บทบาทพยาบาลในการส่งเสริมการออกกำลังกายสำหรับบุคคลวัยผู้ใหญ่ที่มีภาวะเมตาบอลิกซินโดรมหรือมีภาวะเสี่ยง
บทคัดย่อ
ภาวะเมตาบอลิกซินโดรมหรือโรคอ้วนลงพุงเป็นปัญหาทางด้านสาธารณสุขทั่วโลก โดยภาวะนี้มีความสัมพันธ์กับการเกิดอุบัติการณ์ของโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง โดยเฉพาะอย่างยิ่งโรคหัวใจและหลอดเลือด และโรคเบาหวานชนิดที่ 2 นอกจากนี้ยังมีความสัมพันธ์กับการเสียชีวิตจากโรคหัวใจและหลอดเลือด ภาวะเมตาบอลิกซินโดรมมีสาเหตุมาจากภาวะอ้วนและภาวะดื้ออินซูลิน ในปัจจุบันมีองค์ความรู้และข้อเสนอแนะแนวทางการจัดการภาวะเมตาบอลิกซินโดรม คือ การส่งเสริมการออกกำลังกาย การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหารและการลดน้ำหนัก ซึ่งการออกกำลังกายที่ถูกต้องและเหมาะสมจะช่วยป้องกันและลดความรุนแรงของภาวะเมตาบอลิกซินโดรม รวมถึงป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น ทำให้ลดปัญหาและผลกระทบระยะยาวของภาวะเมตาบอลิกซินโดรมได้ ในปัจจุบันประชาชนยังมีข้อจำกัดในการออกกำลังกาย การศึกษาพบว่าการออกกำลังกายไม่เพียงพอมีแนวโน้มที่เพิ่มขึ้น ดังนั้นการส่งเสริมการออกกำลังกายจึงเป็นเรื่องที่ท้าทายยิ่ง พยาบาลมีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมการออกกำลังกายเพื่อป้องกันภาวะเมตาบอลิกซินโดรม บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอเกี่ยวกับบทบาทพยาบาลในการส่งเสริมการออกกำลังกายสำหรับสำหรับบุคคลวัยผู้ใหญ่ที่มีภาวะเมตาบอลิกซินโดรมหรือมีภาวะเสี่ยง ซึ่งจะนำไปสู่การมีภาวะสุขภาพที่ดีต่อไป
เอกสารอ้างอิง
Paley, C.A. & Johnson M.I. Abdominal obesity and metabolic syndrome: exercise as medicine?. BMC Sports Sci Med Rehabil 2018;10(1):1-8.
วิชัย เอกพลากร, บรรณาธิการ. รายงานการสำรวจสุขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจร่างกาย ครั้งที่ 6 พ.ศ. 2562–2563. กรุงเทพฯ: อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์;2564.
Nilsson, P.M., Jaakko, & Lars, R. The metabolic syndrome–what is it and how should it be managed?. Eur J Prev Cardiol 2019;26(2):suppl 33-46.
World Health Organization. Fact Sheet Noncommunicable disease. [Online]. 2021. [Online]. [cited 2022/4/13]. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/noncommunicable-diseases#:~:text=Noncommunicable%20diseases%20(NCDs)%20kill%2041,%2D%20and%20middle%2Dincome%20countries.
สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ. สถานการณ์และแนวโน้มสุขภาพและการแพทย์ฉุกเฉิน (ระดับโลกและประเทศไทย). [ออนไลน์]. 2020. [เข้าถึงเมื่อ2022/5/13]. เข้าถึงจาก https://www.niems.go.th/1/UploadAttachFile/2022/EBook/414529_20220111124457.pdf.
อรรถเกียรติ กาญจนพิบูลวงศ์ ภาณุวัฒน์ คำวังสง่า และสุธิดา แก้วทา. รายงานสถานการณ์โรค NCDs เบาหวาน ความดันโลหิตสูง และปัจจัยเสี่ยงที่เกี่ยวข้อง พ.ศ. 2562. กรุงเทพฯ: อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์;2563.
The International Federal of Diabetes. The IDF consensus worldwide definition of the metabolic syndrome [Online]. 2006. Available from: https://www.idf.org/e-library/consensus-statements/60-idfconsensus-worldwide-definitionof-the-metabolic-syndrome#:~:text=IDF%20Consensus%20Worldwide%20Definition%20of%20the%20Metabolic%20Syndrome,abdominal%20obesity%2C%20high%20cholesterol%20and%20high%20blood%20pressure.
Myers, J., Kokkinos, P., & Nyelin, E. Physical activity, cardiorespiratory fitness, and the metabolic syndrome. Nutrients 2019;11(7):1652-70.
