ภาวะหมดไฟและภาวะสุขภาพจิตของบุคลากรสาธารณสุข ระดับโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล จังหวัดสกลนคร หลังสถานการณ์การระบาดรุนแรงของโรคโควิด 19
คำสำคัญ:
ภาวะหมดไฟ, ภาวะสุขภาพจิต, บุคลากรสาธารณสุขบทคัดย่อ
การวิจัยนี้เป็นการศึกษาเชิงพรรณนา มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาระดับภาวะหมดไฟและภาวะสุขภาพจิตของบุคลากรสาธารณสุขระดับโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลที่ปฏิบัติในเขตจังหวัดสกลนคร และเพื่อหาแนวทางส่งเสริมป้องกันภาวะหมดไฟและสุขภาพจิต เก็บข้อมูลในช่วงมีนาคม-มิถุนายน ปี 2566 ทำการศึกษาสองระยะ ระยะแรก ทำการสุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน ได้กลุ่มตัวอย่างจำนวน 274 คน เก็บข้อมูลด้วยแบบประเมินภาวะหมดไฟ และแบบประเมินภาวะสุขภาพจิต วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วย ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ระยะที่สอง สุ่มกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง จำนวน 25 คน เก็บข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึกและการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการศึกษาพบว่า บุคลากรส่วนใหญ่มีคะแนนภาพรวมภาวะหมดไฟในระดับตํ่า แต่เมื่อพิจารณารายด้าน พบว่า ด้านความอ่อนล้าทางอารมณ์ ระดับตํ่า ร้อยละ 86.5 ด้านการลดความเป็นบุคคล ระดับตํ่า ร้อยละ 82.5 ด้านความสำเร็จส่วนบุคคลระดับสูง ร้อยละ 61.0 ภาวะสุขภาพจิตโดยจำแนกเป็น ภาวะซึมเศร้า ความวิตกกังวล และมีความเครียด ส่วนใหญ่อยู่ในระดับปกติ ร้อยละ 62.8, 57.3 และ 90.5 ตามลำดับ สำหรับแนวทางในการส่งเสริมสุขภาพจิตและการป้องกันภาวะหมดไฟในการทำงานได้แก่ ความสามารถด้านการปรับตัวต่อสถานการณ์วิกฤติของชีวิต การสนับสนุนอย่างต่อเนื่องจากระบบงานสาธารณสุข การส่งเสริมการทำงานเป็นทีมและสร้างสิ่งแวดล้อมที่ดีในการทำงานการสื่อสารในองค์กรที่ดีและรับฟังข้อเสนอแนะจากผู้ทำงาน การมองเห็นคุณค่าของคนที่ทำงานร่วมกัน และการสนับสนุนความก้าวหน้าทางวิชาชีพอย่างเป็นธรรม ความสามารถในการปรับตัวภาวะวิกฤติชีวิต การสนับสนุนจากระบบสาธารณสุข การทำงานเป็นทีม การสื่อสารที่ดี การสนับสนุนความก้าวหน้าในวิชาชีพ
เอกสารอ้างอิง
กชามาส วิชัยดิษฐ์, อารยา ประเสริฐชัย, และปกกมล เหล่ารักษาวงษ์. (2565). ภาวะหมดไฟในการทำงานของบุคลากรทางการแพทย์โรงพยาบาลของรัฐในจังหวัดชุมพร. วารสารสุขภาพจิตแห่งประเทศไทย, 30(3), 211-221.
กรมควบคุมโรค. (2563). ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง ชื่อและอาการสำคัญของโรคติดต่ออันตราย (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2563. สืบค้นจาก https://ddc.moph.go.th/uploads/files/15620220926033355.PDF
กรมสุขภาพจิต. (2565). Mental health check in. สืบค้นจาก https://checkin.dmh.go.th/dashboards/dash01
กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข. (2563). คู่มือการปฏิบัติงานทีมช่วยเหลือเยียวยาจิตใจผู้ประสบภาวะวิกฤตในกรณีการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19). สืบค้นจาก https://www.dmh.go.th/covid19/pnews/view.asp?id=1
กองยุทธศาสตร์และแผนงาน กระทรวงสาธารณสุข. (2565). รายงานข้อมูลบุคลากรสาธารณสุข ปี 2565. เขตสุขภาพที่ 8. (2022). Covid 19. สืบค้นจาก https://r8way.moph.go.th/r8way/covid-19
ณัฐนันท์ ฤทธิ์สำเร็จ, ธีระวุธ ธรรมกุล และ ปกกมล เหล่ารักษาวงษ์. (2565). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับภาวะหมดไฟในการทำงานของบุคลากรในโรงพยาบาลเอกชน อำเภอเมืองชลบุรี จังหวัดชลบุรี. วารสารสาธารณสุขมหาวิทยาลัยบูรพา, 17(1), 87-99.
