Factors Affecting Self-Management Behavior among Type 2 Diabetes Mellitus Patients in Bangrakam District, Phitsanulok Province
Keywords:
Type 2 Diabetes Patients, Self-Management Behavior, Health Belief Model, Factors affecting self-management behaviorAbstract
This cross-sectional study was conducted to investigate the factors affecting the selfmanagement behavior of type 2 diabetes patients in Bang Rakam District, Phitsanulok Province. The objectives were to study the self-management behavior of type 2 diabetes patients, and to study the factors affecting their self-management behavior. The sample consisted of 156 patients who were selected by the systematic random sampling method. The research instruments included (1) a personal data questionnaire, (2) a diabetes knowledge test, (3) a health-belief pattern questionnaire, (4) a social support questionnaire, and (5) a self-management behavior questionnaire. The content validity of the questionnaire was 1.00. The reliability of the diabetes knowledge test analyzed with Kuder-Richardson 20 (KR-20) was 0.76, while the reliabilities of the health-belief pattern, social support, and self- management behavior questionnaires analyzed with Cronbach’s Alpha coefficients were 0.80, 0.90, and 0.86, respectively. Descriptive statistics and stepwise multiple regression analysis were used for data analysis. The results revealed that 1) the sample group had a high level of self-management at 72.40% ( = 103.17, SD = 15.98), and 2) factors including social support, perceived self-efficacy in diabetes treatment, perceived benefits of diabetes prevention and treatment, and encouragement from neighbors could co-predict the self-management behavior of the sample group at 25.20% (R2= .252, p < .001).
References
กมลพร สิริคุตจตุพร, วิราพรรณ วิโรจน์รัตน์, และนารีรัตน์ จิตรมนตรี. (2560). ปัจจัยทำนายพฤติกรรมการจัดการตนเองของผู้สูงอายุโรคเบาหวานชนิดที่ 2. วารสารสภาการพยาบาล, 32(1), 81-93.
กลุ่มติดตามและประเมินผล กองยุทธศาสตร์และแผนงาน กรมควบคุมโรค. (2565). รายงานประจำปี 2564. กรุงเทพฯ: อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์.
กลุ่มยุทธศาสตร์ แผนและประเมินผล. (2566). รายงานประจำปี 2566. นนทบุรี: คณะจัดทำรายงานประจำปีของกองโรคไม่ติดต่อ
กัลยา วานิชย์บัญชา, และฐิตา วานิชย์บัญชา. (2558). การใช้ SPSS for Windows ในการวิเคราะห์ข้อมูล (พิมพ์ครั้งที่ 27). กรุงเทพฯ: สามลดา.
กีรติ กิจธีระวุฒิวงษ์, จุฑากานต์ กิ่งเนตร, ชนานันท์ แสงปาก, และนงนุช วงศ์สว่าง. (2560). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการจัดการโรคเบาหวานของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2. วารสารพยาบาลทหารบก, 18(3), 192-200.
คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. (2566). 14 พฤศจิกายน วันเบาหวานโลก (World Diabetes Day). สืบค้นจาก https://www.cmu.ac.th/th/article/1516e9d1-9cb9-40fa-ba98-9285046ddfe6
จงรัก เพ็งชัย, และศันสนีย์ เมฆรุ่งเรืองวงศ์. (2568). ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมสุขภาพตามหลัก 3 อ 2 ส 1 ย ของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 อำเภอขาณุวรลักษบุรี จังหวัดกำแพงเพชร. วารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี, 36(1), 1-15.
ปัทมา สุพรรณกุล, สุทธิชัย ศิรินวล, เจษฎากร โนอินทร์, วิมาลา ชโยดม, และอรพินท์ สิงหเดช. (2560). ปัจจัยทำนายพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้สูงอายุที่ป่วยเป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 จังหวัดสุโขทัย. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย ฉบับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, 11(1), 211-223.
ระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข (HDC). (2567). ระบบรายงานมาตรฐาน. สืบค้นจาก https://hdc.moph.go.th/center/public/main
วิสุทธิ์ โนจิตต์, สุทิศา สงวนสัจ, สุวัฒนา เกิดเมือง, ศุภสิร สุขสม, บุษยา ดำคำ, และจันทิมา นวะมะวัฒนุ์. (2562). ปัจจัยทำนายพฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเองของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 อำเภอสรรพยา จังหวัดชัยนาท. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยราชภัฏกาญจนบุรี, 8(2), 67-83.
