เนื้อหาและความถูกต้องตามกฎหมายของสื่อโฆษณาผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร และยา จากสื่อวิทยุในชุมชนบ้านมะกอก จังหวัดมหาสารคาม

Abstract

บทนำ: จากงานวิจัยก่อนหน้านี้ พบว่าโฆษณาผ่านสื่อวิทยุมีผลต่อพฤติกรรมการใช้ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารและยาของประชาชนในบ้านมะกอกอย่างมีนัยสำคัญ แต่ยังขาดข้อมูลเกี่ยวกับเนื้อหาและความถูกต้องของโฆษณาผ่านสื่อวิทยุดังกล่าว การศึกษาครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเนื้อหาและความถูกต้องของสื่อโฆษณาผลิตภัณฑ์เสริมอาหารและยา จากวิทยุ ในชุมชนบ้านมะกอก จังหวัดมหาสารคาม วิธีการดำเนินการวิจัย: วิจัยเชิงพรรณนา เก็บข้อมูลโดยการบันทึกเนื้อหาสื่อโฆษณาผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร และยา ที่ออกอากาศทางวิทยุกระจายเสียง 6 สถานี ในชุมชนบ้านมะกอก ทุกวันเป็นเวลา 1 เดือน ระหว่าง ตุลาคม-พฤศจิกายน 2555 โดยบันทึกทุกวันพุธ และวันศุกร์เพื่อเป็นตัวแทนของวันราชการ และวันอาทิตย์เพื่อเป็นตัวแทนของวันหยุดราชการ ตั้งแต่เปิดสถานี-ปิดสถานี และตรวจสอบความถูกต้องของเนื้อหาโดยผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมาย 3 คน และวิเคราะห์ปัจจัยที่มีผลกับจำนวนข้อความที่ไม่ถูกต้องตามกฎหมาย ผลการศึกษาวิจัย: ผลการบันทึก พบจำนวนชิ้นโฆษณาทั้งหมด 100 ชิ้น โฆษณายา จำนวน 74 ชิ้น (ร้อยละ 74) และโฆษณาผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร จำนวน 26 ชิ้น (ร้อยละ 26) ออกอากาศทั้งวันราชการและวันหยุดราชการ รูปแบบการถ่ายทอดเนื้อหาแบบสปอตพบมากที่สุด เป็นร้อยละ 62 ผลการตรวจความถูกต้องพบโฆษณายาทั้งหมดมีเนื้อหาไม่ถูกต้องตามกฎหมาย ส่วนใหญ่ไม่ถูกต้องตามพระราชบัญญัติยา พ.ศ. 2510 มาตรา 88 (2) เช่นเดียวกับโฆษณาผลิตภัณฑ์เสริมอาหารทุกชิ้นพบว่ามีเนื้อหาไม่ถูกต้องทั้งหมด ส่วนใหญ่ไม่ถูกต้องตามพระราชบัญญัติอาหาร พ.ศ. 2522 มาตรา 40 ปัจจัยที่มีผลต่อจำนวนข้อความที่ไม่ถูกต้องของโฆษณาตามกฎหมายของผลิตภัณฑ์ทั้ง 2 ชนิดอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติมี 6 ปัจจัย คือ คลื่นความถี่สถานีวิทยุ แหล่งที่มาของสถานีวิทยุ วันออกอากาศ ช่วงเวลาที่ออกอากาศ จำนวนนาทีในการออกอากาศ และรูปแบบในการถ่ายทอดเนื้อหา  (p<0.05) สรุปผลการวิจัย: เนื้อหาของสื่อโฆษณาผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร และยา จากสื่อวิทยุในชุมชนบ้านมะกอก มีรูปแบบในการถ่ายทอดหลายแบบ ออกอากาศมากกว่า 2 นาทีต่อครั้ง มากกว่า 4 ครั้งต่อวัน และเผยแพร่ทุกวัน และความถูกต้องของเนื้อหาโฆษณาผลิตภัณฑ์ทั้ง 2 ประเภท ไม่ถูกต้องตามกฎหมายที่เกี่ยวข้องทั้งหมด