ประสิทธิภาพของระบบเฝ้าระวังโรคมือ เท้า ปากและโรคติดเชื้อไวรัสเอนเทอโร ของโรงพยาบาลนครปฐม ปี พ.ศ.2563

Main Article Content

ปุณยวีร์ บัวหุ่ง

บทคัดย่อ

ข้อมูลรายงาน 506 ของโรงพยาบาลนครปฐม ปี พ.ศ.2563 พบการรายงานผู้ป่วยโรคมือ เท้า ปากลดลงและไม่พบการรายงานผู้ป่วยโรคติดเชื้อไวรัสเอนเทอโร ซึ่งเป็นโรงพยาบาลระดับตติยภูมิในจังหวัดที่มีประชากรประมาณหนึ่งล้านคน การศึกษานี้เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาภาคตัดขวางเพื่อศึกษาประสิทธิภาพของระบบเฝ้าระวังโรคมือ เท้า ปากและโรคติดเชื้อไวรัสเอนเทอโรของโรงพยาบาลนครปฐม ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม – 31 ธันวาคม 2563 ซึ่งประกอบด้วยการอธิบายขั้นตอนการรายงานผู้ป่วย คุณลักษณะเชิงปริมาณ ได้แก่ ความไว, ค่าพยากรณ์บวก, คุณภาพของข้อมูล ความเป็นตัวแทน และความทันเวลา และคุณลักษณะเชิงคุณภาพ ได้แก่ ความยากง่าย, ความยืดหยุ่น, ความมั่นคง, การยอมรับ และการใช้ประโยชน์ โดยเปรียบเทียบข้อมูลผู้ป่วยจากการทบทวนเวชระเบียนตามรหัส ICD-10 TM หรือมีผลตรวจทางห้องปฏิบัติการหาเชื้อไวรัสเอนเทอโรกับรายงาน 506 ซึ่งวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และสัมภาษณ์เชิงลึกในกลุ่มผู้เกี่ยวข้อง จากการทบทวนเวชระเบียนผู้ป่วยจำนวน 990 ราย พบจำนวนผู้ป่วยเข้ากับนิยามที่ใช้ศึกษา 234 ราย ความไวตามนิยามที่ใช้ศึกษาเป็นร้อยละ 27.78 ค่าพยากรณ์บวกตามนิยามที่ใช้ศึกษาเป็นร้อยละ 98.48 จำแนกเป็นโรคมือ เท้า ปากมีความไวร้อยละ 53.75 โรคแผลในคอหอยมีความไวร้อยละ 18.18 ค่าพยากรณ์บวกของโรคมือ เท้า ปากและโรคแผลในคอหอยเป็นร้อยละ 92.42 โรคติดเชื้อไวรัสเอนเทอโรมีความไวร้อยละ 0 แต่ไม่สามารถคำนวณค่าพยากรณ์บวกได้ ส่วนความไวของนิยามตามแพทย์วินิจฉัยเป็นร้อยละ 38.51 ค่าพยากรณ์บวกของนิยามตามแพทย์วินิจฉัยร้อยละ 93.94 คุณภาพของตัวแปรเพศและอายุร้อยละ 100 สัญชาติร้อยละ 97.02 ประเภทของผู้ป่วยร้อยละ 95.52 วันเริ่มป่วยร้อยละ 86.57 และวันพบผู้ป่วยร้อยละ 97.02 ตัวแปรเพศ อายุและเดือนเริ่มป่วยสามารถเป็นตัวแทนที่ดีของระบบเฝ้าระวัง แต่สัญชาติไม่สามารถเป็นตัวแทนได้ ความทันเวลาร้อยละ 100 จากการสัมภาษณ์ผู้เกี่ยวข้องจำนวน 7 คน พบว่าระบบเฝ้าระวังสามารถปฏิบัติได้ง่ายและผู้เกี่ยวข้องยอมรับ มีความมั่นคงและยืดหยุ่น ข้อมูลใช้บอกสถานการณ์โรค ข้อมูลเหตุการณ์ระบาดและแจ้งหน่วยงานอื่นเพื่อควบคุมป้องกันโรค เพื่อเพิ่มความไวและค่าพยากรณ์บวกของระบบเฝ้าระวัง ควรทบทวนนิยามผู้ป่วยและเร่งรัดการแจ้งผู้ป่วยโรคติดเชื้อไวรัสเอนเทอโรและโรคแผลในคอหอยในกลุ่มผู้เกี่ยวข้อง ใช้รหัส ICD-10 TM ของโรคใกล้เคียงเพื่อค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเติม และควรเพิ่มเจ้าหน้าที่รายงาน 506 เมื่อผู้รับผิดชอบไม่อยู่

