ต้นทุน-ผลลัพธ์ของการตรวจคัดกรองโรคมะเร็งตับ โรงพยาบาลร้อยเอ็ด

บทคัดย่อ

บทนำ: โรคมะเร็งตับเป็นสาเหตุการตายอันดับต้นๆ ในประเทศไทย ปัจจุบันแนวทางการวินิจฉัยและวิธีการรักษาผู้ป่วยมะเร็งตับมีความก้าวหน้าไปอย่างมาก แต่อัตราการเสียชีวิตของผู้ป่วยยังคงสูง เนื่องจากผู้ป่วยส่วนใหญ่มักมารับการตรวจเมื่อมะเร็งอยู่ในระยะท้ายของโรค กระบวนการตรวจคัดกรองเพื่อเฝ้าระวังโรคมะเร็งตับจึงมีประโยชน์อย่างมากในการเพิ่มโอกาสค้นหาผู้ป่วยมะเร็งตับรายใหม่ และปัจจุบันยังไม่มีการศึกษาต้นทุนของการตรวจคัดกรองโรคมะเร็งตับในระดับประชากร ดังนั้นการศึกษาต้นทุนของการตรวจคัดกรองโรคมะเร็งตับขยายในระดับประชากร จะมีประโยชน์ใช้ในการคำนวณต้นทุนการรับบริการทางการแพทย์ และประเมินความคุ้มค่าทางเศรษฐศาสตร์ต่อไปได้ วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาต้นทุน – ผลลัพธ์ของการตรวจคัดกรองโรคมะเร็งตับในประชากรในโรงพยาบาลร้อยเอ็ด วิธีการ: เป็นการศึกษาเชิงพรรณนา ทำการเก็บข้อมูลทั่วไปของผู้ป่วย ต้นทุนทางตรงทางการแพทย์ (Direct medical costs) ผลลัพธ์ของการคัดกรองโรคมะเร็งตับที่โรงพยาบาลร้อยเอ็ด ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ 2554 ถึง พฤศจิกายน 2556 วิเคราะห์ต้นทุนรวมในมุมมองของผู้ให้บริการ และวิเคราะห์ความไวของตัวแปรทางเดียว (One-way sensitivity analysis) ผลการศึกษา: ประชากรที่มีผลตรวจ HBsAg เป็นบวกและได้รับการคัดกรองมะเร็งตับจำนวน 973 คน พบว่ามีอายุเฉลี่ย 44.10 ± 11.87 ปี ส่วนใหญ่มีภูมิลำเนาอยู่ในจังหวัดร้อยเอ็ด การตรวจหา HBeAg ให้ผลเป็นบวกจำนวน 120 คน และตรวจพบ Hepatitis C antibody จำนวน 4 คน และเมื่อสิ้นสุดการคัดกรองพบผู้ที่ป่วยเป็นโรคตับระยะต้นจำนวน 9 คน มะเร็งตับระยะท้ายจำนวน 1 คน และผู้ป่วยมะเร็งท่อน้ำดี จำนวน 5 คน ต้นทุนรวมทางตรงทางการแพทย์ในการเข้ารับบริการมีค่าเท่ากับ  4,776,045 บาท และต้นทุนทางตรงทางการแพทย์เฉลี่ยเท่ากับ  4,908.58 บาท/ครั้ง  สรุปผล: ต้นทุนในการรักษามะเร็งตับรวมกับต้นทุนในการรักษามะเร็งท่อน้ำดี มีค่าสูงกว่าต้นทุนรวมทางตรงทางการแพทย์ในการคัดกรองมะเร็งตับ ดังนั้น การพิจารณาให้มีการการคัดกรองโรคมะเร็งตับในระดับประชากร จะนำไปสู่การค้นหาผู้ป่วยมะเร็งตับในระยะต้นได้มากขึ้น เพื่อให้ได้รับการรักษาที่เหมาะสม และช่วยลดอัตราการตายและต้นทุนในการรักษาผู้ป่วยโรคมะเร็งตับ