ประสิทธิภาพของระบบการคัดกรองผู้ป่วยวัณโรคปอด เพื่อลดความล่าช้าในการวินิจฉัยวัณโรค ในโรงพยาบาลโคกสำโรง จังหวัดลพบุรี
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิภาพระบบการคัดกรองผู้ป่วยวัณโรคปอดในโรงพยาบาลโคกสำโรง จังหวัดลพบุรี โดยใช้รูปแบบการศึกษาแบบประเมินผล โดยเก็บข้อมูลย้อนหลังจากฐานข้อมูลวัณโรค เวชระเบียน ทะเบียนประวัติการรักษาวัณโรค (TB01 และ TB03) ของผู้ป่วยวัณโรคปอดรายใหม่ที่ขึ้นทะเบียนรักษาของโรงพยาบาลโคกสำโรง ระหว่างวันที่ 15 มิถุนายน – 15 ธันวาคม 2558 โดยการคัดกรองแบบใหม่ประกอบด้วย การจัดระบบงานคัดกรองผู้ป่วยวัณโรคปอด ณ บริเวณจุดรับบัตรคิว มีกระบวนการแยกผู้ป่วยที่มีอาการสงสัย โดยให้ผู้ป่วยสวมหน้ากากอนามัย และแยกผู้ป่วยไปอยู่ในจุดที่กำหนด หลังจากนั้นพยาบาลผู้ทำหน้าที่คัดกรองที่แผนกผู้ป่วยนอกจะทำหน้าที่ซักประวัติเพิ่มเติม ซึ่งการคัดกรองผู้มีอาการสงสัยวัณโรคปอดที่มีอายุ 18 ปีขึ้นไป จนถึง 60 ปี โดยการสัมภาษณ์ตามแบบสอบถามการคัดกรองผู้ป่วยวัณโรคของสำนักวัณโรค กระทรวงสาธารณสุข และตรวจเอกซเรย์ปอดในกลุ่มผู้มีอาการสงสัยวัณโรคปอด ส่วนในกลุ่มผู้ป่วยที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไปให้เอกซเรย์เพื่อค้นหาความผิดปกติของปอดทุกราย ผู้ที่มีภาพรังสีทรวงอกผิดปกติสงสับวัณโรคให้ส่งเสมหะย้อมเชื้อ (direct smear) เพื่อตรวจหาเชื้อวัณโรค นำผลที่ได้มาเปรียบเทียบกับผลการคัดกรองผู้ป่วยวัณโรคปอดแบบเดิม ในช่วงเวลาเดียวกันของปีที่ผ่านมา ระหว่างวันที่ 15 มิถุนายน – 15 ธันวาคม 2557 การวิเคราะห์ข้อมูลนั้นใช้สถิติเชิงพรรณนาเป็นจำนวน ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ส่วนการเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยระหว่างกลุ่มใช้การทดสอบ unpaired t-test และการเปรียบเทียบตัวแปรเชิงคุณภาพใช้สถิติ chi-square test ผลการศึกษา พบว่าระบบการคัดกรองผู้ป่วยวัณโรคปอดแบบใหม่ใช้ระยะเวลา (วัน) ตั้งแต่ผู้ป่วยมาโรงพยาบาลเป็นครั้งแรกจนถึงวันที่ได้รับการวินิจฉัยวัณโรค น้อยกว่าระบบการคัดกรองผู้ป่วยวัณโรคปอดแบบเดิมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (2.34 วัน เปรียบเทียบกับ 7.63 วัน, p < 0.001) ระบบการคัดกรองผู้ป่วยวัณโรคปอดแบบใหม่ มีความรุนแรงของวัณโรคปอดน้อยกว่าระบบการคัดกรองผู้ป่วยวัณโรคปอดแบบเดิม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และความพึงพอใจของเจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงานที่มีต่อระบบการคัดกรองผู้ป่วยวัณโรคปอดแบบใหม่ คิดเป็นร้อยละ 100 ทั้งนี้การพัฒนาระบบการให้บริการผู้ป่วยวัณโรคที่มีคุณภาพมาตรฐาน ควรเพิ่มประสิทธิภาพของการคัดกรองผู้ป่วยวัณโรคให้มีความรวดเร็ว รวมทั้งคัดกรองผู้ป่วยวัณโรคได้อย่างครอบคลุม ตลอดจนนำแนวทางการคัดกรองผู้ป่วยวัณโรคไปใช้ในการค้นหาผู้ป่วยวัณโรคอย่างต่อเนื่องต่อไป
Article Details
เอกสารอ้างอิง
2. ทองปาน เงือกงาม.การติดเชื้อวัณโรคในบุคลากร โรงพยาบาลแม่สอด (วิทยานิพนธ์พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต). เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่; 2547.
3. ทองประกาย เผ่าวัฒนา, มัลลิกา ตั้งค้าวาณิช. ภาวดี วิมลพันธุ์. ยุพเรศ พญาพรม. การค้นหาผู้ป่วยวัณโรคระยะแพร่เชื้อที่มารับการรักษา ณ ห้องตรวจอายุรกรรม แผนกผู้ป่วยนอก โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์. วารสารโรคไม่ติดต่อ 2541; 24: 48-54 .
4. Buregyeya E, Criel B, Nuwaha F, Colebunders R. Delays in diagnosis and treatment of pulmonary tuberculosis in Wakiso and Mukono districts, Uganda. BMC Public Health 2014; 14: 586.
5. บุญส่ง พัจนสุนทร.การป้องกันการแพร่กระจายเชื้อวัณโรค.ขอนแก่น: คลังนานวิทยา; 2543.
6. บุญผ่อง เลื่องอรุณ.ความล่าช้าในการวินิจฉัยและเริ่มรักษาผู้ป่วยวัณโรคใหม่เสมหะพบเชื้อในโรงพยาบาลทั่วไป. วารสารวัณโรคและโรคทรวงอก 2544; 22(4): 255-265.
7. Chang CT, Esterman A. Diagnostic delay among pulmonary tuberculosis patients in Sarawak, Malaysia: a cross-sectional study. Rural Remote Health 2007;7: 667.
8. ณัฏฐกานต์ ศรีเมือง, พรนภา ศุกรเวทย์ศิริ, กรรณิการ์ ตฤณวุฒิพงษ์. ปัจจัยที่สัมพันธ์กับความล่าช้าในการรักษาผู้ป่วยวัณโรคปอดที่เกิดจากระบบบริการสุขภาพของรัฐ โรงพยาบาลอำเภอในเขตโซนใต้ จังหวัดขอนแก่น. วารสารสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 6 จังหวัดขอนแก่น 2557; 21: 33-42.
9. รณยศ สุวรรณกัญญา, พรนภา ศุกรเวทย์ศิริ.ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความล่าช้าในการรักษาผู้ป่วยวัณโรคปอดเสมหะพบเชื้อรายใหม่ ในจังหวัดนครราชสีมา. วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 2556; 6: 66-74.
10. สายใจ ชอบงาม. การพัฒนาวิธีการคัดกรองผู้ป่วยวัณโรคปอดระยะแพร่กระจายเชื้อในแผนกผู้ป่วยนอกและอุบัติเหตุฉุกเฉิน โรงพยาบาลมหาวิทยาลัย โดยใช้การแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ (วิทยานิพนธ์ พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต) เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่; 2551.
11. กรรณิกา ทานะขันธ์, พรนภา ศุกรเวทย์ศิริ. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความล่าช้าในการรักษาผู้ป่วยวัณโรคปอดเสมหะพบเชื้อรายใหม่ ในจังหวัดมหาสารคาม. วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 2556; 6: 11-20.
