การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมเพื่อพัฒนาศูนย์เรียนรู้นวัตกรรมบนฐานภูมิปัญญาสู่การยกระดับคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุในตำบลหัวสะพานและตำบลวังตะโก อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบุรี

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาบริบทของคุณภาพชีวิต ความสามารถในการเข้าถึงบริการสุขภาพและสังคมและความรอบรู้ภูมิปัญญาสมุนไพรของผู้สูงอายุและ 2) พัฒนาศูนย์เรียนรู้นวัตกรรมผู้สูงอายุบนฐานภูมิปัญญาสู่การยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุตำบลหัวสะพานและตำบลวังตะโก อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบุรี กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุในตำบลหัวสะพานและตำบลวังตะโก จำนวน 300 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยได้แก่ แบบสอบถามและแบบสัมภาษณ์เชิงลึก โดยใช้สถิติวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณ ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานและ paired t-test และข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา ร่วมกับการวิเคราะห์แก่นสาร และการตรวจสอบข้อมูล

ผลการวิจัยพบว่า คุณภาพชีวิตโดยรวมของผู้สูงอายุอยู่ระดับปานกลาง ( = 23.89, S.D. 4.21) ความสามารถในการเข้าถึงบริการสุขภาพและสังคมอยู่ระดับปานกลาง ( = 3.03, S.D. 0.42) และความรอบรู้ภูมิปัญญาสมุนไพรของผู้สูงอายุอยู่ระดับพอใช้ ( = 67.82, S.D. 0.99) สร้างรูปแบบการพัฒนาศูนย์เรียนรู้นวัตกรรมผู้สูงอายุบนฐานภูมิปัญญา โดยใช้หลัก SITCOM-เพชรหัววัง หลังพัฒนาศูนย์เรียนรู้นวัตกรรมผู้สูงอายุบนฐานภูมิปัญญาพบว่าคุณภาพชีวิตโดยรวมของผู้สูงอายุและความสามารถเข้าถึงบริการสุขภาพและสังคมสูงขึ้นอย่างไม่มีนัยสำคัญทหางสถิติ ขณะที่ด้านสวัสดิการสังคมและสุขภาพและความรอบรู้ด้านภูมิปัญญาสมุนไพรสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ (p 0.001) โดยมิติที่พบว่ามีนัยสำคัญ คือ มิติความเข้าใจข้อมูล และมิติการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพตนเอง

ในการวิจัยครั้งต่อไปควรมีการให้ความหมายและสรุปประเด็นสำคัญของนวัตกร นวัตกรรมและศูนย์เรียนรู้นวัตกรรมผู้สูงอายุเพื่อนำไปกำหนดวิธีพัฒนาศักยภาพผู้เกี่ยวข้องให้บรรลุคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