ปัจจัยทำนายของการถูกตัดนิ้วเท้าหรือขาในผู้ป่วยแผลเท้าเบาหวาน โรงพยาบาลท่าศาลา จังหวัดนครศรีธรรมราช

บทคัดย่อ

บทนำ : เบาหวานเป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่เป็นปัญหาทางสาธารณสุข และมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นเรื่อย ๆ การดูแลรักษาเบาหวานมุ่งเน้นที่การควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดและเฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อน โดยเฉพาะการเกิดแผลที่เท้า ซึ่งเป็นภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญและพบได้บ่อยในผู้ป่วยที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ดี เป็นสาเหตุของแผลเท้าเบาหวานติดเชื้อ นำไปสู่การลุกลามจนต้องตัดอวัยวะหรือเสียชีวิต

วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาอาการทางคลินิกของผู้ป่วยแผลเท้าเบาหวาน ที่เป็นปัจจัยสำคัญที่ทำนายโอกาสของการถูกตัดนิ้วเท้าหรือขา

วัสดุและวิธีการศึกษา : การศึกษาเชิงพยากรณ์การวินิจฉัยแบบย้อนหลัง (Retrospective prognostic study) ในผู้ป่วยที่ได้รับการวินิจฉัยเป็นแผลเท้าเบาหวานและเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลท่าศาลา ตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม 2560 ถึง 30 กันยายน 2566 โดยเก็บข้อมูลจากเวชระเบียน รวบรวมปัจจัยทางคลินิกและปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญ นำมาวิเคราะห์ทางสถิติเพื่อหาปัจจัยที่ทำนายการถูกตัดนิ้วเท้าหรือขา

ผลการศึกษา : ผู้ป่วยแผลเท้าเบาหวานติดเชื้อจำนวน 235 ราย เป็นผู้ป่วยที่ถูกตัดนิ้วเท้าหรือขาจำนวน 86 ราย คิดเป็นร้อยละ 36.6 จากการศึกษาพบว่าปัจจัย โรคประจำตัวร่วม ได้แก่ ความดันโลหิตสูง (p=0.024) ไขมันในเลือดสูง (p=0.016) ตรวจพบเท้าผิดรูปแบบ claw toe (p=0.043) เท้าผิดรูปแบบ hallux valgus (p=<0.001) วัดค่า ABI <0.8 (p<0.001) พบมี osteomyelitis (p<0.001) ผลตรวจทางห้องปฏิบัติการมี WBC >15,000 (p<0.001)  ระดับ hemoglobin ≤10 (p=0.003) ระดับน้ำตาลเฉลี่ยสะสม (HbA1c) ≥9 (p=0.045) มีผลต่อการถูกตัดนิ้วเท้าหรือขา โดยมีระดับนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05)

สรุป : ผู้ป่วยเบาหวานที่มีปัจจัยทางคลินิก คือ ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง เท้าผิดรูป ABI <0.8, มี osteomyelitis, WBC >15,000, hemoglobin ≤10, HbA1c ≥9 อาจนำไปใช้พยากรณ์โอกาสของการถูกตัดนิ้วเท้าหรือขาในผู้ป่วยแผลเท้าเบาหวานได้ ซึ่งจะช่วยจัดลำดับความสำคัญและความเร่งด่วนของการรักษา รวมถึงการให้ข้อมูลคำแนะนำแก่ผู้ป่วยและญาติได้