การสังเคราะห์ชุมชนต้นแบบเพื่อสร้างความผาสุกของผู้สูงอายุในสังคมสูงวัยของชีวิตปกติวิถีหน้า ด้วยนวัตกรผู้สูงอายุ
คำสำคัญ:
ชุมชนต้นแบบ, นวัตกรผู้สูงอายุ, สมรรถภาพทางกาย, ภาวะเปราะบาง, ความรอบรู้, ความผาสุกบทคัดย่อ
การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมเพื่อสังเคราะห์ชุมชนต้นแบบเพื่อสร้างความผาสุกของผู้สูงอายุด้วยนวัตกรผู้สูงอายุและเปรียบเทียบสมรรถภาพทางกาย การรับรู้ภาวะเปราะบาง ความรอบรู้สมุนไพรพื้นบ้านและความผาสุกก่อนและหลังพัฒนาชุมชนต้นแบบ กลุ่มตัวอย่างเป็นนวัตกรผู้สูงอายุ 30 คน เครื่องมือวิจัยเป็นแบบสอบถามและแบบสัมภาษณ์เชิงลึก สถิติวิเคราะห์ ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานและ paired t-test ข้อมูลเชิงคุณภาพใช้การวิเคราะห์เนื้อหาผลวิจัยพบว่ากลุ่มตัวอย่างเป็นเพศหญิง ส่วนใหญ่อายุ 60-69 ปี จบประถมศึกษา มีที่อยู่อาศัยเป็นของตนเองแบบครอบครัวเดี่ยว รายได้ 2,501-10,000 บาท ผลสังเคราะห์ชุมชนต้นแบบพบว่าลักษณะสำคัญของนวัตกรผู้สูงอายุ คือ ใช้ภาวะผู้นำชักชวนสมาชิกให้เข้าร่วมกิจกรรมต่อเนื่องเรียนรู้เร็วและเปิดใจรับการเปลี่ยนแปลง คิดริเริ่มหรือต่อยอดสิ่งใหม่แบบก่อรายได้ ผู้เกี่ยวข้องที่ผลักดันให้นวัตกรทำบทบาทหน้าที่ได้อย่างชัดเจน คือ ผู้นำท้องถิ่นและบุคลากรสุขภาพ เกิดหลักสูตรนวัตกรผู้สูงอายุ 30 ชั่วโมง โครงสร้างบริหารศูนย์เรียนรู้ผู้สูงอายุประกอบด้วยทีมกรรมการที่จัดกิจกรรมเพื่อคงไว้ซึ่งการมีส่วนร่วมของสมาชิกและประสานผู้บริหารท้องถิ่นเพื่อบรรจุโครงการและกิจกรรมในแผนพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุระดับตำบล หลังพัฒนาชุมชนต้นแบบพบว่านวัตกรผู้สูงอายุมีค่าความดันโลหิต ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อความรอบรู้สมุนไพรพื้นบ้านโดยรวมและระดับความผาสุกด้านการรับประทานอาหาร การนอนหลับ คุณค่าต่อตนเองคุณค่าต่อสังคมและระดับความผาสุกโดยรวมเปลี่ยนแปลงอย่างมีนัยสำคัญ
เอกสารอ้างอิง
กัตติกา ธนะขว้าง, นงนุช โอบะ, กชพร เขื่อนธนะ, จิราพร มงคลประเสริฐ, จินตนา รัตนวิฑูรย์, และถาวร ล่อกา. (2555). เครือข่ายทางสังคม การเกื้อหนุนทางสังคม และความผาสุกของผู้สูงอายุวัยปลายในเขตภาคเหนือประเทศไทย. นครราชสีมา: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี.
ชวภณ พุ่มพงษ์, และทัศพร ชูศักดิ์. (2565). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการใช้ยาสมุนไพรในการดูแลสุขภาพตนเองของผู้สูงอายุ ในตำบลทองเอน อำเภออินทร์บุรี จังหวัดสิงห์บุรี. วารสารวิจัยและพัฒนา วไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ สาขาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, 17(2), 89-103.
ชานุวัฒน์ รัตนวงศ์, และณัฐพงศ์ บุญเหลือ. (2565). การบริหารจัดการในการดูแลผู้สูงอายุภายในชุมชน:กรณีศึกษา เทศบาลตำบลเขาพระงาม อำเภอเมือง จังหวัดลพบุรี. วารสารรามคำแหง ฉบับรัฐประศาสนศาสตร์, 5(2), 359-383.
ชัยพัฒน์ พุฒิซ้อน, และกันตพัฒน์ พรศิริวัชรสิน. (2561). แนวทางการแก้ไขปัญหาสังคมผู้สูงอายุของประเทศไทย. วารสารเครือข่ายส่งเสริมการวิจัยทางมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 1(1), 25-36.
ปณดา รามไพบูลย์, ระวิวรรณ์ เจริญทรัพย์, รัชนี สรรเสริญ, และพิษณุรักษ์ กันทวี. (2561). การศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมการพัฒนาความรอบรู้ทางสุขภาพ ในการใช้สมุนไพรและผลิตภัณฑ์สมุนไพรของผู้สูงอายุที่ป่วยด้วยโรคความดันโลหิตสูง อำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย. เชียงรายเวชสาร, 10(1), 81-92.