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
1.
บัวหุ่ง ป. ประสิทธิภาพของระบบเฝ้าระวังโรคมือ เท้า ปากและโรคติดเชื้อไวรัสเอนเทอโร ของโรงพยาบาลนครปฐม ปี พ.ศ.2563. JMPH4 [อินเทอร์เน็ต]. 9 ธันวาคม 2022 [อ้างถึง 12 ธันวาคม 2025];12(2):94-110. available at: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/JMPH4/article/view/258676
ประเภทบทความ
นิพนธ์ต้นฉบับ (บทความวิชาการ)

เอกสารอ้างอิง

สมาคมโรคติดเชื้อในเด็กแห่งประเทศไทย. โรคติดเชื้อไวรัสเอนเทอโร: โรคมือเท้าปาก [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 10 กันยายน 2564]. เข้าถึงได้จาก: https://www.pidst.or.th/A241.html

ศรัญญา ศรีจันท์ทองศิร. โรคมือเท้าปาก [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 10 กันยายน 2564]. เข้าถึงได้จาก: http://www.med.nu.ac.th/dpMed/fileKnowledge/141_2018-05-01.pdf

กรมควบคุมโรค สำนักระบาดวิทยา. สรุปสถานการณ์รายปี HFM [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 10 กันยายน 2564]. เข้าถึงได้จาก: http://doe.moph.go.th/surdata/disease.php?dcontent=old&ds=71

กรมควบคุมโรค สำนักระบาดวิทยา. รายงานโรคในระบบเฝ้าระวัง 506 HFM [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 10 กันยายน 2564]. เข้าถึงได้จาก: http://doe.moph.go.th/surdata/506wk/y63/d71_5363.pdf

กรมควบคุมโรค สำนักระบาดวิทยา. สรุปสถานการณ์รายปี Enterovirus [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 10 กันยายน 2564]. เข้าถึงได้จาก: http://doe.moph.go.th/surdata/disease.php?dcontent=old&ds=90

กรมควบคุมโรค สำนักระบาดวิทยา. รายงานโรคในระบบเฝ้าระวัง 506 Enterovirus fever [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 10 กันยายน 2564]. เข้าถึงได้จาก: http://doe.moph.go.th/surdata/506wk/y63/d90_5363.pdf

สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดนครปฐม กลุ่มงานควบคุมโรคติดต่อ. รายงาน 506 (จำนวนผู้ป่วยโรคมือ เท้า ปาก โรคแผลในคอหอยและโรคติดเชื้อไวรัสเอนเทอโร พ.ศ.2559-2563) [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 10 กันยายน 2564].

German RR, Lee LM, Horan JM, Horan JM, Milstein RL, Pertowski CA, et al. Updated guidelines for evaluating public health surveillance systems: recommendations from the Guidelines Working Group. MMWR Recomm Rep. 2001; 50: 1-35. Available from: https://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/rr5013a1.htm

Sanjay RE, Josmi J, Sasidharanpillai S, Shahin S, Michael CJ, Sabeena S, et al. Molecular epidemiology of enteroviruses associated with hand, foot, and mouth disease in South India from 2015 to 2017. Arch Virol 2022; 15: 1-10.

Abzug MJ. Nonpolio Enteroviruses. In: Kliegman RM, Stanton BF, St Geme JW, Schor NF, Behrman RE, editors. Nelson textbook of pediatrics. 20th ed. Philadelphia: Elsevier; 2016. p. 1561-8.

