Relationship among Perceived Burden of Caring Elderly with Chronic Illness, Family Relationship, Ability to Perform Activities of Daily Living (ADL), and Cognitive Function of Elderly with Chronic Illness in the North of Thailand
คำสำคัญ:
การรับรู้ภาระการดูแล, สัมพันธภาพในครอบครัว, ความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน, สมรรถภาพทางสมองบทคัดย่อ
การดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะเจ็บป่วยเรื้อรังเป็นเวลานานทำให้ผู้ดูแลเกิดความรู้สึกเป็นภาระในการดูแล การวิจัยเชิงพรรณานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ของระหว่างการรับรู้ภาระการดูแลผู้สูงอายุป่วยเรื้อรัง สัมพันธภาพในครอบครัว ความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันและสมรรถภาพทางสมองของผู้สูงอายุป่วยเรื้อรัง กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ดูแลผู้สูงอายุที่เจ็บป่วยเรื้อรังในเขตภาคเหนือจำนวน 392 คน ทำการคัดเลือกกลุ่มตัวอย่างด้วยวิธีการสุ่มแบบหลายขั้นตอน เครื่องมือวิจัยประกอบด้วยแบบบันทึกข้อมูลของผู้สูงอายุป่วยเรื้อรัง แบบบันทึกคุณลักษณะและข้อมูลเกี่ยวกับการดูแล แบบประเมินความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน (ADL) แบบวัดสมรรถภาพของสมอง (TMSE) แบบประเมินการรับรู้ภาระดูแลของผู้ดูแล และแบบประเมินสัมพันธภาพในครอบครัวของผู้ดูแล โดยแบบประเมินและแบบวัดมีค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ 0.94, 0.93, 0.89 และ 0.88 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณาและสถิติหาความสัมพันธ์
ผลการวิจัยพบว่า ผู้สูงอายุป่วยเรื้อรังมีอายุเฉลี่ย 77.30 ปี ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง คิดเป็นร้อยละ 70.15 มีการเจ็บป่วยเรื้อรัง 3 อันดับแรกคือ โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวานและโรคกระดูกและกล้ามเนื้อ มีความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันระดับสูงหรือพึ่งพาน้อยมาก (mean=13.79, SD=7.01) และมีความบกพร่องทางสมองระดับปานกลาง (mean=20.58, SD=8.84) ส่วนผู้ดูแลส่วนใหญ่เป็นเพศหญิงคิดเป็นร้อยละ 71.94 มีระยะเวลาในการดูแลเฉลี่ย 73.97 เดือน และมีจำนวนชั่วโมงในการดูแลเฉลี่ย 14.68 ชั่วโมงต่อวัน มีการรับรู้ว่าเป็นภาระในการดูแลระดับปานกลาง (mean=49.88 SD=10.76) และมีสัมพันธภาพในครอบครัวระดับปานกลาง (mean=52.46 SD=11.56) ผลการวิเคราะห์ความสัมพันธ์พบ การรับรู้ภาระการดูแลมีความสัมพันธ์ทางลบกับสัมพันธภาพในครอบครัว ความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน และสมรรถภาพทางสมองของผู้สูงอายุ (r=-0.16-0.28, p<.01)
ผลจากการวิจัยในครั้งนี้ สามารถนำไปใช้ลดการรับรู้ภาระการดูแลของผู้ดูแล โดยส่งเสริมให้เกิดสัมพันธภาพที่ดีระหว่างสมาชิกในครอบครัวของผู้ดูแล ให้ผู้สูงอายุมีส่วนร่วมในการทำกิจกรรม ซึ่งจะกระตุ้นให้ผู้สูงอายุเกิดการพัฒนาความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน และชะลอความเสื่อมของสมรรถภาพสมองในผู้สูงอายุป่วยเรื้อรังลง และช่วยให้กระบวนการดูแลผู้สูงอายุป่วยเรื้อรังมีคุณภาพเกิดความยั่งยืนในระยะยาวต่อไป
เอกสารอ้างอิง
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. การคาดประมาณประชากรของประเทศไทย พ.ศ. 2553-2583. กรุงเทพ: เดือนตุลา; 2556.
ปะราลี โอภาสนันท์. การพยาบาลผู้สูงอายุในศตวรรษที่ 21. พะเยา: โครงการตำราคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา; 2559.
สำนักอนามัยผู้สูงอายุกรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. คู่มือแนวทางการอบรมการดูแลผู้สูงอายุหลักสูตร 420 ชั่วโมง. นนทบุรี: องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก; 2557.
Suvanayos, C. & Thapinta, D. Role of nurse in decrease caregiving burden with dementia patients [online]. Nursing Journal. 2018; 45(4): 229-339.
Srihaphak, S., Chuengsathiensap, G., and Tengrang, K. Research report on Impact and burden of long-term care for the elderly under thai culture [online]. 2014 [cited 2020/09/10]. Available from: http://164.115.27.97/digital/files/original/eccae20356e5df 62398430c430a17b43.pdf
Hanh, P. T., Jullamate , P. & Piphatvanitcha, N. Factors related to caregiver burden among family caregivers of older adults with stroke in Hai Duong, Vietnam [online]. The Southern College Network Journal of Nursing and Public Health 2017; 4(3): 45-62.
