ความชุกของผู้ป่วยจากการสัมผัสแมงกะพรุนพิษที่ได้รับการรักษาในโรงพยาบาลกระบี่ ปี พ.ศ. 2553-2556 และองค์ความรูใหม่เพื่อลดความรุนแรงของ การบาดเจ็บและเสียชีวิตจากแมงกะพรุนพิษ

บทคัดย่อ

แมงกะพรุนพิษเป็นอันตรายต่อผู้ที่สัมผัส โดยเฉพาะแมงกะพรุนกล่อง เป็นสาเหตุทำให้มีผู้เสียชีวิตได้ทั่วโลก รวมทั้งประเทศไทย ที่จังหวัดกระบี่ก็มีรายงานผู้เสียชีวิตจากแมงกะพรุนกล่องเช่นกัน ในการศึกษานี้ ได้รวบรวมผู้ป่วยที่สัมผัสแมงกะพรุนพิษที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลกระบี่ ปี พ.ศ. 2553 ถึงปี 2556 เป็นการศึกษาย้อนหลังเพื่อดูความชุกของโรค พบว่า มีผู้ป่วยจำนวน 62 ราย แยกเป็นรายปี ตั้งแต่ พ.ศ. 2553, 2554, 2555 และ 2556 ได้ดังนี้คือ 25 ราย 13 ราย 8 ราย และ 16 ราย ตามลำดับ และเมื่อแยกเอาเฉพาะผู้ป่วยที่สัมผัสแมงกะพรุนกล่องซึ่งมีอันตรายมากที่สุดตามรายปี จะมีดังนี้คือ 10 ราย 8 ราย 4 ราย และ 8 ราย ตามลำดับ จากองค์ความรู้ใหม่พบว่า น้ำส้มสายชูสามารถลดความรุนแรงของการบาดเจ็บและการสูญเสียชีวิตของผู้ป่วยที่สัมผัสกับแมงกะพรุนพิษลงได้ ด้วยการใช้น้ำส้มสายชูที่ใช้ปรุงอาหารตามครัวเรือน ราดลงบนผิวหนังที่สัมผัสกับแมงกะพรุนพิษ เป็นเวลาอย่างน้อย 30 วินาที เพราะน้ำส้มสายชูจะไปยับยั้งการยิงเข็มพิษของกะเปาะพิษของแมงกะพรุนกล่อง ทำให้ผู้ป่วยไม่ได้รับพิษจากเข็มพิษเพิ่มขึ้น เนื่องจากยังมีกะเปาะพิษที่ยังไม่ได้ยิงออกมาอีกปริมาณมากหลังจากสัมผัสแรก กะเปาะพิษจะยิงเข็มพิษเพิ่มขึ้นเมื่อมีการกระตุ้นจากการราดด้วยน้ำเปล่า หรือการขัดถูด้วยทราย เมื่อราดด้วยน้ำส้มสายชูแล้ว การเอาเศษแมงกะพรุนพิษออกจากผิวหนังผู้ป่วยจะทำให้ง่ายขึ้น โดยการคีบด้วยคีมเล็กๆ หรือสวมถุงมือแล้วหยิบออก การใช้น้ำส้มสายชูรักษาผู้สัมผัสแมงกะพรุนเป็นองค์ความรู้ใหม่สำหรับประชาชนชาวไทย และเป็นความรู้ที่สำคัญมากในการลดความรุนแรงของการบาดเจ็บและอัตราการตายจากการสัมผัสแมงกะพรุนพิษ ในรายงานนี้ยังได้นำเสนอการรักษาเบื้องต้นเมื่อพบผู้ป่วยสัมผัสกับแมงกะพรุนพิษอีกด้วย