ทิพรัตน์ บำรุงพนิชถาวร, วัลลภ ใจดี, เอมอัชฌา วัฒนบุรานนท์ และนิภา มหารัชพงศ์. (2564). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อภาวะหมดไฟในการทำงานของผู้ปฏิบัติงานในโรงพยาบาลชุมชนในสถานการณ์การแพร่ระบาดของ Covid-19. วารสารสาธารณสุข มหาวิทยาลัยบูรพา, 17(1), 100-110.
นครินทร์ ชุนงาม. (2563). สุขภาพจิตและภาวะหมดไฟในการทำงานของแพทย์ในโรงพยาบาลทั่วไปและโรงพยาบาลชุมชน จังหวัดนครราชสีมา. วารสารสุขภาพจิตแห่งประเทศไทย, 28(4), 348-359.
นฤมล สุธีรวุฒิ. (2558). ภาวะหมดไฟ: ปัจจัยที่เกี่ยวข้องและแนวทางในการป้องกัน. วารสารการวัดผลการศึกษา, 32(91), 16-25.
นันทาวดี วรวสุวัส. (2564). การพัฒนารูปแบบการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันทางใจ ป้องกันภาวะหมดไฟ ดูแลใจคนทำงานสำหรับเจ้าหน้าที่สาธารณสุขเขตสุขภาพที่ 7 (EPI-BP Model). วารสารวิจัยและพัฒนาระบบสุขภาพ, 13(2), 603-613.
นิตยา เพ็ญศิรินภา. (2566). ภาวะเหนื่อยล้าจากงานของบุคลากรด้านสุขภาพโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล จังหวัดนนทบุรีในช่วงโรคโควิด 19 ระบาด. วารสารสภาการสาธารณสุขชุมชน, 9(1), 84-96.
ปุญญพัฒน์ ไชยเมล์. (2556). การกำหนดขนาดตัวอย่างสำหรับการวิจัยเชิงพรรณนาในงานสาธารณสุข. วารสารมหาวิทยาลัยทักษิณ, 16(2), 9-18.
สุรศักดิ์ มุลศรีสุข, พงศ์ศักดิ์ ธรรมกุลศักดิ์, ฉันทนา เคหะ, วรภัทร์ รัตอาภา, ณัฏฐา สายเสวย, และจุฑาวดี หล่อตระกูล. (2566). ความเครียดและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความเครียดในบุคลากรทางการแพทย์ด่านหน้าที่ปฏิบัติงานในช่วงการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ในประเทศไทย. วชิรสารการพยาบาล, 25(1), 15-25.
เอกลักษณ์ แสงศิริรักษ์, และสิรินรัตน์ แสงศิริรักษ์. (2563). ความเครียดและอารมณ์เศร้าของบุคลากรทางการแพทย์ในช่วงการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019. วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย, 65(4), 400-408.
Apisarnthanarak, A., Apisarnthanarak, P., Siripraparat, C., Saengaram, P., Leeprechanon, N., & Weber, D. J. (2020). Impact of anxiety and fear for COVID-19 toward infection control practices among Thai healthcare workers. Infection Control & Hospital Epidemiology, 41(9), 1093-1094.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), 77-101.
Maslach, C., & Jackson, S. E. (1986). Maslach burnout inventory manual (2nded.). Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press.
Maslach, C., & Leiter, M. P. (2016). Understanding the burnout experience: recent research and its implications for psychiatry. World psychiatry, 15(2), 103-111.
Oei, T. P., Sawang, S., Goh, Y. W., & Mukhtar, F. (2013). Using the Depression Anxiety Stress Scale 21 (DASS-21) across cultures. International Journal of Psychology, 48(6), 1018-1029. doi: 10.1080/00207594.2012.755535
Thatrimontrichai, A., Weber, D. J., & Apisarnthanarak, A. (2021). Mental health among healthcare personnel during COVID-19 in Asia: A systematic review. Journal of the Formosan Medical Association, 120(6), 1296-1304.
Tunthanathip, S., Laeheem, K., Buayom, P., Khwanthong, V., & Osotpromma, C. (2021). Lockdown stress and burnout of public health personnel during the coronavirus disease 2019 outbreak in Southern Thailand. Nursing and Midwifery Studies, 10(3), 181-187.
World Health Organization. (2019). Burnout an occupational phenomenon: International classification of diseases. Retrieved from https://www.who.int/news/item/28-05-2019-burn-out-anoccupational-phenomenon-internationalclassification-of-diseases
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2024 วารสารสุขภาพกับการจัดการสุขภาพ

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