Mougias, A. A., Politis, A., Mougias, M. A., Kotrotsou I., Skapinakis, P., Damigos, D. & Mavreas, V.G. The burden of caring for patients with dementia and its predictors [online]. Psychiatriki 2015; 26(1): 27-36.
รัตน์ศิริ ทาโต. การวิจัยทางการพยาบาลศาสตร์ : แนวคิดสู่การประยุกต์ใช้. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ:
โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย; 2561.
Neuman, W. L. Social research methods: Qualitative and quantitative approaches. Boston: Allyn and Bacon; 1991.
Gadudom, P. The relationships between perceptions of burden of family care givers and abilities to perform activities of daily living and cognitive functional abilities of the elderly with chronic illness in eastern region of Thailand. Phrapokklao Nursing College; 2004a. (in Thai)
Gadudom, P. Evidence, problems, needs and powers of family care givers of chronic Illness at home. Journal of Phrapokklao Nursing College 2004b; 15(2): 32-42. (in Thai)
สถาบันเวชศาสตร์ สมเด็จพระสังฆราชญาณสังวรเพื่อผู้สูงอายุ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. คู่มือมาตรฐานและการดำเนินงานคลินิกผู้สูงอายุคุณภาพ. กรุงเทพฯ: ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรเเห่งประเทศไทย; 2556.
กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. คู่มือและมาตรฐานการดำเนินงานคลินิกผู้สูงอายุคุณภาพ. กรุงเทพฯ: ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย; 2556.
Sareeso, P., Praison, P., Thohinung, U., Umsrewaing, W., & Fongrat. N. The situation, health problems and care need of older persons with chronic illness: Chiangrai municipality [online]. Journal of Nursing Science & Health 2017; 40(2): 85-95. (in Thai)
Tinamas, P., Jongkae, P., & Sengpanich, T. Accident prevention behaviors among older adults Donkeaw, Maerim District, Chiangmai Province. Journal of Nurses Association of Thailand Northern Office [online] 2018; 24(2): 72-82. (in Thai)
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. สถิติประชากรศาสตร์ ประชากรและเคหะ [ออนไลน์]. 2562 [cited 2020/09/12]. Available from: http://statbbi.nso.go.th/staticreport/page/sector/th/01.aspx
Saendaeng, N. & Potisupsuk, C. Effect of drug use behaviors promotion program in Elderly patients with non-communicable diseases Khemarat District Ubonratchatani Province [online]. Journal of Nursing and Health Care 2018; 36(3): 33-41. (in Thai)
Panakorn, L., Nanthamongkolchai, S., Pitikultung, S., Munsawaengsub, C., & Teachaboonsermsak, P. Factors influencing dementia in elderly women in Lumphun province [online]. Journal of Public Health 2010; 45(2): 197-209. (in Thai)
Longphasuk, N., Monkong, S., & Sirapo-ngam, Y. Health Conditions and Self-Care Activities of Older Caregivers Caring for Bedridden Older Adults [online]. Thai Journal of Nursing Council 2018; 33(2): 97-109. (in Thai)
Boonchoo, D., Somboontanont, W., Thongcharoen, V., & Wattanakitkrileart, D. The relationships between age, caregiving burden social support, and adaptation of caregivers of older persons with chronic obstructive pulmonary disease [online]. Songklanagarind Journal of Nursing 2015; 35(2): 71-78. (in Thai)
Wannasiri, T. & Pratakkulvongsa, S. The development of relationship between adolescent and elders in their families in Prongmadeur community [online]. Area Based Development Research Journal 2016; 8(1): 100-115. (in Thai)
Suthisukon, K., Chompikul, J., & Thamma-Aphiphol, K. Factors affecting relationships in Thai Families [online]. Local Administration Journal 2017; 10(2): 151-168. (in Thai)
Khatta, N., Hanprasitkam, K. & Siripitayakunkit, A. Relationships among selected factors, caregiving burden, and quality of life of caregivers of persons undergoing continuous ambulatory peritoneal dialysis [online]. The Journal of Baromarajonani College of Nusing, Nakhonratchasima 2018; 24(2): 109-129. (in Thai)
Udonsat, S., Julmette, P., & Phiphatwanicha, N. Male caregiver burden of elderly with stroke and its related factors [online]. The 3rd national conference. 2018 [cited 2020/09/19]. Available from: http://Users/WindowX/Downloads/57306-Article%20Text-133539-1-10-20160521.pdf
Mekawichai, P. & Saetang, S. Caregiver burden among Thai dementia patients’ caregivers [online]. Journal of Psychiatric Association of Thailand 2013; 58(1): 101-110. (in Thai)
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ
เนื้อหาและข้อคิดเห็นใดๆ ที่ตีพิมพ์ในวารสารสมาคมพยาบาลฯ ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนเท่านั้น ผู้เขียนบทความต้องศึกษารายละเอียดหลักเกณฑ์การจัดทำต้นฉบับตามที่วารสารกำหนด และเนื้อหาส่วนภาษาอังกฤษต้องได้รับการตรวจสอบจากเจ้าของภาษามาแล้ว
