โกฐหัวบัวและหัวกระเทียม : สมุนไพรที่ใช้แทนกันได้ตามทฤษฎีการแพทย์แผนไทย
คำสำคัญ:
โกฐหัวบัว, กระเทียม, สมุนไพรใช้แทนกันบทคัดย่อ
ตามตำราการแพทย์แผนไทยระบุว่ากระเทียม (Allium sativum L.) มีสรรพคุณเสมอกับโกฐหัวบัว (Ligusticum sinense Oliv. cv. chuanxiong) สามารถนำมาใช้แทนกันได้ เนื่องจากโกฐหัวบัวเป็นเครื่องยาที่ต้องนำเข้าจากต่างประเทศ จากการทบทวนวรรณกรรมเกี่ยวกับสรรพคุณสมุนไพร องค์ประกอบทางเคมีและฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของสมุนไพร พบว่า โกฐหัวบัวและกระเทียมมีสารสำคัญที่คล้ายกัน คือ สารกลุ่มน้ำมันหอมระเหย โดยโกฐหัวบัวมีสารกลุ่ม Anhydride, Phenolic acids และสารกลุ่ม Phthalide lactones ส่วนกระเทียมมีสารกลุ่ม Sulfur ถึงแม้ว่าการใช้ตามตำรายาไทย สมุนไพรทั้งสองชนิดจะมีสรรพคุณในการขับลม และมีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาในการต้านอนุมูลอิสระและต้านการอักเสบที่คล้ายกัน แต่จากการทบทวนวรรณกรรมพบว่าฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาดังกล่าวเกิดจากองค์ประกอบทางเคมีที่ต่างชนิดกัน ดังนั้น หากต้องการใช้สมุนไพรทั้งสองชนิดนี้แทนกันควรมีการศึกษาเปรียบเทียบองค์ประกอบทางเคมีและฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของสมุนไพรทั้งสองชนิด เพื่อเป็นข้อมูลสนับสนุนการใช้แทนกันได้ของสมุนไพรทั้งสองชนิดต่อไป
เอกสารอ้างอิง
คณะกรรมการคุ้มครองและส่งเสริมภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย. (2552). ตำราอ้างอิงยาสมุนไพรไทย เล่ม 1. เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในมหามงคลสมัยที่ทรงครองสิริราชสมบัติครบ 60 ปี, พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพมหานคร: บริษัทอมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน).
จันคนา บูรณะโอสถ, ปนัดดา พัฒนวศิน, ภัทราวดี เหลืองธุวปราณีต, ปกรณ์ คามวุฒิ และอุทัย โสธนะพันธุ์. (2559). การวิเคราะห์หาองค์ประกอบของสารหอมระเหยจากเครื่องยาในพิกัดเนาวโกฐด้วยวิธีโครมาโท-กราฟีแบบแก๊ส-แมสสเปกโทรเมทรี. ไทยไภษัชยนิพนธ์, 11(2), 45-60.
จันทร์กระจ่าง สีห์สรรพสวัสดิ์. (2546). สมุนไพรไทยมรดกจากบรรพชน. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพมหานคร:สำนักพิมพ์ภูมิปัญญา.
ชยันต์ พิเชียรสุนทร, ศุภชัย ติยวรนันท์ และวิเชียร จีรวงส์. (2555). คู่มือเภสัชกรรมไทย เล่ม 6. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์อมรินทร์.
ภรภัทร ตั้งงวรกิตติ์ และรังสินี โสธรวิทย์. (2554). ปัจจัยที่มีผลต่อสมบัติการต้านอนุมูลอิสระและสมบัติ การต้านเชื้อแบคทีเรียของสารสกัดจากกระเทียม. การประชุมวิชาการ ครั้งที่ 8, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์วิทยาเขตกำแพงแสน จ.นครปฐม.
วุฒิ วุฒิธรรมเวช. (2537). ยาสมุนไพรในสาธารณสุขมูลฐาน. พิมพ์ครั้งที่ 1. โรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก.
Bozin, B., Mimica-Dukic, N., Samojlik, I., Goran, A., & Igic, R. (2008). Phenolics as antioxidants in garlic (Allium sativum L., Alliaceae). Food chemistry, 111(4), 925-929.