ศรทัย แก้วใจบุญ. (2566). ปัจจัยทำนายพฤติกรรมการจัดการตนเองในผู้ที่มีภาวะจอตาผิดปกติจากเบาหวาน (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
ศุภาณ์นาฏ สุวรรณกิจ, อัศนี วันชัย, ชนกานต์ แสงคำกุล, และอภิเชษฐ์ พูลทรัพย์. (2564). พฤติกรรมการจัดการของผู้ที่เป็นเบาหวานชนิดที่ 2 ที่อาศัยในเขตเมือง. วารสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนีอุตรดิตถ์, 13(1), 225-237.
สมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. (2566). แนวทางเวชปฏิบัติสำหรับโรคเบาหวาน 2566. กรุงเทพฯ: ศรีเมืองการพิมพ์.
เสน่ห์ แสงเงิน, และถาวร มาต้น. (2562). พฤติกรรมการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้สูงอายุที่ป่วยเป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 เขตพื้นที่ชายแดนฝั่งตะวันตก จังหวัดตาก. กรุงเทพ: มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
Alodhayani, A., Almutairi, K. M., Vinluan, J. M., Almigbal, T. H., Alonazi, W. B., Batais, M. A., & Alnassar, M. M. (2021). Association between self-care management practices and glycemic control of patients with type 2 diabetes mellitus in Saud Arabia: A cross– sectional study. Saudi Journal of Biological Sciences, 28(4), 2460-2465. doi: 10.1016/j.sibs.2021.04.047
Bartholomew, L. K., Parcel, G. S., Swank, P. R., & Czyzewski, D. I. (1993). Measuring self-efficacy expectations for the selfmanagement of cystic fibrosis. Chest, 103(5), 1524-1530. doi: 10.1378/chest.103.5.1524
Best, J. W. (1977). Research in education. New Jersey: Prentice Hall Inc.
Bloom, B. S. (1971). Mastery learning. New York: Holt, Rinehart & Winston. Browder, D. M., & Shapiro, E. S. (1985). Applications of self-management to individuals with severe handicaps: A review. Journal of the Association for Persons with Severe Handicaps, 10(4), 200-208. doi: 10.1177/154079698501000403
Clark, N. M., Becker, M. H., Janz, N. K., Lorig, K., Rakowski, W., & Anderson, L. (1991). Self-management of chronic disease by older adults: a review and questions for research. Journal of aging and health, 3(1), 3-27. doi: 10.1177/089826439100300101
Creer, T. L. (2000). Self-management of chronic illness. In M. Boekaerts, P. R. Pintrich, & M. Zeidner (Eds.), Handbook of selfregulation (pp. 601-629). Academic Press. doi: 10.1016/B978-012109890-
DiMatteo, M. R. (2004). Social support and patient adherence to medical treatment: a meta-analysis. Health psychology, 23(2), 207. doi: 10.1037/0278-6133.23.2.207
Lorig, K. R., & Holman, H. R. (2003). Selfmanagement education: history, definition, outcomes, and mechanisms. Annals of behavioral medicine, 26(1), 1-7. doi: 10.1207/S15324796ABM2601_01
Soonthorndhai, W., & Kuchaisit, W. (2015). The reliability of multi-target assessment tryouts: a case study for teaching and learning assessment at Bangkok University. BU Academic Review, 14(1), 13-25.
Wattanakul, B. (2012). Factors influencing diabetes self-management behaviors among patients with T2DM in rural Thailand (Doctoral dissertation, University of Illinois at Chicago). Retrieved from https://www.proquest.com/openview/fa92a80479f6dda97d2ab5c681e3a54e/1?pq-origsite=gscholar&cbl=18750
Xu, Y., Toobert, D., Savage, C., Pan, W., & Whitmer, K. (2008). Factors influencing diabetes self management in Chinese people with type 2 diabetes. Research in nursing & health, 31(6), 613-625. doi: 10.1002/nur.20293
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Journal of health and health management
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
