การศึกษาความพึงพอใจของผู้รับบริการการส่องกล้องตรวจลำไส้ใหญ่ เปรียบเทียบระหว่างการใช้ยา Propofol อย่างเดียว กับ การใช้ยา Midazolam ร่วมกับยา Fentanyl ในการระงับความรู้สึก

บทคัดย่อ

บทนำ : การส่องกล้องตรวจลำไส้ใหญ่เป็นวิธีมาตรฐานในการวินิจฉัยและรักษาความผิดปกติของลำไส้ใหญ่ ซึ่งอาจก่อให้เกิดความไม่สบายหรือเจ็บปวดต่อผู้ป่วย จึงมักใช้การระงับความรู้สึกเพื่อเพิ่มความร่วมมือและความพึงพอใจ ยาที่นิยมใช้ได้แก่ Propofol และการใช้ยา Midazolam ร่วมกับยา Fentanyl ซึ่งมีคุณสมบัติแตกต่างกัน

วัตถุประสงค์ : เพื่อเปรียบเทียบความพึงพอใจ ระดับความปวด และระยะเวลาในการทำหัตถการ ระหว่างการใช้ Propofol เพียงอย่างเดียวกับการใช้ยา Midazolam ร่วมกับยา Fentanyl ในการระงับความรู้สึกขณะส่องกล้องตรวจลำไส้ใหญ่ ของผู้ป่วยที่รับการส่องกล้องตรวจลำไส้ใหญ่ในโรงพยาบาลปากพนัง ตั้งแต่เดือนตุลาคมถึงเดือนเมษายน 2567

วัสดุและวิธีการศึกษา : แบบ Prospective, randomized, unblinded clinical trial ผู้ป่วย 76 รายที่เข้ารับการส่องกล้องตรวจลำไส้ใหญ่ในโรงพยาบาลปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช แบ่งเป็น 2 กลุ่ม             กลุ่ม Propofol sedation และกลุ่ม Midazolam/Fentanyl sedation ประเมินความพึงพอใจ ระดับความปวด ระยะเวลาในการทำหัตถการ เวลาฟื้นตัว และภาวะแทรกซ้อน วิเคราะห์สถิติใช้ โปรแกรมสำเร็จรูป SPSS Version 16

ผลการศึกษา : ผู้ป่วยทั้งหมด 76 ราย แบ่งเป็นกลุ่มที่ได้รับ Propofol และกลุ่ม Midazolam/Fentanyl   กลุ่มละ 38 ราย โดยอายุ เพศ น้ำหนัก และ ASA classification ไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ                กลุ่ม Propofol มีสัดส่วนผู้ป่วยนอกสูงกว่า โรคร่วมที่พบบ่อย เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง และไขมันในเลือดสูง พบได้ใกล้เคียงกันในทั้งสองกลุ่ม ประวัติการผ่าตัดช่องท้องมาก่อนพบเพียงบางส่วนและไม่มีความแตกต่างที่มีนัยสำคัญ ข้อบ่งชี้ในการส่องกล้องพบว่ากลุ่ม Midazolam/Fentanyl มี FIT test positive        สูงกว่าอย่างมีนัยสำคัญ ในขณะที่กลุ่ม Propofol มีอาการปวดท้องเป็นข้อบ่งชี้สูงกว่า อย่างมีนัยสำคัญ หัตถการส่วนใหญ่เป็นการส่องกล้องเพียงอย่างเดียว โดยมีบางรายที่ทำ polypectomy หรือ biopsy ซึ่งไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ ด้านผลลัพธ์ทางคลินิก พบว่าคะแนนความพึงพอใจของทั้งสองกลุ่มอยู่ในระดับสูงและไม่แตกต่างกัน แต่ระดับความปวดของกลุ่ม Midazolam/Fentanyl สูงกว่ากลุ่ม Propofol อย่างมีนัยสำคัญ (เฉลี่ย 2.79 เทียบกับ 0, P<0.01) ระยะเวลาในการระงับความรู้สึก ระยะเวลาทำหัตถการ และเวลาฟื้นตัวไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ และไม่พบภาวะแทรกซ้อนในทั้งสองกลุ่ม

สรุป: การใช้ Propofol หรือ Midazolam/Fentanyl ให้ความพึงพอใจต่อผู้ป่วยใกล้เคียงกัน แต่ Propofol ลดความปวดได้ดีกว่า การเลือกใช้ควรพิจารณาจากความพร้อมของบุคลากร อุปกรณ์ และบริบทของสถานพยาบาล