Chang, X.L., Jiang, Z.Y., Ma, Y.B., Zhang, X.M., Tsim, K.W., & Chen, J.J. (2009). Two new compounds from the roots of Ligusticum chuanxiong. Journal of Asian natural products research, 11(9), 805-810.
Chang, X.L., Ma, Y.B., Zhang, X.M., Jiang, Z.Y., & Chen, J.J. (2007). Studies on chemical constituents of rhizomes of Ligusticum chuanxiong. Journal of Chinese materia medica, 32(15), 1533-1536.
Department of Medical Sciences, Ministry of Public Health. Thai Herbal Pharmacopoeia 2019. Volume II. Bangkok: The Agricultural Co-operative Federation of Thailand.,Ltd; 2019.
Eidi, A., Eidi, M., & Esmaeili, E. (2006). Antidiabetic effect of garlic (Allium sativum L.) in normal and streptozotocin-induced diabetic rats. Phytomedicine, 13(9-10), 624-629.
Huang, J., Lu, X.Q., Zhang, C., Lu, J., Li, G.Y., Lin, R.C., & Wang, J.H. (2013). Anti-inflammatory ligustilides from Ligusticum chuanxiong Hort. Fitoterapia, 91, 21-27. doi: 10.1016/j. fitote.2013.08.013.
Lawal, B., Shittu, O.K., Oibiokpa, F.I., Mohammed, H., Umar, S.I., & Haruna, G.M. (2016). Antimicrobial evaluation, acute and subacute toxicity studies of Allium sativum. Journal of Acute Disease, 5(4), 296-301.
Lawson, L.D., Wang, Z.Y.J., & Hughes, B.G. (1991). Identification and HPLC quantitation of the sulfides and dialk (en) yl thiosulfinates in commercial garlic products. Planta medica, 57(04), 363-370.
Liu, X., Li, X., Ji, S., Cui, X., & Li, M. (2016). Screening of bioactive ingredients in Ligusticum chuanxiong Hort for protection against myocardial ischemia. Cellular Physiology and Biochemistry, 40(3-4),770-780.
Prati, P., Henrique, C.M., Souza, A.S.D., Silva, V.S.N.D., & Pacheco, M.T.B. (2014). Evaluation of allicin stability in processed garlic of different cultivars. Food Science and Technology, 34(3), 623-628.
Ren, D.C., Yang, N.Y., Qian, S.H., Xie, N., Zhou, X.M., & Duan, J.A. (2007). Chemical study on aerial parts of Ligusticum chuanxiong. Journal of Chinese materia medica, 32(14), 1418.
Ross, Z.M., O’Gara, E.A., Hill, D.J., Sleightholme, H.V., & Maslin, D.J. (2001). Antimicrobial properties of garlic oil against human enteric bacteria: evaluation of methodologies and comparisons with garlic oil sulfides and garlic powder. Applied and environmental microbiology, 67(1), 475-480.
Shao, X., Sun, C., Tang, X., Zhang, X., Han, D., Liang, S., & Fang, H. (2020). Anti-Inflammatory and Intestinal Microbiota Modulation Properties of Jinxiang Garlic (Allium sativum L.) Polysaccharides toward Dextran Sodium Sulfate-Induced Colitis. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 68(44), 12295-12309.
Wei, Q., Yang, J., Ren, J., Wang, A., Ji, T., & Su, Y. (2014). Bioactive phthalides from Ligusticum sinense Oliv cv. Chaxiong. Fitoterapia, 93, 226-232.
Xiao, Y.Q., Li, L.I., You, X.L., Taniguchi, M., & Baba, K. (2002). Studies on chemical constituents of the rhizomae of Ligusticum chuanxiong. Journal of Chinese materia medica, 27(7), 519-522.
Yang, J., Feng, X.L., Yu, Y., Wang, Q., Zou, J., Wang, C.X., Mu, Z.Q., Yao, X.S., & Gao, H. (2016). Novel phthalide derivatives identified from Ligusticum chuanxiong. Chinese medicine, 11(1), 1-7. doi: 10.1186/s13020-016-0080-2.
Yuan, J.F., Zhang, Z.Q., Fan, Z.C., & Yang, J.X. (2008). Antioxidant effects and cytotoxicity of three purified polysaccharides from Ligusticum chuanxiong Hort. Carbohydrate Polymers, 74(4), 822-827.
