ไวรัสไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A ที่ดื้อต่อยาต้านไวรัส ชนิดโอเซลทามิเวียร์ในประเทศไทยระหว่าง พ.ศ. 2552-2554

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ
เชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ชนิด A สายพันธุ์ (H1N1) 2009 เริ่มพบในประเทศไทยตั้งแต่เดือนมิถุนายน พ.ศ. 2552 จนถึงปัจจุบัน การศึกษานี้เป็นการนำเสนอข้อมูลความชุกของเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ชนิด A ทั้งสายพันธุ์ (H1N1) 2009 และสายพันธุ์ที่มีการระบาดตามฤดูกาล (seasonal H1 และ H3) รวมถึงจำแนกสายพันธุ์ที่ดื้อ ต่อยาต้านไวรัส oseltamivir ในประเทศไทยในช่วง 3 ปีแรกของการระบาด (พ.ศ. 2552 - 2554) โดยตรวจ จีนที่เกี่ยวข้องกับการดื้อยา (genotypic assays) และทดสอบเชื้อไวรัสกับยาต้านไวรัส (phenotypic assays) โดยรวบรวมสิ่งส่งตรวจประเภทน้ำล้างหลังโพรงจมูก จำนวน 7,264 ตัวอย่างจากผู้ป่วยที่มีอาการคล้ายไข้หวัดใหญ่ ตั้งแต่เดือนมิถุนายน พ.ศ. 2552 - ธันวาคม พ.ศ. 2554 ผลการศึกษาพบเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ชนิด A สายพันธุ์ (H1N1) 2009 ในสิ่งส่งตรวจจำนวน 692 ตัวอย่าง (9.5%) และพบเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ชนิด A ที่เป็น seasonal H3 และ H1 ในสิ่งส่งตรวจ จำนวน 322 ตัวอย่าง (4.4%) และ 1 ตัวอย่าง (0.01%) ตามลำดับ ในจำนวน 692 ตัวอย่างที่ตรวจพบเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A (H1N1) 2009 พบว่ามี 6 ตัวอย่าง (0.86%) ที่ตรวจพบการเปลี่ยนแปลงลำดับเบสของจีนที่เกี่ยวข้องกับการดื้อยา oseltamivir ในจีน NA ที่ต่ำแหน่ง H275Y ซึ่งการเปลี่ยนแปลงดังกล่าว ไม่พบในเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A ชนิด seasonal H1 และ H3 ทั้งนี้ผู้ป่วยจำนวน 5 รายที่ตรวจพบการดื้อยา oseltamivir เป็นผู้ที่มีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง และต่อมาเสียชีวิต จำนวน 3 ราย โดยตรวจพบการเปลี่ยนแปลงของลำดับเบส D239G ของจีน HA ในผู้เสียชีวิตหนึ่งราย ซึ่งการ เปลี่ยนแปลงดังกล่าวอาจส่งผลต่อการดำเนินโรคที่รุนแรง ผลการตรวจ phenotypic assays แสดงค่า IC50 ของ ไวรัสไข้หวัดใหญ่ที่แยกได้ในปี พ.ศ. 2552 ที่ต่ำกว่าไวรัสที่แยกได้ในปี พ.ศ. 2553 โดยพบว่าค่าเฉลี่ยของ IC 50 ของไวรัสไข้หวัดใหญ่ชนิด A สายพันธุ์ (H1N1) 2009 ที่ดื้อต่อยาต้านไวรัส oseltamivir อยู่ที่ 69.18±18.25 nM ผลการวิเคราะห์ whole genome sequencing ของไวรัสที่ดื้อต่อยาต้านไวรัส oseltamivir ที่แยกได้จาก ผู้ป่วยจำนวน 6 ราย พบการเปลี่ยนแปลงลำดับเบส E391K ที่จีน HA, V14I และ K716Q ที่จีน PA และ K736E ที่จีน PB1 ซึ่งสอดคล้องกับสายพันธุ์ที่พบในสิงคโปร์ โดยการเปลี่ยนแปลงลำดับเบส E391K และ S200T ที่ จีน HA และ I123V ที่จีน NS1 พบเฉพาะในเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ชนิด A สายพันธุ์ (H1N1) 2009 ที่แยกได้ในปี พ.ศ. 2553 แต่ไม่พบในไวรัสสายพันธุ์เดียวกันที่แยกได้ในปี พ.ศ. 2552