การพัฒนาคู่มือการดูแลผู้สูงอายุสำหรับผู้ดูแล ในตำบลตำหนักธรรม อำเภอหนองม่วงไข่ จังหวัดแพร่

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยและพัฒนาโดยมีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อพัฒนาคู่มือการดูแลผู้สูงอายุและสื่อวีดิทัศน์ 2) เพื่อศึกษาผลสัมฤทธิ์ของคู่มือการดูแลผู้สูงอายุและสื่อวีดิทัศน์ การดำเนินการวิจัยมี 4 ขั้นตอน คือ 1) การวิจัย (R1: Analysis ) การศึกษาปัญหาและความต้องการในการดูแลผู้สูงอายุ 2) การพัฒนา (D1: Design & Development) การออกแบบและพัฒนา 3) การวิจัย (R2: Implementation) การนำไปใช้ และ 4) การพัฒนา (D2: Evaluation) การประเมินผล กลุ่มตัวอย่างในการศึกษาปัญหาและสถานการณ์ในขั้นตอนที่ 1 จำนวน 166 คน และในขั้นตอนที่ 3 การนำไปใช้ใช้จำนวน 43 คน สุ่มตัวอย่างแบบชั้นภูมิ  เครื่องมือที่ใช้ได้แก่ 1) แบบสำรวจปัญหาและความต้องการจำเป็นของผู้ดูแลผู้สูงอายุ มีความเที่ยงตรงเชิงเนื้อหา โดยการหาค่าดัชนีความสอดคล้องของเนื้อหา (IOC) จากผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 5 คน และหาค่าความเชื่อมั่นโดยวิธีทดสอบซ้ำได้ค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สันเท่ากับ 0.71 2) แบบประเมินความเหมาะสมเป็นไปได้ของคู่มือการดูแล 3)คู่มือการดูแลผู้สูงอายุและสื่อวีดิทัศน์ ตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหาโดยผู้เชี่ยวชาญ 5 คน 4) แบบทดสอบความรู้ มีความเที่ยงตรง(CVI) .78 ความเชื่อมั่นครึ่งฉบับได้ค่าสัมประสิทธ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สัน เท่ากับ .73 ค่าความเชื่อมั้นทั้งฉบับ ได้ค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบสเปียร์แมน บราวน์ เท่ากับ .84 5) แบบประเมินทักษะการปฏิบัติ มีความเที่ยงตรง(CVI) เท่ากับ .78 และค่าความเชื่อมั่นโดยวิธีทดสอบซ้ำได้ค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สันเท่ากับ .89  6) แบบประเมินความพึงพอใจ มีความเที่ยงตรง(CVI) เท่ากับ .78 และค่าความเชื่อมั่นได้ค่าสัมประสิทธิ์แอลฟ่าครอนบาค เท่ากับ .81 ทั้งนี้การวิเคราะห์ข้อมูลขั้นที่ 1  การศึกษาปัญหาและสถานการณ์ในการดูแลผู้สูงอายุ  วิเคราะห์ความถี่  ร้อยละและวิเคราะห์

เนื้อหา ขั้นที่ 2 การออกแบบและการพัฒนา วิเคราะห์เนื้อหาเชิงคุณภาพ ขั้นที่ 3 การนำไปใช้ วิเคราะห์หาค่าดัชนีประสิทธิผล (E.I.) และประสิทธิภาพระบวนการ (E1)/และประสิทธิภาพผลลัพธ์ (E2) โดยใช้สูตร E1/E2 ขั้นที่4 การประเมินผล วิเคราะห์เปรียบเทียบค่าเฉลี่ยของผลคะแนนการเรียนรู้ก่อนและหลังเรียนดดยใช้สถิติ Paired-sample T Test  และวิเคราะห์ความพึงพอใจของผู้ใช้คู่มือด้วยค่าเฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

          ผลการวิจัยพบว่า 1) ผู้ดูแลต้องการความรู้สำหรับดูแลเรื่องโรคและอาหารสำหรับผู้สูงอายุ การออกกำลังกาย การช่วยเหลือเมื่อเกิดเหตุฉุกเฉิน การทำหัตการที่จำเป็น 2) คู่มือที่ได้พัฒนา ได้แก่ การดูแลผู้สูงอายุที่มีโรค อาหารสำหรับผู้สูงอายุ อาการฉุกเฉินและการช่วยเหลือเบื้องต้น การออกกำลังกาย การดูแลอนามัยช่องปาก อุบัติเหตุและการป้องกัน การดูแลการขับถ่าย ส่วนวิดีทัศน์ ได้แก่ การเช็ดตัวลดไข้ การทำแผล การออกกำลังกาย การดูแลอวัยวะสืบพันธุ์ และการนวดเพื่อผ่อนคลาย  3) คู่มือการดูแลผู้สูงอายุและสื่อวีดิทัศน์มีค่าดัชนีประสิทธิผล (E.I.) เท่ากับ .51 ประสิทธิภาพของกระบวนการ (E1)/ประสิทธิภาพของผลลัพธ์ (E2)เท่ากับ 82.17/82.53  4) ผู้ดูแลมีความรู้และทักษะปฏิบัติเพิ่มขึ้นหลังศึกษาคู่มืออย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 ความพึงพอใจต่อการใช้คู่มือในการดูแลและสื่อวีดิทัศน์การทำหัตถการผู้สูงอายุอยู่ในระดับมาก คะแนนเฉลี่ยเท่ากับ 4.30 (SD=.40) ผลการศึกษาครั้งนี้ได้คู่มือการดูแลผู้สูงอายุที่มีประสิทธิภาพเหมาะสมกับบริบทของพื้นที่สามารถนำไปใช้พัฒนาศักยภาพของผู้ดูแลในการดูแลผู้สูงอายุ และสามารถเข้าถึงได้ง่ายรวดเร็วยิ่งขึ้นและมีความต่อเนื่อง