World Health Organization. WHO Guideline on Physical Activity and Sedentary Behaviour. (online). 2020. Available from http://www.who.int/publications/i/item/9782400151128.
Alefishat, E.A., Abu Farha, R.K. & Al-Debei, M.M. Self-Reported Adherence among Individuals at High Risk of Metabolic Syndrome: Effect of Knowledge and Attitude. Med Princ Pract 2017;26(2):157-63.
Vilafranca, C.M., Tort-Nasarre, G. & Rubinat, A.E. Barriers and facilitators for physical activity in adults with type 2 diabetes mellitus: a scoping review. Int. J. Environ. Res. Public Health 2021;18(10):53-9.
Lion, A., Vuillemin, A., Thornton, J.S., Theisen, D., Stranges, S., & Ward, M. Physical activity promotion in primary care: a Utopian quest? Health Promot Int 2019;34(4):877-86.
Macek, P, et al. “Optimal Body Fat Percentage Cut-Off Values in Predicting the Obesity-Related Cardiovascular Risk Factors: A Cross-Sectional Cohort Study.” Diabetes Metab Syndr Obes 2020;13:1587-97.
World Obesity Federation. (2021). Obesity Classification. [Online]. [cited 2022/3/ 5]. Available from: https://www.worldobesity.org/about/about-obesity/obesity-classification.
Fang, H., et al. "How to best assess abdominal obesity." Curr Opin Clin Nutr Metab Care [Online]. 2018 [cited 2022/3/ 5]. Available from: 10.1097/MCO.0000000000000485.
สำนักโภชนาการ กรมอนามัย. หุ่นดี สุขภาพดี ง่ายๆ แค่ใช้ 4 พฤติกรรม [ออนไลน์]. 2020. [เข้าถึงเมื่อ2020/5/13]. เข้าถึงได้จาก: http://110.164.147.155/kmhealth_new/Documment/diabetes/media/d2-4-12.pdf.
Khamchata, L., Dumrongpakapakorn, P. & Theeranut, A. โรคอ้วนลงพุง: สัญญาณอันตรายที่ต้องจัดการ. Srinagarind Med J 2018;33(4):386-95.
สมาคมความดันโลหิตสูงแห่งประเทศไทย. แนวทางรักษาโรคความดันโลหิตสูง ในเวชปฏิบัติทั่วไป พ.ศ. 2562. เชียงใหม่: ทริค ธิงค์;2562.
Singdam, P., Pannangpetch, P., & Boonloh, K. Update on Mechanism of Insulin Resistance and New Trend of Drug Development. Srinagarind Med J 2020;35(6):768-76.
Kukongviriyapan, U. Vascular dysfunction in metabolic syndrome: the role of oxidant stress. Srinagarind Med J 2007;22:227-36.
Fahed, G, et al. "Metabolic Syndrome: Updates on Pathophysiology and Management in 2021." Int J Mol Sci 2022;23(2):786-99.
สมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทย. แนวทางเวชปฏิบัติสำหรับโรคเบาหวาน 2560. ปทุมธานี: ร่มเย็นมีเดีย;2560.
สมาคมโรคหลอดเลือดแดงแห่งประเทศไทย. แนวทางเวชปฏิบัติการใช้ยารักษาภาวะไขมันผิดปกติเพื่อป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือด พ.ศ. 2559. ปทุมธานี: เอ-พลสั พริ้น;2560.
สนธยา สีละมาด. กิจกรรมทางกายเพื่อสุขภาวะ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์จุฬาลงกรณ์;2557.
Williams, N. The Borg Rating of Perceived Exertion (RPE) scale, Occup. Med 2017;67(5):404–05.
American College of Sports Medicine. ACSM's Exercise Testing and Prescription 10th ed. Bayles MP & Swank AM (Ed) Wolters Kluwer; 2018.
Bushman, BA. Developing the P (for Progression) in a FITT-VP Exercise Prescription. ACSM's Health & Fitness J 2018;22(3):6-9.
กฤษดา ตั้งชัยศักดิ์ และณรัฐ วัฒนพานิช. ทัศนคติที่มีต่อการออกกำลังกายและรูปแบบการให้ บริการที่คาดหวังจากสถานออกกำลังกายของคนวัยทำงานในเขตกรุงเทพมหานคร. J Suvarnabhumi Tech 2020;6(2):369-87.
ฉวีวรรณ ศรีดาวเรือง จิราพร วรวงศ์ อัจฉราวดี ศรียะศักดิ์ จุฬารัตน์ ห้าวหาญ และพรพรรณ มนสัจจกุล. ความสัมพันธ์ระหว่างความรู้ ทัศนคติและพฤติกรรมการบริโภคอาหารและการออกกำลังกายของผู้ใหญ่วัยกลางคนที่มีภาวะน้ำหนักเกินในชนบท. RHPC9 Journal 2020;14(35):464-82.
