แนวทางการส่งเสริมการเรียนรู้เพื่อสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับบุหรี่ไฟฟ้าสำหรับศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้ระดับอำเภอในพื้นที่จังหวัดนครพนม
คำสำคัญ:
การส่งเสริมการเรียนรู้, ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, บุหรี่ไฟฟ้า, ศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้ระดับอำเภอบทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาระดับความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับบุหรี่ไฟฟ้าของผู้เรียนในศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้ระดับอำเภอในพื้นที่จังหวัดนครพนม และเสนอแนวทางการส่งเสริมการเรียนรู้เพื่อสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับบุหรี่ไฟฟ้าสำหรับศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้ระดับอำเภอในพื้นที่จังหวัดนครพนม งานวิจัยนี้ใช้วิธีวิจัยแบบผสานวิธี แบ่งการวิจัยออกเป็น 2 ขั้นตอน ได้แก่ ขั้นตอนที่ 1 ศึกษาระดับความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับบุหรี่ไฟฟ้า กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้เรียนที่ลงทะเบียนเข้ารับการศึกษาในภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2567 ของศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้ระดับอำเภอในจังหวัดนครพนม จำนวน 404 คน ใช้เทคนิคการสุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน (Multi-stage Sampling) เครื่องมือการวิจัย เป็นแบบสอบถามประกอบด้วย 3 ตอน คือ 1) ข้อมูลส่วนบุคคล 2) ข้อคำถามความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับบุหรี่ไฟฟ้า 3) คำถามปลายเปิดสำหรับเสนอแนะเพิ่มเติม มีค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับเท่ากับ 0.891 สถิติที่ใช้วิเคราะห์ข้อมูล คือ ความถี่ และร้อยละ ขั้นตอนที่ 2 พัฒนาแนวทางการส่งเสริมการเรียนรู้ โดยนำข้อมูลจากขั้นตอนที่ 1 มามาจัดทำแนวทางการส่งเสริมการเรียนรู้ และนำร่างแนวทางไปขอความเห็นกับ กลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญ โดยกลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 11 คน ประกอบด้วยผู้บริหาร ครู และบุคลากรสังกัดสำนักงานส่งเสริมการเรียนรู้ประจำจังหวัดนครพนม ผู้ทำงานด้านการรณรงค์บุหรี่และบุหรี่ไฟฟ้า การศึกษานอกระบบหรือการศึกษาตลอดชีวิต และการสื่อสารสุขภาพ ซึ่งมีประสบการณ์ในแต่ละด้านไม่น้อยกว่า 2 ปี คัดเลือกกลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญด้วยวิธีเฉพาะเจาะจง เก็บข้อมูลผ่านการสนทนากลุ่มและวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการศึกษาพบว่า (1) ผู้เรียนในศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้ระดับอำเภอในพื้นที่จังหวัดนครพนมมีระดับความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับบุหรี่ไฟฟ้าอยู่ในระดับดีมาก (ร้อยละ 81.11) และ (2) แนวทางการส่งเสริมการเรียนรู้เพื่อสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับบุหรี่ไฟฟ้าสำหรับศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้ระดับอำเภอในพื้นที่จังหวัดนครพนม ประกอบด้วย หลักการ เป้าหมาย รูปแบบการส่งเสริมการเรียนรู้ เนื้อหาการเรียนรู้ สื่อการเรียนรู้ การประเมินผล และบทบาทของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
เอกสารอ้างอิง
กลุ่มพัฒนาระบบบริหาร กรมส่งเสริมการเรียนรู้กระทรวงศึกษาธิการ. (2566). พระราชบัญญัติส่งเสริมการเรียนรู้ พ.ศ. 2566. กรุงเทพฯ: ปิยมิตร มัลติมีเดีย
กองงานคณะกรรมการควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบ กรมควบคุมโรค. (2565). แผนปฏิบัติการด้านการควบคุมยาสูบแห่งชาติฉบับที่สาม พ.ศ. 2565-2570. กรุงเทพฯ: อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์.
กองงานคณะกรรมการควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบ. (2566). รายงานของคณะกรรมการศึกษาและจัดทำข้อเสนอเชิงนโยบายเกี่ยวกับมาตรการป้องกันและควบคุมการแพร่ระบาดบุหรี่ไฟฟ้าในประเทศไทย. นนทบุรี: กลุ่มสื่อสารและพัฒนาองค์กรกองงานคณะกรรมการควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบ กรมควบคุมโรค.
กองสุขศึกษา. (2561). ถึงเวลาพัฒนาสุขภาพเด็กไทย: แนวทางการสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพตามสุขบัญญัติแห่งชาติ. กรุงเทพฯ: สามเจริญพาณิชย์.
เกศินี สราญฤทธิชัย. (2564). ความรอบรู้ด้านสุขภาพ: แนวคิด ทฤษฎีและการประยุกต์ใช้. ขอนแก่น: ขอนแก่นการพิมพ์.
ด่านศุลกากรนครพนม. (2567). ด่านศุลกากรนครพนมจับกุมบุหรี่ต่างประเทศ เครื่องบุหรี่ไฟฟ้า นํ้ายาบุหรี่ไฟฟ้า หัวพ็อตบุหรี่ไฟฟ้า ปลั๊กไฟ สายชาร์จโทรศัพท์มือถือ สารบำรุงพืช และอื่น ๆ จำนวน 11 แฟ้มคดี มูลค่ารวม 261,149.31 บาท. สืบค้นจาก https://nakhonphanom.customs.go.th/cont_strc_simple_with_date.php?lang=th&top_menu=menu_homepage&ini_menu=&left_menu=menu_office_news¤t_id=142328324148505f4b464b46
ภาสกร เนตรทิพย์วัลย์. (2564). โปรแกรมสร้างเสริมความรอบรู้ทางสุขภาพเพื่อพัฒนาพฤติกรรมการป้องกันการสูบบุหรี่ในวัยรุ่นตอนต้นโดยประยุกต์การจัดการเรียนรู้แบบปรากฎการณ์เป็นฐาน (วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
เมธชนนท์ ประจวบลาภ, และสุรเชษฐ์ โพธิ์แสง. (2567). การลักลอบจำหน่ายบุหรี่ไฟฟ้ารอบสถานศึกษา: แนวทางสร้างความปลอดภัยสำหรับเด็กและเยาวชน. วารสารการสร้างเสริมสุขภาพไทย, 3(2), 153-160.
เมธชนนท์ ประจวบลาภ, ชนกนารถ บุญวัฒนะกุล, เจษฎากร อังกูลพัฒนาสุข, และฐาณิษา สุขเกษม. (2566). แนวทางการพัฒนาสื่อการเรียนรู้เพื่อสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ยาสูบของเด็กและเยาวชนในระบบการศึกษาและการศึกษานอกระบบ. กรุงเทพฯ: สถาบันยุวทัศน์แห่งประเทศไทย.
ศูนย์วิจัยและจัดการความรู้เพื่อการควบคุมยาสูบ. (2567). TRC Yearbook of Tobacco Control 2565-2566. กรุงเทพฯ: เจริญดีมั่นคงการพิมพ์.
สำนักงานประชาสัมพันธ์จังหวัดนครพนม. (2567). นครพนม One Team ลงนาม MOU โครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข. สืบค้นจาก https://thainews.prd.go.th/thainews/news/view/95848/?bid=1
สำนักงานส่งเสริมการเรียนรู้ประจำจังหวัดนครพนม. (2567). การดำเนินงานด้านการป้องกันยาเสพติดในสถานศึกษา สำนักงาน สกร. ประจำจังหวัดนครพนม. นครพนม: สำนักงานฯ.
Phetphum, C., Keeratisiroj, O., & Prajongjeep, A. (2025). Socio-ecological factors associated with e-cigarette susceptibility and current use among Thai adolescents. Addiction Research & Theory, 33(3), 213-222. doi: 10.1080/16066359.2024.2415571
U.S. Department of Health and Human Services. (n.d.). E-Cigarette, or Vaping, Products Visual Dictionary. Retrieved from https://www.cdc.gov/tobacco/basic_information/e-cigarettes/pdfs/ecigarette-or-vapingproducts-visual-dictionary-508.pdf
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารสุขภาพกับการจัดการสุขภาพ
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
