ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการดำเนินงานคุ้มครองผู้บริโภคของ อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในจังหวัดนครศรีธรรมราช
คำสำคัญ:
อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน, ความรู้ในงานคุ้มครองผู้บริโภค, การดำเนินงานคุ้มครองผู้บริโภคบทคัดย่อ
การวิจัยเชิงสำรวจครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยคุณลักษณะส่วนบุคคล ความรู้ใน งานคุ้มครองผู้บริโภค และปัจจัยสนับสนุนด้านการปฏิบัติงานกับการดำเนินงานคุ้มครองผู้บริโภคของอาสาสมัคร สาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) จังหวัดนครศรีธรรมราช ประชากรที่ศึกษา คือ อสม. จังหวัดนครศรีธรรมราช จำนวน 28,499 คน สุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน ได้ตัวอย่าง อสม.ที่ศึกษา จำนวน 553 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสอบถามความรู้ในงานคุ้มครองผู้บริโภค ปัจจัยสนับสนุนการปฏิบัติงาน และการดำเนินงานคุ้มครองผู้บริโภค ที่มี ค่าความเที่ยง 0.87, 0.88 และ 0.89 ตามลำดับ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล คือ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบน มาตรฐาน การทดสอบไคสแควร์ และสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เพียร์สัน ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็น เพศหญิง มีอายุเฉลี่ย 47.4 ปี มีอาชีพเกษตรกรรม ร้อยละ 45.8 มีรายได้เฉลี่ย 8,598.19 บาท จบการศึกษาระดับประถม ศึกษา สถานภาพสมรสคู่ นับถือศาสนาพุทธ ระยะเวลาในการดำรงตำแหน่งเฉลี่ย 11.4 ปี มีความรู้ในงานคุ้มครอง ผู้บริโภคอยู่ในระดับต่ำ มีปัจจัยสนับสนุนด้านการปฏิบัติงานและการดำเนินงานคุ้มครองผู้บริโภคอยู่ในระดับปานกลาง ปัจจัยคุณลักษณะส่วนบุคคล ได้แก่ การนับถือศาสนา ระยะเวลาในการดำรงตำแหน่ง อายุ มีความสัมพันธ์เชิงบวกกับ การดำเนินงานคุ้มครองผู้บริโภคของ อสม.อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ปัจจัยสนับสนุนด้านการปฏิบัติงาน มีความสัมพันธ์เชิงบวกกับการดำเนินงานคุ้มครองผู้บริโภคของ อสม.อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ข้อเสนอแนะ ที่ได้จากการวิจัยครั้งนี้ คือ ควรส่งเสริมให้ อสม. ให้คำแนะนำแก่ผู้บริโภคเกี่ยวกับการเลือกซื้อเครื่องสำอาง วัตถุมีพิษ อันตราย การเผยแพร่ความรู้ และสนับสนุนการพัฒนาภาวะผู้นำเพื่อให้เกิดการรวมกลุ่มในชุมชน เกิดการพึ่งพาตนเอง
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงสาธารณสุข. (2550). หลักสูตรฝึกอบรม มาตรฐานอาสาสมัครสาธารณสุข (อสม.) ปีพุทธศักราช 2550. กรุงเทพมหานคร: เรดิเอชั่น. กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ
กระทรวงสาธารณสุข. (2554). คู่มือ อสม. ยุคใหม่. กรุงเทพมหานคร: ชุมนุม สหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
กองสนับสนุนภาคประชาชน กระทรวงสาธารณสุข (2553). หลักสูตรการอบรมฟื้นฟูความรู้อาสาสมัคร สาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ปีพุทธศักราช 2553. กรุงเทพมหานคร: สำนักกิจการโรงพิมพ์ องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก.
กองสนับสนุนภาคประชาชน กระทรวงสาธารณสุข. (2553). โครงการส่งเสริม อสม. เชิงรุก ปี 2552. นนทบุรี: กองสนับสนุนภาคประชาชน.
กองสนับสนุนภาคประชาชน กระทรวงสาธารณสุข. (2553). ทิศทางสุขภาพภาคประชาชนในวันอาสาสมัคร สาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ปี 2553. นนทบุรี: กอง สนับสนุนภาคประชาชน.
ขวัญฤทัย พรรณวิจารณ์. (2543). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อ การปฏิบัติงานของหัวหน้างานสุขาภิบาลและ อนามัยสิ่งแวดล้อม เทศบาลเมือง (วิทยานิพนธ์ ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต (สาธารณสุขศาสตร์) สาขาวิชาเอกบริหารสาธารณสุข). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยมหิดล.
