การใช้ยากลุ่ม SV2A antagonist สำหรับรักษาโรคลมชัก

Main Article Content

ฑิภาดา สามสีทอง

บทคัดย่อ

โรคลมชักเป็นโรคที่พบมากเป็นอันดับ 3 ของความผิดปกติทางระบบประสาทในทุกวัย วิธีการรักษาอันดับแรกคือรักษาด้วยยาสำหรับควบคุมอาการชัก ทำให้ในปัจจุบันยากันชักเหล่านี้มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง ในปี 2016 องค์การอาหารและยาของสหรัฐอเมริกาและทางยุโรปได้รับรองยา brivaracetam สำหรับใช้เป็นยาเสริมร่วมกับยากันชักชนิดอื่น ๆ ในโรคลมชักที่มีการชักประเภท partial onset ยา brivaracetam เป็นยาออกฤทธิ์ยับยั้งที่ synaptic vesicle (SV) 2A เช่นเดียวกับ levetiracetam โดยพบว่า brivaracetam มีความจำเพาะในการออกฤทธิ์ต่อ SV2A มากกว่า levetiracetam ประมาณ 10-30 เท่า ยาทั้งสองชนิดนี้ยังมีเภสัชจลนศาสตร์ที่ดี คือ สามารถดูดซึมทางระบบอาหารได้เร็วและสมบูรณ์ มีขนาดโมเลกุลต่ำ และยาจับกับโปรตีนได้ต่ำ (protein binding)  อย่างไรก็ตามพบว่า brivaracetam มีความชอบไขมันสูงกว่ายา levetiracetam จากข้อมูลในสัตว์สนับสนุนว่าปัจจัยในเรื่องความชอบไขมัน (lipophilicity) เป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้ยาผ่านเข้าสู่สมองได้เร็ว ซึ่งยา brivaracetam สามารถผ่านเข้าสู่สมองได้เร็วกว่า levetiracetam ทำให้ระยะเวลาการออกฤทธิ์ของ brivaracetam ใช้เวลาประมาณ 1 ชั่วโมง ในขณะที่ยา levetiracetam ใช้เวลา 2 ชั่วโมงหลังจากดูดซึมอย่างสมบูรณ์ นอกจากนี้ยังทั้งสองชนิดยังมีความแตกต่างทางด้านการกำจัดยา สำหรับ brivaracetam จะทำลายผ่านทางตับด้วย CYP 2C8 เป็นหลัก รองลงมา CYP 3A4 และ CYP 2C19 ในขณะที่ levetiracetam จะไม่มีกระบวนการเปลี่ยนแปลงยาด้วยตับและกำจัดยาผ่านทางไตเป็นหลัก ในปัจจุบันยังไม่มีการศึกษาเปรียบเทียบประสิทธิภาพโดยตรงระหว่างยาทั้งสองชนิด แต่จากการเปรียบเทียบระหว่างยากันชักและยาหลอก พบว่าที่ขนาดยา brivaracetam 50 มิลลิกรัมต่อวัน และ levetiracetam 1000 มิลลิกรัมต่อวันขึ้นไป มีประสิทธิภาพลดความถี่การชักได้ดีกว่ายาหลอก ส่วนขนาดยาที่ผู้ป่วยมักทนอาการข้างเคียงไม่ได้ จะพบที่ขนาดยา brivaracetam 100 มิลลิกรัมต่อวัน และ levetiracetam  2000 มิลลิกรัมต่อวันขึ้นไป ในกรณีที่ผู้ป่วยเกิดอาการข้างเคียงความผิดปกติทางจิตจากยา levetiracetam พบว่าเมื่อเปลี่ยนมาใช้ยา brivaracetam สามารถลดอาการข้างเคียงได้ร้อยละ 93.1

Article Details

ประเภทบทความ
บทความปริทัศน์ (Review Article)

เอกสารอ้างอิง

Abraham S, Shaju M. Innovations in epilepsy management - an overview. J Pharm Pharm Sci. 2013; 16: 564-76.

Ben-Menachem E and Falter U. Efficacy and tolerability of levetiracetam 3000 mg/d in patients with refractory partial seizures: a multicenter, double-blind, responder-selected study evaluating monotherapy. European Levitiracetam Study Group. Epilepsia. 2000; 41: 1276-83.

Biton V, Berkovic SF, Abou-Khalil B, et al. Brivaracetam as adjunctive treatment for uncontrolled partial epilepsy in adults: a phase III randomized,double-blind, placebo-controlled trial. Epilepsia 2014; 55: 57–66.

Bona JR. Treatment of neuroleptic-induced tardive dyskinesia with levetiracetam: a case series. J clin psychopharmacol. 2006; 26: 215-6.

Brighina F, Palermo A, Aloisio A, Francolini M, Giglia G, Fierro B. Levetiracetam in the prophylaxis of migraine with aura: a 6-month open-label study. Clinical neuropharmacol. 2006; 29: 338-42.

Brodie MJ, Perucca E, Ryvlin P, et al. Comparison of levetiracetam and controlled-release carbamazepine in newly diagnosed epilepsy. Neurology. 2007; 68: 402-8.

Cereghino JJ, Biton V, Abou-Khalil B, et al. 2000. Levetiracetam for partial seizures: results of a double-blind, randomized clinical trial. Neurology. 2000; 55: 236–42.

Drug@FDA:FDA Approved Drug Products [online]. 2009 [cited by April 20, 2018]. Available from: https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2009/021035s078s080,021505s021s024lbl.pdf.

Drug@FDA:FDA Approved Drug Products [online]. 2017 [cited by Sep 20, 2017]. Available from: https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2009/021035s078s080,021505s021s024lbl.pdf.