สำนักการพยาบาล กระทรวงสาธารณสุข. แนวทางการพยาบาลผู้ป่วยภาวะเรื้อรัง. มปส;2018.
นงลักษณ์ ตุ่นแก้ว, พิมพ์ใจ อุ่นบ้าน, และศรินญาภรณ์ จันทร์ดีแก้วสกุล. "ผลของโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพตามแนวทาง 3 อ. 2 ส. 1 ย. และการใช้ปิงปองจราจรชีวิต 7 สี ต่อความรู้ พฤติกรรมสุขภาพและระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวาน." JNATNO 2018; 24(2):83-95.
เกสราวรรณ ประดับพจน์, นัยนา หนูนิล, สายฝน เอกวรางกูร, เจนเนตร พลเพชร. ผลของการสนับสนุนการเดินร่วมกับการแกว่งแขนต่อระดับน้ำตาลในเลือด ความดันโลหิตและเส้นรอบเอวของผู้สูงอายุที่มีภาวะเมตาบอลิกซินโดรม. SCNJ 2562;6(1):154-66.
ชัญญาวีร์ ไชยวงศ์, นิรมล พัจนสุนทร, เนสินี ไชยเอีย, เสาวนันท์ บำเรอราช. ประสิทธิผลของโปรแกรมการเดินเร็วต่อระดับน้ำตาลในเลือดและสมรรถภาพของหัวใจ และหลอดเลือดในผู้ใหญ่ที่มีระดับน้ำตาลในเลือดบกพร่องในชนบท จังหวัดอุดรธานี. JNHR 2016;17(1):25-39.
มะลิวัลย์ แซ่ไหล, นพวรรณ เปียซื่อ, ลดาวัลย์ อุ่นประเสริฐ พงศ์นิชโรจน์. ผลของโปรแกรมส่งเสริมการออกกำลังกายด้วยแอโรบิค ฮูลาฮูปและการให้ความรู้ด้านโภชนาการร่วมกับการสนับสนุนทางสังคมต่อดัชนีมวลกาย เส้นรอบเอวและระดับไขมันในเลือดของผู้ที่มีความเสี่ยงต่อโรคอ้วนลงพุง. JPNC 2018;29(1):54-67.
ยุพดี ทีปะลา, ยุวยงค์ จันทรวิจิตร, รัตนชฎาวรรณ อยู่นาค. ผลของโปรแกรมการออกกำลังกายด้วยการเต้นบาสโลบต่อระดับความดันโลหิตและดัชนีมวลกายในกลุ่มผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง. Nursing J 2563;47(3):109-21.
ณัฐชนน ผุยนวล, นิสากร กรุงไกรเพชร, and สมสมัย รัตนกรีฑากุล. "ผลของโปรแกรมการกำกับตนเองด้านการออกกำลังกายด้วยวิธีรำวงย้อนยุคต่อระดับน้ำตาลในเลือดและสมรรถภาพทางกายในกลุ่มผู้เสี่ยงสูงโรคเบาหวานชนิดที่ 2." JFONUBUU 2018;26(3):42-51.
Bittel, A.J. Effects of Resistance Exercise on Postprandial Metabolism in Obese Men with Prediabetes. Washington University in St. Louis [Online]. 2018. [Cited 2564/12/20] Available from: https://openscholarship.wustl.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2643&context=art_sci_etds
Morales-Palomo F, Ramirez-Jimenez M, Ortega JF, Mora-Rodriguez R. Effectiveness of Aerobic Exercise Programs for Health Promotion in Metabolic Syndrome. Med Sci Sports Exerc 2019 Sep;51(9): 1876-1883.
สรายุทธ มงคล. ผลของโปรแกรมการออกกำลังกายเจ็ดนาทีต่อเปอร์เซ็นต์ไขมันในร่างกายในคนอ้วนเพศหญิง. Srinagarind Med J 2019;34(1):75-82.
ชลทิศ อุไรฤกษ์กุล. การประเมินความพร้อมในการออกกำลังกาย. [ออนไลน์]. 2562 [เข้าถึงเมื่อ 2564/12/20] เข้าถึงได้จาก: http://doh.hpc.go.th/bs/issueDisplay.php?id=186&category=A04&issue=Physical%20Activity.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 สมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ
เนื้อหาและข้อคิดเห็นใดๆ ที่ตีพิมพ์ในวารสารสมาคมพยาบาลฯ ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนเท่านั้น ผู้เขียนบทความต้องศึกษารายละเอียดหลักเกณฑ์การจัดทำต้นฉบับตามที่วารสารกำหนด และเนื้อหาส่วนภาษาอังกฤษต้องได้รับการตรวจสอบจากเจ้าของภาษามาแล้ว