสภาวะทางเคมีในการเปลี่ยนสารเอตเทนาสซิดิน 786 เป็นสารเอตเทนาสซิดิน 770

Abstract

บทคัดย่อ

สาร Ecteinascidin770 (Et770) และ Ecteinascidin786 (Et786) เป็นสารอัลคาลอยด์กลุ่มเตตระไฮโดรไอโซควิโนลีนที่แยกสกัดได้จากเพรียงหัวหอมไทย (Ecteinascidia thurstoni) ซึ่งเป็นสารกลุ่มเดียวกับ Ecteinascidin743 (Et743) ซึ่งสกัดได้จาก E. turbinate ที่มีการพัฒนาเป็นยาต้านมะเร็งแล้วในปัจจุบัน โดยมีชื่อทางการค้าว่า Yondelis^® ในประเทศไทยคณะผู้วิจัยสามารถแยกสาร Et770 และ Et786 ได้ในปริมาณสูง และพบว่าทั้งสองสารมีฤทธิ์ต้านมะเร็งที่ดี โดยสาร Et770 มีฤทธิ์ต้านมะเร็งที่สูงกว่า Et786 ดังนั้นเพื่อเพิ่มปริมาณของ Et770 การศึกษาครั้งนี้จึงได้หาสภาวะทางเคมีในการเปลี่ยนสาร Et 786 ตำแหน่ง ซัลฟอกไซด์ (-SO-) ให้เป็นซัลไฟด์ (-S-) (Et770) ซี่งยังไม่มีการศึกษามาก่อน ในการทดลองครั้งนี้เลือกใช้สารประกอบระหว่าง ออกโซไตรคลอโรบิสไตรฟีนิลฟอสฟีนรีเนียม (ReOCl₃(PPh₃)₂)  และ ฟีนิลฟอสฟีน (PhSiH₃)  เป็นตัวเร่งปฏิกิริยา ภายใต้อุณหภูมิห้อง ปฏิกิริยาดังกล่าวทำภายใต้ตัวทำละลายที่แตกต่างกันได้แก่  เตตระไฮโดรฟิวแรน  เมททิลีนคลอไรด์ และโทลูอีน พบว่าปฏิกิริยาเมื่อใช้เตตระไฮโดรฟิวแรน เป็นตัวทำละลายได้สารผลิตภัณฑ์คือ  Et770 33%  เมื่อใช้ เมททิลีนคลอไรด์ได้สาร Et770 32 % และโทลูอีนได้สาร Et770 14 % ตามลำดับ  จากการทดลองครั้งนี้สามารถหาสภาวะทางเคมีในการเปลี่ยนสาร Et786 ให้เป็น Et770 ได้โดยใช้ ReOCl₃(PPh₃)₂ 50 % mol, PhSiH₃ 100 % mol และใช้เตตระไฮโดรฟิวแรนตัวทำละลายภายใต้อุณหภูมิห้อง