Drug@FDA:FDA Approved Drug Products [online]. 2017 [cited by Sep 20, 2017]. Available from: https://www.accessdata.fda.gov/scripts/cder/daf/index.Cfm?event=overview.process&ApplNo=205836.

Elberry AA, Felemban RK, Hareeri RH, et al. Efficacy and safety of levetiracetam in pediatric epilepsy. Saudi Pharm J. 2012; 1: 81-4.

European medicines agency Science medicines health [online]. 2013 [cited by sep 20, 2017]. Available from:http://www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document_library/EPAR__Summary_for_the_public/human/000277/WC500041335.pdf.

European medicines agency Science medicines health [online]. 2015 [cited by sep 20, 2017]. Available from:http://www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document_library/EPAR__Public_assessment_report/human/003898/WC500200208.pdf.

Feys P, D'Hooghe M B, Nagels G, Helsen WF. The effect of levetiracetam on tremor severity and functionality in patients with multiple sclerosis. Mult Scler. 2009; 15: 371-8.

Gillard M, Fuks B, Leclercq K, Matagne. Binding characteristics of brivaracetam, a selective, high affinity SV2A ligand in rat, mouse and human brain:relationship to anti-convulsantproperties. Eur J Pharmacol. 2011; 664: 36–44.

Hawker K, Frohman E, Racke M. Levetiracetam for phasic spasticity in multiple sclerosis. Arch neurol. 2003; 60: 1772-4.

Klein P, Schiemann J, Sperling MR, et al. A randomized, double-blind, placebo-controlled, multicenter, parallel group study to evaluate the efficacy and safety of adjunctive brivaracetam in adult patients with uncontrolled partial-onset seizures. Epilepsia. 2015; 56: 1890–1898.

Klitgaard H, Matagne A, Nicolas JM, et al. Brivaracetam: Rationale for discove and preclinical profile of a selective SV2A ligand for epilepsy treatment. Epilepsia. 2016; 57: 538-48.

Konitsiotis S, Pappa S, Mantas C, Mavreas V. Levetiracetam in tardive dyskinesia: an open label study. Mov Disord. 2006; 21: 1219-21.

Lynch BA, Lambeng N, Nocka K, et al. The synaptic vesicle protein SV2A is the binding site for the antiepileptic drug levetiracetam. Proc Natl Acad Sci U S A. 2004; 101: 9861-6.

Mbizvo GK, Dixon P, Hutton JL, et al. Levetiracetam add-on for drug-resistant focal epilepsy: an updated Cochrane Review. Cochrane Database Syst Rev. 2012 ;12: 1-78.

Mirza UK, Kalita J, Maurya PK. Levetiracetam versus lorazepam in status epilepticus: a randomized, open labelled pilot study. J Neurol. 2012; 259: 645-8.

Nau R, Sörgel F and Eiffert H. Penetration of Drugs through the Blood-Cerebrospinal Fluid/Blood-Brain Barrier for Treatment of Central Nervous System Infections. Clin Microbiol Rev. 2010; 23: 858–83.

Nicolas JM, Hannestad J, Holden D, et al. Brivaracetam, a selective high-affinity synaptic vesicle protein 2A (SV2A) ligand with preclinical evidence of high brain permeability and fast onset of action. Epilepsia. 2016; 57: 201–9.

Noachtar S, Andermann E, Meyvisch P, et al. Levetiracetam for the treatment of idiopathic generalized epilepsy with myoclonic seizures. Neurology. 2008; 70: 607–16.

Price MJ. Levetiracetam in the treatment of neuropathic pain: three case studies. Clin J Pain. 2004; 20: 33-6.

Rogawski MA. A New SV2A Ligand for Epilepsy. Cell. 2016; 167: 587.

Ryvlin P, Werhahn KJ, Blaszczyk B, Johnson ME, et al. Adjunctive brivaracetam in adults with uncontrolled focal epilepsy: results from a double-blind, randomized, placebo-controlled trial. Epilepsia. 2014; 55: 47–56.

Sargentini-Maier ML, Rolan P, Connell J, et al. The pharmacokinetics, CNS pharmacodynamics and adverse event profile of brivaracetam after single increasing oral doses in healthy males. Br J Clin Pharmacol. 2007; 63: 680-8.

Shorvon SD, Lowenthal A, Janz D, et al. Multicenter double-blind, randomized, placebo-controlled trial of levetiracetam as add-on therapy in patients with refractory partial seizures. European Levetiracetam study Group. Epilepsia. 2000; 41: 1179-86.

Stockis A, Sargentini-Maier ML, Horsmans Y. Brivaracetam disposition in mild to severe hepatic impairment. J Clin Pharmacol. 2013; 53: 633-41.

World Health Organization. Epilepsy Fact sheet [online]. 2017 [cited by Sep 20, 2017]. Available from: http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs999/en/.

Xu T, Bajjalieh SM. SV2 modulates the size of the readily releasable pool of secretory vesicles. Nature Cell Biol. 2001; 3: 691–8.

Yates SL, Fakhoury T, Liang W, et al. An open-label, prospective, exploratory study of patients with epilepsy switching from levetiracetam to brivaracetam. Epilepsy Behav. 2015; 52: 165-8.

Zesiewicz TA, Sullivan KL, Maldonado JL, Tatum WO, Hauser RA. Open-label pilot study of levetiracetam (Keppra) for the treatment of levodopa-induced dyskinesias in Parkinson's disease. Mov Disord. 2005; 20: 1205-9.

Zhang L, Li S, Li H, ZOU X. Levetiracetam vs. brivaracetam for adults with refractory focal seizures: A meta-analysis and indirect comparison. Seizure. 2016; 39: 28-33.