การประเมินการรายงานอาการไม่พึงประสงค์จากยาต้านอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ด้วยตนเองในร้านยาคุณภาพ

Abstract

บทนำ:  ยาต้านอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ มีการใช้อย่างแพร่หลาย และพบว่ามีรายงานอาการไม่พึงประสงค์ของ ยาไอบูโปรเฟนและไดโคฟีแนค ใน 5 ลำดับแรกของการรายงานผลการเฝ้าระวังติดตามอาการไม่พึงประสงค์ในโรงพยาบาล พ.ศ. 2554  การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินความถูกต้องของการรายงาน ADRs ของผู้ป่วยที่ใช้ยาไอบูโปรเฟน หรือไดโคฟีแนคในร้านยาคุณภาพ โดยใช้แบบสอบถามด้วยตัวเองที่ถูกพัฒนาขึ้น  วิธีการดำเนินการวิจัย: การศึกษาเชิงวิเคราะห์โดยการสังเกตแบบติดตามไปข้างหน้าในร้านยาคุณภาพจำนวน 13 แห่ง ในเขตจังหวัดมหาสารคาม ขอนแก่น ร้อยเอ็ดและกาฬสินธุ์ ระหว่างตุลาคม 2555 – มกราคม 2556 ซึ่งผู้ป่วยที่ได้รับยาจากเภสัชกรได้รับคำแนะนำให้ตอบแบบสอบถามและส่งกลับภายใน 7 วัน หลังทานยาหมดหรือหยุดยา โดยติดต่อทางโทรศัพท์เพื่อเพิ่มอัตราการตอบกลับ เภสัชกรประเมินความถูกต้องของการรายงานเมื่อพบอาการไม่พึงประสงค์ตามแนวทางงานวิจัย  ผลการศึกษาวิจัย: พบอัตราการตอบกลับแบบสอบถามของผู้ป่วย 210 ราย คิดเป็นร้อยละ 47.4 พบอาการไม่พึงประสงค์ในผู้ป่วย 77 ราย (ร้อยละ 36.7) คิดอุบัติการณ์แยกตามระบบสูงสุด 3 ลำดับแรกได้แก่ 1) ระบบอารมณ์  ร้อยละ 15.5 พบอาการง่วงนอน อยู่ในระดับ unlikely  ร้อยละ 2.1  2) ระบบจมูก คอและเสียง ร้อยละ 11.2 พบอาการเจ็บคอ อยู่ในระดับ probable ร้อยละ 2.2 และ 3) ระบบอื่นๆ  ร้อยละ 10.9 พบอาการเหนื่อยล้า อยู่ในระดับ possible ร้อยละ 2.2 ผลประเมินความน่าจะเป็นของอาการไม่พึงประสงค์อยู่ในระดับ probable/possible ร้อยละ 45.0 โดยอาการไม่พึงประสงค์ 3 ลำดับแรกที่ผู้ป่วยสามารถรายงานได้ถูกต้อง ได้แก่ 1) ระบบกระเพาะอาหารและระบบย่อยอาหาร ร้อยละ 4.7  2) ระบบจมูก คอ และเสียง ระบบกล้ามเนื้อ กระดูกและข้อ และระบบขับถ่าย ร้อยละ 4.3  และ 3) ระบบปากและช่องปาก ร้อยละ 3.9  สรุปผลการวิจัย: ร้านยาคุณภาพมีบทบาทในการเฝ้าระวังและติดตามอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาต้านอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ในระยะสั้น และมีระดับความน่าจะเป็นในการเกิดอาการไม่พึงประสงค์ คิดเป็น ร้อยละ 45 การพัฒนาระบบการเฝ้าระวังในร้านยาคุณภาพควรได้รับการสนับสนุนต่อเนื่องเพื่อเป็นฐานข้อมูลของประเทศต่อไป