Baertl S, Pietsch C, Maier M, Hönemann M, Bergs S, Liebert UG. Enteroviruses in Respiratory Samples from Paediatric Patients of a Tertiary Care Hospital in Germany. Viruses 2021; 13: 1-11.

Chen SP, Huang YC, Li WC, Chiu CH, Huang CG, Tsao KC, Lin TY. Comparison of Clinical Features Between Coxsackievirus A2 and Enterovirus 71 During the Enterovirus Outbreak in Taiwan, 2008: A Children's Hospital Experience. J Microbiol Immunol Infect 2010; 43: 99-104.

Pérez-Vélez CM, Anderson MS, Robinson CC, McFarland EJ, Nix WA, Pallansch MA, et al. Outbreak of neurologic enterovirus type 71 disease: a diagnostic challenge. Clin Infect Dis 2007; 45: 950-7.

Owatanapanich S, Wutthanarungsan R, Jaksupa W, Thisyakorn U. Risk Factors for Severe Enteroviral Infections in Children. J Med Assoc Thai 2016; 99: 322-30.

กรมควบคุมโรค สำนักระบาดวิทยา. หนังสือแนวทางการรายงานโรคติดต่ออันตรายและโรคติดต่อที่ต้องเฝ้าระวังตามพระราชบัญญัติโรคติดต่อ พ.ศ. 2558 [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อวันที่ 15 กันยายน 2564]. เข้าถึงได้จาก http://odpc8.ddc.moph.go.th/upload_epi_article/dWoQeKhEGHvLqR1IfCYF.pdf

ลักขณา สีนวลแล, สุทธิลักษณ์ หนูรอด, กัญญรัตน์ สระแก้ว. การประเมินสมรรถนะของระบบเฝ้าระวังโรคมือ เท้า ปาก และโรคติดเชื้อเอนเทอโรไวรัส จังหวัดสุรินทร์ พ.ศ.2559. วารสารสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 จังหวัดนครราชสีมา 2561; 24: 5-16.

รัชนี นันทนุช, นิตยา ดวงแสง, กนกกาญจน์ ยางเงิน. การประเมินระบบเฝ้าระวังโรคมือ เท้า และปาก และโรคติดเชื้อไวรัสเอนเทอโร จังหวัดขอนแก่น พ.ศ.2555. วารสารสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 จังหวัดขอนแก่น 2557; 21: 54-63.

ธนาสิทธิ์ วิจิตราพันธ์, อรรถพงษ์ อินทร์มูล. การประเมินระบบเฝ้าระวังโรคมือ เท้า ปาก และโรคติดเชื้อไวรัสเอนเทอโร โรงพยาบาลสันป่าตอง จังหวัดเชียงใหม่ ปี พ.ศ.2558. รายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาประจําสัปดาห์ 2560; 48: S56-61.

ปวีณา อังคณานุกิจ, สุภาพ พิทักษ์. การประเมินระบบเฝ้าระวังของโรคมือ เท้า ปาก ในโรงพยาบาลแห่งหนึ่ง สังกัดกรุงเทพมหานคร ปี พ.ศ.2558. รายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาประจําสัปดาห์ 2560; 48: S9-15.

ลัดดาวัลย์ สุขุม, นลินี ช่วยดํารงค์, ศุภราภรณ์ พันธ์เถระ, หทัย ทิพย์จุทอง, กษมา เทวินทรภักดี. การประเมินระบบเฝ้าระวังโรคมือ เท้า ปาก และโรคติดเชื้อไวรัสเอนเทอโรในจังหวัดสงขลา พ.ศ.2555. วารสารควบคุมโรค 2557; 40: 156-64.

ปรารถนา ประสงค์ดี, พัฒนศักดิ์ ฤทธิ์สุข. การประเมินระบบเฝ้าระวังโรคมือ เท้า ปาก จังหวัดอุทัยธานี ปี พ.ศ.2556. รายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาประจําสัปดาห์ 2559; 47: S41-7.