ภัทรนันท์ อุ่นอ่อน. (2564). แนวทางการพัฒนาความสุขของผู้สูงอายุในจังหวัดนครปฐม (วิทยานิพันธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยศิลปากร, กรุงเทพฯ.
ภัทรา ซูริค, เพ็ญโพยม เชยสมบัติ, จินตนา สินธุสุวรรณ, และประเสริฐ ศรีนวล. (2563). สถานการณ์ผู้สูงอายุไทยในอำเภอเมืองจังหวัดเพชรบุรี. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี, 10(3), 16-24.
พรพรรณ มนสัจจกุล, รุ่งนภา ประยูรศิริศักดิ์, มัลลิกา มากรัตน์. (2564). การส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุโดยการมีส่วนร่วมของชุมชนแม่นนท์ ตำบลหนองไผ่ อำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี. วารสารสังคมศาสตร์และมานุษยวิทยาเชิงพุทธ, 6(9), 32-49.
มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย. (2564). สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ.2564. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้ง.
วนิดา ดุรงค์ฤทธิชัย, สัณฐิตาพร กลิ่นทอง, รัชดาวัลย์ จิตรพรกุลวศิน, กิติศักดิ์ รุจิกาญจนรัตน์, ณฐกร นิลเนตร, และประเสริฐ ศรีนวล. (2565). การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมเพื่อพัฒนาศูนย์เรียนรู้นวัตกรรม บนฐานภูมิปัญญาสู่การยกระดับคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ ในตำบลหัวสะพานและตำบลวังตะโก อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบุรี. วารสารสุขภาพกับการจัดการสุขภาพ, 8(1), 233-241.
ศิวพร ละม้ายนิล. (2561). การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมเพื่อพัฒนารูปแบบการเสริมสร้างศักยภาพนักวิจัยชุมชน อำเภอปากพลี จังหวัดนครนายก (ดุษฎีนิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต). มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, กรุงเทพฯ.
สมเกียรติ วรเดช, ปุญญพัฒน์ ไชยเมล์, เรณู สะแหละ, และยุวดี กองมี. (2558). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมการใช้สมุนไพรในการดูแลตนเองของอาสาสมัครประจำหมู่บ้าน อำเภอกงหรา จังหวัดพัทลุง. วารสารวิชาการสาธารณสุข, 24(1), 50-59.
สิทธิพรร์ สุนทร, วัชรินทร์ สุทธิศัย, และพงษ์ศักดิ์ ซิมมอนด์ส. (2561). รูปแบบความสุขของผู้สูงวัยในจังหวัดมหาสารคาม. มหาสารคาม: มหาวิทยาลัย ราชภัฏมหาสารคาม
สุกิจ ไชยชมพู. (2555). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการใช้สมุนไพรรักษาโรคของประชาชนในเขต 11 กระทรวงสาธารณสุข. วารสารเกื้อการุณย์, 19(2), 60-74.
สุพรรณี ใจดี, และศิริพันธ์ สาสัตย์. (2560). การศึกษาภาวะเปราะบางของผู้สูงอายุในชุมชนกรุงเทพมหานคร. วารสารแพทย์นาวี, 44(3), 117-135.
อนันต์ อนันตกูล. (2560). สังคมสูงวัย…ความท้าทายประเทศไทย. สืบค้นจาก http://legacy.orst.go.th/wp-content/uploads/2017/12/%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%A1%E0%B8%AA%E0%B8%B9%E0%B8%87%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%A23.pdf
อรทัย พงษ์แก้ว. (2561). การศึกษาสถานการณ์และรูปแบบการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุในชุมชน: การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ. วารสารโรงพยาบาลสกลนคร, 21(1), 151-162.
อัมรา ธำรงทรัพย์, ปิยมณฑ์ พฤกษชาติ, และเตือนใจ ศรีประทุม. (2561). การวิจัยและพัฒนารูปแบบการจัดกิจกรรมสร้างเสริมสมรรถภาพการทำหน้าที่ทางกายสำหรับผู้สูงอายุกลุ่มติดสังคมในเขตองค์การบริหารส่วนตำบลหนองตาไก้. วารสารสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 ขอนแก่น, 25(3), 42-55.
Maxwell, J.A. (2013) Qualitative Research Design: An Interactive Approach. United States of America: Sage.
World Health Organization. (2002). Active Ageing: A Policy Framework. Retrieve from https://extranet.who.int/agefriendlyworld/wp-content/uploads/2014/06/WHOActive-Ageing-Framework.pdf
World Health Organization. (2019). Decade of Healthy Aging 2020-2030. Retrieve from https://www.who.int/docs/default-source/documents/decade-of-health-ageing/decade-healthy-ageing-updatemarch-2019.pdf?sfvrsn=5a6d0e5c_2
Zaidi, A. (2014). Enabling environments for active and healthy ageing in EU countries. Gerontechnology, 12(4), 201-208.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2024 วารสารสุขภาพกับการจัดการสุขภาพ

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
