ความแปรปรวนของ HbA1c และความสัมพันธ์กับภาวะแทรกซ้อน ในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 อำเภอช้างกลาง จังหวัดนครศรีธรรมราช

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ความแปรปรวนของ HbA1c และเพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างความแปรปรวนของ HbA1c กับภาวะแทรกซ้อนในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ในอำเภอช้างกลาง จังหวัดนครศรีธรรมราช กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มารับบริการในอำเภอช้างกลาง จังหวันครศรีธรรมราช จำนวน 300 คน คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างใช้วิธีการเลือกแบบมีเกณฑ์จากฐานข้อมูลเวชระเบียนของโรงพยาบาลฯ ซึ่งเป็นข้อมูลทุติยภูมิที่จัดเก็บในระบบบริการสุขภาพ ตัวแปรที่ใช้ในการศึกษา ประกอบด้วย ตัวแปรอิสระได้แก่ ปัจจัยด้านลักษณะส่วนบุคคล เช่น อายุ เพศ ดัชนีมวลกาย เป็นต้น ปัจจัยด้านสุขภาพ ได้แก่ โรคร่วม ประวัติการใช้ยา ข้อมูลผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ เป็นต้น ส่วนตัวแปรตาม ได้แก่ ความแปรปรวนของ HbA1c วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ จำนวนร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สถิติเชิงอนุมาน ได้แก่ สถิติไคสแควร์ สถิติ Independent t-test สถิติค่าสหสัมพันธ์ของเพียร์สัน และสถิติการวิเคราะห์แบบพหุถดถอยลอจิสติก ผลการศึกษาพบว่า 1) ปัจจัยด้านลักษณะส่วนบุคคล และปัจจัยด้านสุขภาพ ได้แก่ ดัชนีมวลกายมากกว่าหรือเท่ากับ 23 kg/m² ภาวะ hypoglycemia/hyperglycemiccrisis การใช้ยา metformin ระดับนํ้าตาลในเลือดหลังอดอาหาร (Fasting blood sugar) และระดับ LDL มีความสัมพันธ์กับความแปรปรวนของ HbA1c ของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 อย่างมีนัยสำคัญที่ระดับ .05 โดยบ่งชี้ว่า กลุ่มที่มี BMI≥23 kg/m² มีโอกาสเกิดความแปรปรวนของ HbA1c สูงขึ้น 1.63 เท่า (Adjusted OR=1.63, 95% CI: 1.03-3.66, p=.046) ส่วนผู้ที่มีภาวะ hypoglycemia/hyperglycemic crisis มีโอกาสเกิดความแปรปรวนของ HbA1c สูงขึ้น 2.53 เท่า (Adjusted OR=2.53, 95% CI=1.10–5.83, p=.029) การใช้ยา metformin มีโอกาสเกิดความแปรปรวนของ HbA1c ลดลง 0.62 เท่า หรือร้อยละ 38 (Adjusted OR=0.62, 95% CI=0.50-0.81, p=.025) ผู้ที่มีระดับนํ้าตาลในเลือดหลังอดอาหารสูงขึ้นมีโอกาสเกิดความแปรปรวนของ HbA1c สูงขึ้น 1.12 เท่า (Adjusted OR=1.12, 95% CI=1.06-1.23, p=.005) และผู้ที่มีระดับ LDL สูงขึ้นมีโอกาสเกิดความแปรปรวนของ HbA1c สูงขึ้น 2.09 เท่า (Adjusted OR=2.09, 95% CI=1.03-4.23, p=.042) ส่วนตัวแปรอื่น ได้แก่ อายุ เพศ ระยะเวลาเป็นโรคเบาหวาน โรคหัวใจและหลอดเลือด และระดับ Triglyceride ไม่พบความสัมพันธ์ 2) ความแปรปรวนของ HbA1c มีความสัมพันธ์กับภาวะ hypoglycemia/hyperglycemic crisis (r=.450, p=.021) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05