อุบัติการณ์ของการเกิดภาวะคีโตอะซิโดซิสในผู้ป่วยที่มีระดับน้ำตาลในเลือดสูง ในห้องฉุกเฉินโรงพยาบาลหาดใหญ่

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

          คีโตอะซิโดซิส เป็นภาวะแทรกซ้อนของโรคเบาหวาน คือมีน้ำตาลในเลือดสูง พบคีโตนในเลือด และเลือดเป็นกรด อัตราการเสียชีวิตสูงโดยเฉพาะผู้ป่วยที่มีโรคร่วมและผู้สูงอาย จึงได้ทำวิจัยโดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาอุบัติการณ์การเกิดภาวะคีโตอะซิโดซิสในผู้ป่วยน้ำตาลในเลือดสูง ที่เข้ารับบริการในห้องฉุกเฉิน โรงพยาบาลหาดใหญ่ ด้วยวิธีการศึกษาทบทวนเวชระเบียนย้อนหลัง ผู้ป่วยห้องฉุกเฉิน ปี พ.ศ.2561 อายุตั้งแต่ 18 ปี ขึ้นไป ถูกวินิจฉัยน้ำตาลในเลือดสูงจาก ICD 10 วิเคราะห์หาอุบัติการณ์ ลักษณะทางคลินิก ผลทางห้องปฏิบัติการ จนถึงการจำหน่ายผู้ป่วย รายงานผลเป็นจำนวน อัตราส่วน ร้อยละ และค่ามัธยฐาน ผลการศึกษาพบว่า ผู้เข้าเกณฑ์การศึกษา 269 คน อายุเฉลี่ย 56.2 ปี ร้อยละ 88.8 เป็นเบาหวานชนิดที่ 2 ระดับน้ำตาลในเลือดเฉลี่ย 468.2 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร พบอุบัติการณ์การเกิดคีโตอะซิโดซิส ร้อยละ 20.8 ทุกรายรักษาเป็นผู้ป่วยใน โดยนอนที่หอผู้ป่วยทั่วไป ร้อยละ 40.3 นอนที่หอผู้ป่วยวิกฤติ ร้อยละ 85.7 พบภาวะคีโตอะซิโดซิสมากในกลุ่มที่เดิมรักษาด้วยการฉีดอินซูลิน ผู้ป่วยกลุ่มนี้มีอัตราการหายใจ อัตราชีพจร และโพแทสเซียมในเลือดเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ ผู้ป่วยส่วนใหญ่เข้ารับบริการที่ห้องฉุกเฉินเอง (ร้อยละ 51.7) แต่อุบัติการณ์การเกิดคีโตอะซิโดซิสพบมากในกลุ่มที่มาถึงด้วยระบบการแพทย์ฉุกเฉิน (ร้อยละ 33.3) โรคร่วมที่พบบ่อยคือความดันโลหิตสูง (ร้อยละ 34.41) และมีผลตรวจทางห้องปฏิบัติการเข้าเกณฑ์วินิจฉัยของ American Diabetes Association ปี พ.ศ.2552 อย่างนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ ระดับน้ำตาลในเลือดสูง ภาวะเลือดเป็นกรดชนิด anion gap กว้าง และตรวจพบคีโตนในเลือดหรือปัสสาวะ สรุปผล ในผู้ป่วยห้องฉุกเฉินที่มีระดับน้ำตาลในเลือดสูง พบอุบัติการณ์การเกิดภาวะคีโตอะซิโดซิสน้อยกว่าการไม่มีคีโตอะซิโดซิส แต่จะส่งผลรุนแรงหากไม่ได้รักษา ดังนั้นจึงยังจำเป็นต้องส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการในผู้ป่วยน้ำตาลในเลือดสูงทุกรายเพื่อหาว่ามีภาวะโตอะซิโดซิสหรือไม่ เนื่องจากมีปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการวินิจฉัยที่หลากหลายจึงยังต้องการการศึกษาต่อยอดหาปัจจัยที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม เพื่อวางแนวทางการตรวจคัดกรองผู้ป่วยให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น นำไปสู่การพัฒนาการดูแลผู้ป่วยและใช้ทรัพยากรให้มีประโยชน์สูงสุดต่อไป รวมถึงต้องวางแผนปรับปรุงระบบการแพทย์ฉุกเฉินให้ประชาชนเข้าถึงและใช้บริการใหมากขึ้นด้วย