ปัจจัยทำนายความรอบรู้ด้านสุขภาพของผู้สูงอายุที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับนํ้าตาลในเลือดไม่ได้
คำสำคัญ:
ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, ผู้สูงอายุ, โรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับนํ้าตาลในเลือดไม่ได้บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาระดับความรอบรู้ด้านสุขภาพ และ 2) ศึกษาปัจจัยทำนายความรอบรู้ด้านสุขภาพของผู้สูงอายุที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับนํ้าตาลในเลือดไม่ได้ กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับนํ้าตาลในเลือดไม่ได้ อำเภอบางบ่อ จังหวัดสมุทรปราการ จำนวน 166 คน ได้มาจากการสุ่มแบบหลายขั้นตอน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือ 1) แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล 2) แบบสอบถามเกี่ยวกับด้านครอบครัว 3) แบบสอบถามเกี่ยวกับด้านสภาพแวดล้อม 4) แบบสอบถามเกี่ยวกับการเข้าร่วมกิจกรรมของชุมชน และ 5) แบบสอบถามเกี่ยวกับความรอบรู้ด้านสุขภาพ โดยผ่านการตรวจสอบเชิงเนื้อหาจากผู้ทรงคุณวุฒิจำนวน 5 ท่าน ได้ค่าอยู่ในช่วง .83 - .88 และทดสอบความเชื่อมั่นของแบบสอบถามความรอบรู้ด้านสุขภาพ 6 องค์ประกอบ คือ ทักษะด้านความรู้ ความเข้าใจได้ค่า KR 20 เท่ากับ .82 และทดสอบองค์ประกอบทักษะความรอบรู้การเข้าถึงข้อมูลสุขภาพ ทักษะการสื่อสาร ทักษะการตัดสินใจ การรู้เท่าทันสื่อการจัดการตนเอง โดยใช้ค่าสัมประสิทธิ์แอลฟ่าของครอนบาคเท่ากับ .82, .82, .84, .86 และ .88 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและการวิเคราะห์ถดถอยเชิงพหุคูณแบบทีละขั้นตอน ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มตัวอย่างมีความรอบรู้ด้านสุขภาพระดับพื้นฐานอยู่ในระดับปานกลาง (M=48.27, SD=8.88) จำนวนครั้งในการเข้าร่วมกิจกรรมชุมชนและรายได้สามารถทำนายความรอบรู้ด้านสุขภาพได้ร้อยละ 44.20 (R2=.442) การศึกษาครั้งนี้มีข้อเสนอแนะว่า พยาบาลหรือบุคคลากรในทีมสุขภาพควรให้ความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวานอย่างเป็นระบบ และให้ผู้ป่วยมีปฏิสัมพันธ์กันมากขึ้นทุกครั้งที่ผู้ป่วยมาร่วมกิจกรรมชุมชน
เอกสารอ้างอิง
กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. (2563). การเสริมสร้างและประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ. นนทบุรี: กองสุขศึกษากรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข.
กองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค. (2565). รายละเอียดตัวชี้วัดเพื่อกำกับติดตามคุณภาพบริการการดำเนินงานด้านโรคไม่ติดต่อ (โรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูง) ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2565. สืบค้นจาก https://ddc.moph.go.th/uploads/publish/1186620211005081047.pdf
กอบกุล มาดีคาน, นงนุช โอบะ, และปิ่นหทัย สุเมธาพร. (2562). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความรอบรู้ด้านสุขภาพของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้. วารสารการพยาบาลและสุขภาพ, 14(1), 1-15.
เกษดาพร ศรีสุวอ. (2564). การศึกษาความรอบรู้ด้านสุขภาพตามหลัก 3อ 2ส ของผู้สูงอายุโรคเบาหวานที่มารับบริการที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านแม่นนท์ ตำบลหนองไผ่ อำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี. วารสารการพยาบาลสุขภาพและการศึกษา, 4(2), 35-44.
จริยา นพเคราะห์, โรจนี จินตนาวัฒน์, และทศพร คำผลศิริ. (2563). ความรอบรู้ด้านสุขภาพและการจัดการตนเองในผู้สูงอายุที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2. พยาบาลสาร, 47(2), 251-261.
จิราภรณ์ อริยสิทธิ์. (2564). ความรอบรู้ด้านสุขภาพกับการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2. สวรรค์ประชารักษ์เวชสาร, 18(2), 142-155.
จันสุดา สืบพันธ์, เพลินพิศ บุญยมาลิก, และพัชราพร เกิดมงคล. (2564). ผลของโปรแกรมส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมสุขภาพ ของผู้สูงอายุโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้. วารสารสภากาชาดไทย, 14(1), 109-124.
ฉันท์ทิพย์ พลอยสุวรรณ, สุพร วงศ์ประทุม, ชวิศา รัตนกมลกานต์, พรรณี ปานเทวัญ, และฐานิตา พึ่งฉิ่ง. (2564). ปัจจัยที่มีผลต่อความรอบรู้ด้านสุขภาพของผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูงในชุมชนหนองปรือ จังหวัดสมุทรปราการ. วารสารการพยาบาลและการศึกษา, 14(2), 53-64.
มนตรี นรสิงห์, และสุทธิพันธ์ ถนอมพันธ์. (2562). ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพของผู้ป่วยที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดหรือความดันโลหิตกรณีศึกษาโรงพยาบาลนครพิงค์. วารสารโรงพยาบาลนครพิงค์, 10(1), 35-50.
วรารัตน์ ทิพย์รัตน. (2563). ปัจจัยทำนายความรอบรู้ด้านสุขภาพของผู้สูงอายุภาวะความดันโลหิตที่มีโรคร่วม จังหวัดตรัง. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้, 7(2), 26-38.
สุภาพ อารีเอื้อ, และพิชญ์ประอร ยังเจริญ. (2563). แบบประเมินสมรรถภาพการรู้คิด 6 ข้อ ฉบับภาษาไทย: การทดสอบคุณสมบัติทางจิตวิทยา. รามาธิบดีพยาบาลสาร, 26(2), 188-202.
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสมุทรปราการ. (2566). รายงานประจำปี 2560-2565. สืบค้นจาก https://spk.hdc.moph.go.th/hdc/main/index.php
อานนท์ สังขะพงษ์, ชนัญชิดาดุษฎี ทูลศิริ, และวรรณรัตน์ ลาวัง. (2563). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความรอบรู้ทางสุขภาพของญาติผู้ดูแลผู้ป่วยโรคเรื้อรังในชุมชน. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ, 37(2), 55-62.
American Diabetes Association Professional Practice Committee. (2022). Facilitating behavior change and well-being to improve health outcomes: Standards of Medical Care in Diabetes-2022. Diabetes Care, 45(1), S60-S82.
Best, John W. (1977). Research in Education. 3rd ed. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall, Inc.
International Diabetes Federation. (2021). IDF Diabetes Atlas. (10thed). International Diabetes Federation, Brussels. Retrieved from https://diabetesatlas.org/atlas/tenth-edition/
Nutbeam, D. (2008). The evolving Concept of health literacy. Social Science & Medicine, 67(12), 2072-2078.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2024 วารสารสุขภาพกับการจัดการสุขภาพ
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