คณิต หนูพลอย. (2553). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการ ปฏิบัติงานของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำ หมู่บ้านจังหวัดพัทลุง (วิทยานิพนธ์ปริญญาวิทยา ศาสตรมหาบัณฑิต สาขาการจัดการระบบสุขภาพ) กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยทักษิณ.
จรรยา รัตนวิภา, และอุทิศ จิตเงิน. (2547). การประเมิน ความเข้มแข็งของชุมชนในการจัดกระบวน การพัฒนาระบบสุขภาพ ภาคประชาชน. วารสาร สุขภาพภาคประชาชน ภาคเหนือ, 18(2), น.19-23.
จีรภา สุขสวัสดิ์. (2547). ปัจจัยที่สัมพันธ์กับการมี ส่วนร่วมในการปฏิบัติงานสาธารณสุขมูลฐานของ อาสาสมัครสาธารณสุขตำบลเสม็ด อำเภอเมือง จังหวัดชลบุรี (วิทยานิพนธ์ปริญญาการจัดการ มหาบัณฑิต สาขาการจัดการทรัพยากรมนุษย์). ชลบุรี: มหาวิทยาลัยบูรพา.
ธวัชชัย วีระกิติกุล. (2552). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับ การปฏิบัติตามบทบาทของอาสาสมัครสาธารณสุข ประจeหมู่บ้านในการดeเนินงานหมู่บ้านจัดการ สุขภาพ จังหวัดพัทลุง (วิทยานิพนธ์ปริญญา วิทยาศาสตรบัณฑิต สาขาการจัดการระบบ
นัทธมน เฉียบแหลม. (2544). ผลการปฏิบัติงานของอาสา สมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในศูนย์สาธารณสุข มูลฐานชุมชน จังหวัดระยอง ปี 2543 (วิทยานิพนธ์ ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาสังคมศาสตร์ การแพทย์และสาธารณสุข). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยมหิดล.
นันทวรรณ ภู่เนาวรัตน์. (2556). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ กับผลการปฏิบัติงานของบุคลากรสาธารณสุข ในงานคุ้มครองผู้บริโภคด้านสาธารณสุขของ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลภาคะวันออก เฉียงเหนือ (วิทยานิพนธ์ปริญญาสาธารณสุข ศาสตรมหาบัณฑิต (บริหารสาธารณสุข)) นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
นิวัตน์ จันทะรัตน์, และธงชัย อามาตยบัณฑิต. (2555). ปัจจัยเชิงจิตวิทยาที่มีผลต่อความตั้งใจในการ ปฏิบัติงานตามบทบาทคุ้มครองผู้บริโภคของอาสา สมัครสาธารณสุขในจังหวัดอุบลราชธานี (วิทยานิพนธ์ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหา บัณฑิต). ขอนแก่น: มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
ปุญยพัฒน์ ไทยเมลล์. (2557). วิธีการวิจัยทางสาธารณสุข. สงขลา: บริษัทนำศิลป์โมษณาจำกัด.
ประดิษฐ์ ธรรมคง, พูนสุข ช่วยทอง, และปิยะธิดา ขจรชัยกุล. (2555). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการปฏิบัติงาน ตามบทบาทหน้าที่ของอาสาสมัครสาธารณสุข ประจำหมู่บ้านในจังหวัดศรีสะเกษ (วิทยานิพนธ์ ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต). กาญจนบุรี: มหาวิทยาลัยเวสเทิร์น.
ประภา วุฒิคุณ. (2547). ปัจจัยที่สัมพันธ์กับการปฏิบัติ หน้าที่ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน จังหวัดราชบุรี (วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตร มหาบัณฑิต สาขาสังคมศาสตร์เพื่อการพัฒนา). ราชบุรี: มหาวิทยาลัยราชกัฎหมู่บ้านจอมบึง.
ประเสริฐ บินตะคุ, และไพรจิตร สิริมงคล. (2549). ปัจจัย ที่มีความสัมพันธ์กับการเฝ้าระวังและควบคุมโรค ไข้หวัดนกของอาสาสมัครสาธารณสุข กิ่งอำเภอ รัตนวาปี จังหวัดหนองคาย [เอกสารเผยแพร่]. นนทบุรี: สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข.
ปิยนารถ สิงห์ชู. (2547). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการ ปฏิบัติงานส่งเสริมสุขภาพของอาสาสมัคร สาธารณสุขในเขตเทศบาลตำบลเวียงสระ อำเภอ เวียงสระ จังหวัดสุราษฎร์ธานี (วิทยานิพนธ์ ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาสังคมศาสตร์ เพื่อการพัฒนา). นครศรีธรรมราช: มหาวิทยาลัย ราชภัฎนครศรีธรรมราช.
