ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ 3อ. 2ส. ในการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านเทศบาลตำบลหางดง อำเภอหางดง จังหวัดเชียงใหม่
บทคัดย่อ
ความรอบรู้ด้านสุขภาพเป็นความสามารถและทักษะในการเข้าถึงข้อมูลด้านสุขภาพ ความรู้ความเข้าใจเพื่อวิเคราะห์ ประเมินและจัดการตนเองรวมทั้งสามารถชี้แนะเรื่องสุขภาพแก่บุคคล ครอบครัวและชุมชนได้ การวิจัยเชิงสำรวจครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาระดับความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ 3อ. 2ส. รวมถึงปัจจัยส่วนบุคคลที่มีความสัมพันธ์กับความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน เทศบาลหางดง อ.หางดง จ.เชียงใหม่ กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาครั้งนี้คือ อสม. เทศบาลตำบลหางดง อ.หางดง จ.เชียงใหม่ จำนวน 92 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย 1) แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล 2) แบบประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพ 6 องค์ประกอบ ได้แก่ ความรู้ความเข้าใจด้านสุขภาพ การเข้าถึงข้อมูลและบริการ การสื่อสารเพื่อเพิ่มความเชี่ยวชาญ การจัดการเงื่อนไขของตนเอง การรู้เท่าทันสื่อและสารสนเทศ และการตัดสินใจเลือกปฏิบัติที่ถูกต้อง และ 3) แบบประเมินพฤติกรรมสุขภาพ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและการวิเคราะห์ความสัมพันธ์โดยใช้สถิติไคสแคว์
ผลการศึกษาระดับความรอบรู้ด้านสุขภาพและระดับพฤติกรรมสุขภาพ 3อ. 2ส. ในการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองของ อสม. เทศบาลหางดง อ.หางดง จ.เชียงใหม่ พบว่าระดับความรอบรู้ด้านสุขภาพ ภาพรวมอยู่ในระดับพอใช้ (ร้อยละ 77.9, Mean= 47.94, S.D.= 6.37) ระดับพฤติกรรมสุขภาพ 3อ. 2ส. อยู่ในระดับดีมาก (ร้อยละ 75.8, Mean = 34.64, S.D.= 2.86) โดยการเข้าถึงข้อมูลสุขภาพ การสื่อสารสุขภาพ และความรอบรู้ด้านสุขภาพโดยรวม มีความสัมพันธ์ทางบวกกับพฤติกรรมสุขภาพ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (R=.222, .248, และ .214, p<.05) ตามลำดับ
ข้อเสนอแนะจากงานวิจัยในครั้งนี้ สามารถนำไปวางแผนในการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพให้แก่ อสม. เพื่อให้มีความรอบรู้ด้านสุขภาพมากขึ้น รวมถึง อสม. สามารถนำความรู้ไปบอกต่อแก่ประชาชนที่ตนเองรับผิดชอบเพื่อให้ประชาชนมีสุขภาพดี ปลอดภัยจากการเป็นโรคหลอดเลือดสมองได้
เอกสารอ้างอิง
Lindsay, M.P., Norrving, B., Sacco, R.L., Brainin, M., Hacke, W., Martins, S., Pandian, J. & Feigin, V. World Stroke Organization (WSO): Global Stroke Fact Sheet 2019. Int J Stroke 2019;14(8):806-17.
GBD 2016 Stroke Collaborators. Global, regional, and national burden of stroke, 1990-2016: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2016. Lancet Neurol 2019;18(5):439-58.
กรมควบคุมโรค สำนักโรคไม่ติดต่อ. ข้อมูลสถิติโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง: จำนวนและอัตราตายด้วยโรคหลอดเลือดสมองใหญ่ 2556. [อินเตอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 24 ม.ค. 2563]. เข้าถึงได้จาก:
http://www. thaincd.com/information-statistic/non-communicable-disease-data.php
Muangpaisan, W., Hinkle, J..L, Westwood, M., Kennedy, J. & Buchan, A.M. Stroke in the very old: clinical presentations and outcomes. Age Ageing 2008;37(4):473-5.
กรมควบคุมโรค กองโรคไม่ติดต่อ. ข้อมูลโรคไม่ติดต่อ: จำนวนและอัตราผู้ป่วยในด้วยโรคหลอดเลือดสมอง(I60-I69) ต่อประชากร 100,000 คน (รวมทุกการวินิจฉัยโรค) ปี พ.ศ.2559-2561 จำแนกรายจังหวัด เขตบริการสุขภาพ และภาพรวมประเทศ (รวมกรุงเทพมหานคร). [อินเตอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 24 ม.ค. 2563]. เข้าถึงได้จาก: http://www.thaincd.com/ 2016/mission/documents-detail.php?id=13684&tid=32&gid=1-020.
โรงพยาบาลประสาทเชียงใหม่. สถิติผู้เข้ารับการรักษาประเภทผู้ป่วยในของโรงพยาบาลประสาทเชียงใหม่ ปีงบประมาณ 2560-2562. เชียงใหม่:โรงพยาบาลประสาทเชียงใหม่;2562.
กรมสนับสนุนบริการ กองสุขศึกษา. การประเมินและการสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพ. นนทบุรี:กองสุขศึกษา;2558.
กรมสนับสนุนบริการ กองสุขศึกษา. การส่งเสริมการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ. นนทบุรี:กองสุขศึกษา;2561.
เบญจวรรณ บัวชุ่ม. ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ตำบลป่างิ้ว อำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงราย. วารสารวิชาการกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ 2563;16(3):49-58.
Nutbeam, D. Health literacy as a public health goal: a challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promot Int 2000;15(3):259-67.
Krejcie, R.V. & Morgan, D.W. Determining sample size for research activities. Educ Psychol Meas 1970;30:607–10.
Giena, V.P., Thongpat, S. & Nitirat, P. Predictors of health-promoting behaviour among older adults with hypertension in Indonesia. Int J Nurs Sci 2018;5(2):201-205.
Hsu, W.C., Chiang, C.H. & Yang, S. The effect of individual factors on health behaviors among college students: the mediating effect of eHealth literacy. J Med Internet Res 2014;16(12):e287.
Sun, X., Yang, S., Fisher, E.B., Shi, Y., Wang, Y., Zeng, Q., Ji, Y., Chang, C. & Du, W. Relationships of health literacy, health behavior, and health status regarding infectious respiratory diseases: Application of a skill–based measure. J Health Commun 2014;19 Suppl2:173–89.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 สมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ
เนื้อหาและข้อคิดเห็นใดๆ ที่ตีพิมพ์ในวารสารสมาคมพยาบาลฯ ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนเท่านั้น ผู้เขียนบทความต้องศึกษารายละเอียดหลักเกณฑ์การจัดทำต้นฉบับตามที่วารสารกำหนด และเนื้อหาส่วนภาษาอังกฤษต้องได้รับการตรวจสอบจากเจ้าของภาษามาแล้ว