พัชรินทร์ สมบูรณ์. (2547). การมีส่วนร่วมในโครงการ เมืองไทยเข้มแข็งของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำ หมู่บ้านอำเภอบ่อพลอย จังหวัดกาญจนบุรี (วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาจิตวิทยาชุมชน). นครปฐม: มหาวิทยาลัย ศิลปากร.
เพ็ญรัตน์ ลิมปะพันธ์. (2552). ปัจจัยที่มีผลต่อการปฏิบัติงาน คุ้มครองผู้บริโภคด้านสาธารณสุขของเจ้าหน้าที่ สาธารณสุขระดับตำบล จังหวัดสุโขทัย (การศึกษา ค้นคว้าด้วยตนเองปริญญาสาธารณสุขศาสตร มหาบัณฑิต สาขาสาธารณสุขศาสตร์). พิษณุโลก: มหาวิทยาลัยนเรศวร
ยุคนธ์ ปัญญะบุตร. (2546). ปัจจัยที่มีผลต่อการปฏิบัติงาน ตามบทบาทหน้าที่ของอาสาสมัครสาธารณสุขใน เขตอำเภอแกลง จังหวัดระยอง (วิทยานิพนธ์ ปริญญารัฐประศาสนศาตรมหาบัณฑิต สาขา นโยบายสาธารณะ). ชลบุรี: มหาวิทยาลัยบูรพา.
วรรณพร อิ่มผ่อง. (2554). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับ การปฏิบัติงานคุ้มครองผู้บริโภคด้านผลิตภัณฑ์ สุขภาพของเจ้าหน้าที่สาธารณสุขในศูนย์สุขภาพ ชุมชนจังหวัดจันทบุรี (วิทยานิพนธ์ปริญญา สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต (บริหารสาธารณสุข) 61 สุขภาพ). สงขลา: มหาวิทยาลัยทักษิณ.นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
วาสนา แจ้งสว่าง. (2548). การเปิดรับข่าวสาร ความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมของนักเรียนมัธยม ตอนปลายที่มีต่อการรณรงค์การใช้ถุงยางอนามัย เพื่อป้องกันโรคเอดส์ในอำเภอสองพี่น้อง จังหวัด สุพรรณบุรี (การศึกษาค้นคว้าอิสระปริญญา นิเทศศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชานิเทศศาสตร์). นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
วิไล กุศลวิศิษฎ์กุล. (2547). การสุ่มตัวอย่าง ใน เอกสาร การสอนชุดวิชาสถิติและการวิจัยสำหรับวิทยาศาสตร์ สุขภาพ หน่วยที่ 5. นนทบุรี:สำนักพิมพ์ มหาวิทยาลัย สุโขทัยธรรมาธิราช.
วิทยา กุลสมบูรณ์, และวรรณา ศรีวิริยานุภาพ. (2550). การคุ้มครองผู้บริโภค. กรุงเทพมหานคร: อัมรินทร์ พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่งจำกัด (มหาชน).
สราวุธ วลัญชพฤกษ์. (2543). ศักยภาพของอาสาสมัคร สาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการวางแผนพัฒนา และแก้ไขปัญหาสาธารณสุขระดับชุมชน จังหวัด อุดรธานี (วิทยานิพนธ์ปริญญาวิทยาศาตร มหาบัณฑิต สาขาเทคโนโลยีที่เหมาะสมเพื่อการ พัฒนาทรัพยากร). กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยมหิดล.
เอกรินทร์ โปตะเวช. (2551). ปัจจัยที่มีผลต่อการปฏิบัติงาน สาธารณสุขมูลฐานตามบทบาทหน้าที่ของอาสา สมัครสาธารณสุขในอำเภอศรีเชียงใหม่ จังหวัด หนองคาย (ปริญญานิพนธ์รัฐประศาสนศาสตร มหาบัญฑิต). มหาสารคาม: มหาวิทยาลัย ราชภัฎมหาสารคาม.
อารี บุตรสอน. (2549). การศึกษาเพื่อพัฒนาศักยภาพ อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน จังหวัด ศรีสะเกษ (วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตร มหาบัณฑิต โปรแกรมวิชาสังคมศาสตร์เพื่อการ พัฒนา). สุรินทร์: มหาวิทยาลัยราชภัฎสุรินทร์.
อุไรวรรณ บุญสาลีพิทักษ์. (2542). การปฏิบัติงานตาม บทบาทของอาสาสมัครสาธารณสุขในศูนย์ สาธารณสุขมูลฐานชุมชน จังหวัดลพบุรี (วิทยานิพนธ์ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต (สาธารณสุขศาสตร์) สาขาวิชาเอกบริหาร สาธารณสุข). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยมหิดล.
